183
wap.aliyevheritage.org
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
istifadə edə bilməməsi, yaxud təhlükəyə görə bu müdafiədən istifadə etmək
istəməməsi üzündən yaşadığı ölkənin hüdudlarından kənarda olan, Azərbaycan
Respublikasının vətəndaşı olmayan şəxslər Azərbaycan Respublikası ərazisində
“qaçqın” hesab edilir.
Neft Daşları - Abşeron yarımadasının 40 km-də Xəzər dənizində metal
estakadalar üzərində 1949-cu ildə qurulan qəsəbə.
Xəzər dənizi - Dünyada ən böyük göl. Avropayla Asiyanın kəsişməsində yerləşir.
Transqafqaz nəqliyyat dəhlizi - TRASEKA proqramı çərçivəsində «Böyük
Ipək Yolu»nun keçdiyi ərazini əhatə edən Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizi
nəzərdə tutulur.
Böyük İpək Yolu - Avropanı Asiya ilə birləşdirən nəqliyyat dəhlizi.
QDİƏT- 1992-ci ildə 11 üzv ölkə tərəfindən yaradılıb. Təşkilata daxildir:
Azərbaycan, Albaniya, Ermənistan, Bolqarıstan, Yunanıstan, Gürcüstan, Moldova,
Rusiya Federasiyası, Rumıniya, Türkiyə, Ukrayna. Katiblik Istanbulda yerləşir.
Təşkilatın məqsədi üzv ölkələr arasında razılaşdırılmış sahələr üzrə ikitərəfli və
çoxtərəfli əməkdaşlığı genişləndirməkdən ibarətdir.
“Gülüstan” sarayı - Dövlət əhəmiyyətli tədbirlərin keçirildiyi saray. Heydər
Əliyevin təşəbbüsü ilə, onun Azərbaycan SSR-ə rəhbərlik etdiyi dövrdə (1969-
1982) Bakıda tikilib.
“Əsrin müqaviləsi” - Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən
karbohidrogen resurslarının işlənilməsinə dair beynəlxalq saziş. 20 sentyabr 1994-
cü ildə imzalanıb.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi - 1988-ci ildə
erməni separatçılarının Azərbaycan ərazisi olan Dağlıq Qarabağın Ermənistana
birləşdirilməsi istiqamətində göstərdikləri fəaliyyət nəticəsində yaradılmış süni
problem.
İşğal edilmiş rayonlar - Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi nəticəsində
Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal etdikləri Dağlıq Qarabağ və onun ətrafındakı
7 rayonun ərazisi (1991-1994).
Laçın - Işğal olunmuşdur - 1992 – ci il 18 may. Sahəsi 1835 km
2
, əh. 71 min
nəfərdir.
Kəlbəcər - Işğal olunmuşdur - 1993-cü il 2 aprel. Sahəsi 3054 km
2
, əh. 74 min
nəfərdir.
Ağdam - Işğal olunmuşdur - 1993-cü ilin 23 iyul. Sahəsi 1150 km
2
, əh. 165 min
nəfərdir.
Cəbrayıl - Işğal olunmuşdur - 1993 – cü il 23 avqust. Sahəsi 1049,8, km
2
, əh.
66,4 min nəfərdir.
Füzuli - Işğal olunmuşdur - 1993 – cü il 23 avqust. Sahəsi 1390 km
2
, əh. 146
min nəfərdir.
184
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
www.aliyevheritage.org
Qubadlı - Işğal olunmuşdur - 1993-cü il 31 avqust. Sahəsi 800 km
2
, əh. 37 min
nəfərdir.
Zəngilan - Işğal olunmuşdur - 1993-çü il 29 oktyabr. Sahəsi 707 km
2
, əh. 39 min
nəfərdir.
Araz çayı - Çay öz mənbəyini Türkiyə ərazisindəki Ərzurum dağlarından götürür.
Azərbaycan Respublikası və Güney Azərbaycan ərazilərindən keçərək, Azərbaycan
Respublikasının Sabirabad rayonunun Suqovuşan kəndi ərazisində Kür çayı ilə
birləşərək Xəzər dənizinə tökülür. Uzunluğu 1,072 km.
Kür çayı - Çay öz mənbəyini Türkiyə ərazisindəki Qızılgədik dağının şimal-şərq
yamacından götürür. Gürcüstan ərazisindən keçərək Azərbaycan ərazisinə daxil
olur. Kür-Araz ovalığı ilə axaraq Xəzər dənizinə tökülür. Uzunluğu 1515 km.
“Şahdəniz”- Xəzərin Azərbaycana aid sektorunda karbohidrogen ehtiyatlarla
zəngin yataq. 1999-cu ildə kəşf edilmişdir. 1 trilyon kub metr qaz ehtiyatı ilə
“Şahdəniz” dünyanın ən böyük qaz-kondensat yataqlarından biridir
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri - Azərbaycan neftinin Avropa bazarlarına nəqli
kəməri. Uzunluğu 1773 kilometrdir. Azərbaycandan (449 km.), Gürcüstandan (235
km.) və Türkiyədən (1059 km.) keçir. Layihənin dəyəri 4 milyard dollara yaxındır.
Nabukko - Xəzər bölgəsi və Orta Şərq təbii qaz ehtiyatlarını Avropa bazarlarına
çatdırmağı nəzərdə tutan qaz kəməri layihəsi.
OPEK - Neft ixracatçısı ölkələri təşkilatı. Dövlətlərarası iqtisadi-siyasi təşkilat
kimi 1960-cı ildə Bağdadda təsis olunmuşdur. Hazırda OPEK-ə 12 dövlət: Əlcəzair,
Venesuella, Qabon, Indoneziya, Iraq, Iran, Qatar, Kuveyt, Liviya, Niqeriya,
Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Səudiyyə Ərəbistanı daxildir.
BMT TŞ-nin qətnamələri - 1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən
Azərbaycan torpaqlarının işğal olunması ilə əlaqədar BMT Təhlükəsizlik Şurası
tərəfindən 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələr qəbul edilib. Qətnamələrdə
erməni silahlı qüvvələrinin Azərbaycan torpaqlarından çıxarılması tələbi səslənsə
də, onlara bu günə kimi əməl olunmayıb.
185
wap.aliyevheritage.org
BAKI-BRÜSSEL (Azərbaycan-Avropa Ittifaqı münasibətləri)
Şəxsiyyətlər
Abdulla Gül (1950) - Türkiyə Respublikasının 11-ci prezidenti (2007-ci ildən).
Türkiyə Respublikasının Baş naziri (2002- 2003) və xarici işlər naziri (2003-2007)
Abid Şərifov (1940) - 1995-ci ildən Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin mü-
avini
Andris Pibalqs (1957) - Latviyalı diplomat və siyasətçi. Avropa Komissiyasının
inkişaf üzrə komissarı (2010-cu ildən). Avropa Komissiyasının enerji üzrə komis-
sarı (2004-2010)
Anna Lind (1957-2003) - Isveçin xarici işlər naziri (1998-2003)
Artur Rasizadə (1935) - 1996-cı ilin may ayından Azərbaycan Respublikası
Baş nazirinin birinci müavini, 1996-2003-cü illərdə Baş nazir, 2003-cü ilin avqust -
noyabr aylarında Baş nazirin birinci müavini, 2003-cü ilin noyabr ayından yenidən
Azərbaycan Respublikasının Baş naziri
Benita Ferrero-Valdner (1948) - Avstriyalı diplomat və siyasətçi. Avropa Ko-
missiyasının xarici əlaqələr və Avropa Qonşuluq siyasəti üzrə komissarı (2004-
2009). Avropa Komissiyasının ticarət və Avropa Qonşuluq Siyasəti üzrə komissarı
(2009-2010)
Bill Klinton (1946) - ABŞ-ın 42-ci prezidenti (1993-2001)
Dimitrios Kulurianos (1930) - Yunanıstanlı siyasətçi. Avropa parlamentinin
üzvü (1999-2004). AB-Azərbaycan, AB-Gürcüstan və AB-Ermənistan parlament
əməkdaşlıq komitələrinin nümayəndə heyətinin sədr müavini (2002-2004)
Eduard Şevardnadze (1928) - Gürcüstan Kommunist Partiyası Mərkəzi
Komitəsinin birinci katibi (1972-1985), SSRI xarici işlər naziri (1985-1990), Gür-
cüstanın rəhbəri (1992-1995), Gürcüstanın Prezidenti (1995-2003)
Fransua Lamur (1956) - Fransalı siyasətçi. Fransa Idman Naziri (2002-2005).
Fransa Gənclər və Idman Naziri (2005-2007)
Fuad Quliyev (1941) - Azərbaycan Respublikasının Baş naziri (1995 – 1996)
Dostları ilə paylaş: |