İlham əLİyevin dünya ədəbiyyatının görkəmli
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
O.HENRİ danxdına qərb şəhərdyində keçirməli idi. Mister Netttvik buna görə bərk tələsirdi. -
Ser, xahiş edirəm mənim masama yaxınlaşasınız, - mayor Kinqmen cənubluya məxsus ritmik, ahəngdar tələffüzlə, Qərb adamları kimi azca bumunda danışa-danışa, qalın asta səslə dedi. - Bu işdə sizə kömək edərəm. Bankda heç kəs hər bir vekselə mənim qədər bələd ola bilməz. Orada cavan bir kadr var, hələ ayaq üstə durmağa tam alışmayıb, o birilərin isə kürəklərinin damğası çatışmır, amma vaxt gələr, hər şey tam qaydasına düşər. Hər ikisi prezidentin masası arxasında oturdu. Müfəttiş başlanğıc üçün ildırım sürətiylə bütün vekselləri nəzərdən keçirdi, ardınca rəqəmlərə yekun vurub əmin oldu ki, ümumi yekun gündəlik balans kitabında qeyd olunan məbləğə uyğun gəlir. Bundan sonra daha irihəcmli borclara keçib hər təslim aktına, təminat məqsədi ilə təqdim olunmuş hər sənədə müfəssəl şəkildə müdaxilə etməyə başladı. Məlum oldu ki, yeni müfəttiş qurdalanır, fırlanır, eynən izə düşən xəfiyyə kimi gözlənilmədən otərəf-butərəfə atılır. Nəhayət, o, səliqə ilə ayırdığı beş və yaxud altı kağızı qarşısına qoymaqla digərlərini kənara itələdi və o qədər də kəskin olmayan quru, rəsmi səslə mayor Kinq- menə müraciət etdi: -
heyvandarlıq sahəsində mövcud olan əlverişsiz şərait nəzərə almarsa, bankınız yaxşı vəziyyətdədir. Hesablar və qeydiyyat kitablan səliqəli, dəqiq İşlənilir. Müddəti ötmüş ödəmələr azdır və onlara görə zərərin o qədər də çox olmadığı görünür. Mən sizə nisbətən irihəcmli borclann geri qaytanlmasını tələb etməyi, işlər yenidən canlanana qədər yalnız iki-üç aylıq qısamüddətli borc verməklə kifayətlənməyi məsləhət görərdim. İndisə təkcə bir məsələ qalır, bununla da təftişi bitmiş hesab etmək olar. Qarşımda, təxminən, qırx min dollara yaxın vəsaitlə bağlı alt sənəd var. Siyahıya əsasən, bu məbləğin təminat üçün ümumi qiyməti yetmiş min olan müxtəlif səhmlər, istiqrazlar və digər qiymətli kağızlar təqdim olunub. Lakin burada həmin kağızlar gözə dəymir. Ehtimal edirəm ki, onlar, yəqin, sizin 380 downloaded from KitabYurdu.org SAN-ROZARlOLU DOSTLAR seyfidə, ya da bankın anbannda saxlanılır. Mən o kağızlarla tanış olmaq istərdim. Mayor Tom mavi gözlərini cəsarətlə müfəttişə zillədi. -Xeyr, ser, - o, sakit, amma qəti səslə bildirdi, - həmin qiymətli kağızlar nə seyfidə, nə də anbardadır. Onlan mən götürmüşəm. Onlar mövcud olmadığına görə bilavasitə məni cavabdeh hesab edə bilərsiniz. Nettlviki həyəcandan əsmə tutdu. O, bunu gözləmirdi. Ovun lap sonunda birdən izə düşmək - özü də necə bir izə! -
Bəs belə! - müfəttiş dedi. Bir az gözlədikdən sonra soruşdu: - Bəlkə, bir qədər təfsilatı ilə izah edəsiniz. -
üçün deyil, bədbəxtliyə düçar olmuş köhnə dostuma kömək etmək məqsədi ilə. Kabinetə keçək, ser, bu mövzuda orada söhbət etmək daha münasib olar. O, müfəttişi binanın sonunda yerləşən kabinetə apardı, içəri keçdikdən sonra qapını arxasınca örtdü. Otaqda yazı masası, bir adi masa və bir neçə kreslo var idi. Divardan düz beş fut uzunluqda qalaylanmış buynuzlan olan Texas öküzünün başı cisilmişdi. Üzbəüz isə mayorun Şilo və Fort-Pillo yaxınlığındakı döyüşdə istifadə etdiyi kavaler qılıncı parlayırdı. Mayor kreslonu Nettlvikə sarı itələdi, özü isə pəncərənin qarşısında əyləşdi. Buradan poçtun binası və Milli Maldarlıq Bankının yapma heykəllərlə bəzədilmiş fasadı görünürdü. O, söhbətə başlamaq üçün tələsmirdi, ona görə də Nettlvik qərara gəldi ki, əmələ gələn buzu elə özü kimi soyuq - rəsmi xəbərdarlığın köməyi ilə qırmaq daha münasibdir. -
ondan imtina etmək üçün imkan tapmasanız, çox ciddi nəticələr törədə bilər. Həmçinin onu da bilməlisiniz ki, belə bir bəyanat aldığım vaxt mən də ölçü götürmək məcburiyyətindəyəm. Birləşmiş Ştatların komissanna müraciət etməli və... -
sözünü yarımçıq qoydu. - Doğrudanmı, elə fikirləşirsiniz ki, bank prezidentinin maliyyə qanunvericiliyinin tələblərindən xəbəri yoxdur? Siz vəzifənizin tələb etdiyi kimi hərəkət edin. 381
downloaded from KitabYurdu.org O.HENRİ Mən heç bir güzəşt xahiş etmirəm. Lakin indi ki dostumu xatırladım, o zaman Bob barədə söhbət açmaq istərdim. Nettlvik kresloda yerini rahatladı. Bu gün San-Rozariodan getmək barədə söhbət belə gedə bilməzdi. Baş nəzarətçiyə təcili teleqraf göndərmək lazım gələcək; Birləşmiş Ştatlann komissarından mayor Kinqmenin həbsi üçün order xahiş etmək lazım gələcək; bəlkə də, bunların ardınca borcların təminatı üçün təqdim olunmuş qiymətli kağızların yoxa çıxması səbəbindən bankı bağlamaq sərəncamı veriləcək. Bu, müfəttiş Nettlvik tərəfindən üstü açılmış birinci cinayət deyildi. İfşalan sayəsində gücü, az qala, onun məmur qəlbinin başqa heç cür pozulmayan rahatlığını sarsıdan insan ehtiraslannın tufanını törətmək ona həyatında bir və ya iki dəfə nəsib olmuşdu. Olub ki, abırlı bank işbazları onun ayağına düşüb qadın kimi zar-zar ağlayaraq yalvarıb mərhəmət - buraxdıqlan yeganə səhvə görə güzəşt, möhlət istəyiblər. Bir baş mühasib onun gözləri qarşısında elə masanın arxasındaca özünü güllələyib. Və heç vaxt o, bu cür çətin dəqiqələrdə özünü Qərb şəhərciyindən olan bu sərt qoca kimi belə soyuqqanlı və ləyaqətli aparan adama rast gəlməyib. Netllvik hiss edirdi ki, belə insanın, heç olmasa, diqqətlə dinlənilməyə haqqı çatır. Müfəttiş dirsəyini kreslonun dəstəyinə söykəyib, sağ əlinin barmaqlarını kvadrat formalı çənəsinə dayayaraq, San-Rozarionun Birinci Milli Bankının prezidentinin etiraflannı dinləməyə hazırlaşdı. - Əgər dostunuz varsa, - mayor Tom azca nəsihətamiz tərzdə söhbətə başladı, - sınaqdan çıxmış elə bir dost ki, onunla birlikdə qırx il oddan-sudan, mis borulardan, nə bilim, şeytan dişlərindən keçmişiniz - və o, sizdən kiçik bir xahiş edərsə, heç vaxt imtina edə bilməzsiniz. (Məsələn, onun üçün yetmiş min dollar dəyəri olan qiymətli kağızlar mənimsəmək - müfəttiş fikrindən keçirdi.) -Bobla mən gəndikdə kovboy olmuşuq, - mayor sözünə davam etdi. O, asta-asta, fasilələrlə, dalğın səslə danışırdı; sanki, fikri dddi çətinliklərlə onu hədələyən indiki zamandan daha çox, keçmiş hadisələrlə məşğul idi. - Birlikdə Arizonada, Nyu-Meksikoda və Kaliforniyanın digər rayonlannda qızıl və
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 2,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|