Iqtidorlik haqida umumiy tushuncha Iqtidorlilik borasida falsafiy-tarixiy ta’limotlar Birinchi eksperimental tadqiqotlar

Iqtidorli bolalarning o'ziga xos xususiyatlari
1. Boshqa tengdoshlariga nisbatan yuqori intellektual qobiliyat, mahoratga sezgirlik, ijodiy imkoniyatlar va ko'rinishlarga ega.
2. Dominant, faol, qondirilmaydigan kognitiv ehtiyojga ega bo'lish.
3. Aqliy mehnat quvonchini his qilish.
1. Aqliy rivojlanishning g'ayrioddiy yuqori umumiy darajasi bo'lgan bolalar, qolgan barcha narsalar teng.
2. Maxsus aqliy qobiliyatlilik belgilariga ega bo'lgan bolalar - fan va san'atning muayyan sohasidagi iqtidorliligi.
3. Har qanday sababga ko'ra o'qishda muvaffaqiyatga erisha olmaydigan, lekin yorqin kognitiv faollikka, aqliy tuzilishning o'ziga xosligiga, ajoyib aqliy zaxiraga ega bo'lgan talabalar.
Iqtidorli bola modeli:
Jismoniy, ma'naviy - axloqiy va ijtimoiy jihatdan sog'lom shaxs;
muammoli vaziyatdan mustaqil ravishda chiqish yo‘lini topa oladigan, qidiruv faoliyatini amalga oshira oladigan, tadqiqot o‘tkaza oladigan, faoliyat haqida fikr yurita oladigan, tadqiqot ishining vositalari va usullariga ega bo‘lgan shaxs;
mustaqil faoliyatni amalga oshirishga qodir shaxs;
ko'p qirrali intellektga, kompensatsion qobiliyatga, yuqori madaniyatga ega bo'lgan shaxs;
o'z hayotida umuminsoniy qadriyatlar va me'yorlar asosida boshqariladigan, boshqa shaxsni tanlash va o'zini ifoda etish erkinligi huquqiga ega shaxs sifatida qabul qiladigan shaxs;
moyillik, ustun manfaatlar va individual xususiyatlarni hisobga olgan holda bilimning ma'lum sohalari bo'yicha kasbiy ta'lim dasturlarini ongli ravishda tanlash va ishlab chiqishga tayyor bo'lgan shaxs.
Iqtidorli bolalar bilan ishlash tamoyillari
1. Ta'limni differentsiallashtirish va individuallashtirish printsipi (uni amalga oshirishning eng yuqori darajasi - iqtidorli bolani rivojlantirishning individual dasturini ishlab chiqish).
2. Berilgan imkoniyatlarning maksimal xilma-xilligi tamoyili
3. Talabalarning qo'shimcha ta'lim xizmatlarini tanlash erkinligini ta'minlash tamoyili.
4. Oldindan o'rganish tamoyili.
5. Har qanday faoliyatda qulaylik printsipi
6. Rivojlantirib o`qitish tamoyili.
7. Iqtidorli bolalarning sinfdan tashqari mashg‘ulotlarini to‘garaklar, seksiyalar, tanlovlar, qiziqish to‘garaklari orqali oshirish tamoyili.
8. Talabalar bilan individual ishlashda fanlararo aloqadorlik muammosiga e’tiborni kuchaytirish tamoyili.
9. O'qituvchining minimal roli bilan talabalarning birgalikdagi ishlashi uchun sharoit yaratish tamoyili.
Men uchun, birinchi navbatda, bolalarni mustaqil fikrlashga, kerakli ma'lumotlarni izlashga, faktlarni solishtirishga o'rgatish juda muhimdir. Shunda ular kasbi qanday bo‘lishidan qat’i nazar, umr bo‘yi o‘rganishdan to‘xtamaydi, mendan ham, o‘zidan ham o‘zib ketadi. Lev Nikolaevich Tolstoy shunday deb yozgan edi: "Bilim xotira bilan emas, balki o'z fikrining sa'y-harakatlari bilan olingandagina bilimdir ...".