Jurnal VIII
Yüklə 0,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 43 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VIII nömrə
- (b) Məhkəmənin qiymətləndirməsi
- 44 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VIII nömrə
- II. KONVENSİYANIN 41‐Cİ MADDƏSİNİN TƏTBİQİ
43 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VIII nömrə Lakin onlar pis rəftarla bağlı iddialara məhəl qoymamış və qərarlarında bu məsələyə toxunmamışlar (yuxarıda 16‐19‐cu bəndlərə bax). Ərizəçinin pis rəftara dair verdiyi ayrıca şikayətlərlə bağlı başlanmış proseslərə gəlincə, Məhkəmə qeyd edir ki, bu proseslərdə ölkə məhkəmələri səmərəli məhkəmə istintaqı aparmadan sadəcə ərizəçinin pis rəftarla bağlı şikayətini əsassız olduğu üçün rədd etmişlər. Xüsusilə, ölkə məhkəmələri ərizəçi barəsində məhkəmə‐tibb ekspertizasının keçirilməsi barədə qərar qəbul etməmiş, ərizəçini, əməli törətməkdə şübhəli şəxsləri, ərizəçinin kamera yoldaşlarını və istənilən digər mümkün şahidləri dindirməmişlər. Yuxarıdakılar Məhkəmənin ərizəçinin pis rəftara dair şikayəti ilə bağlı səmərəli istintaqın aparılmadığı nəticəsinə gəlməsi üçün kifayət edir. 40. Beləliklə, bu işdə Konvensiyanın 3‐cü maddəsinin prosessual aspektinin pozuntusuna yol verilmişdir. 2. Ərizəçinin polisin pis rəftarına məruz qalması ilə bağlı iddiası (a) Tərəflərin izahatları 41. Hökumət ərizəçinin iddialarının əsassız olduğunu və pis rəftarla bağlı iddiasını sübut etmək üçün hər hansı dəlil təqdim etmədiyini bildirmişdir. Hökumət xüsusilə bildirmişdir ki, 2008‐ci il 16 iyul tarixli məktub ərizəçi 2008‐ci il 21 iyunda 1 nömrəli İstintaq Təcridxanasına gətirilən zaman onun bədənində hər hansı xəsarətin olmadığını təsdiq etmişdir. 42. Ərizəçi şikayətini təkrar edərək 2008‐ci il 10 iyunda MCMİ‐nin müvəqqəti saxlanma yerində etiraf edici ifadə alınması üçün onunla pis rəftar edildiyini bildirmişdir. 1 nömrəli İstintaq Təcridxanasının rəisinin 2008‐ci il 16 iyul tarixli məktubuna gəlincə, ərizəçi 2008‐ci il 21 iyunda 1 nömrəli İstintaq Təcridxanasına gətirilən zaman onu müayinə etmiş həkimin məhkəmə‐tibb eksperti olmadığını və onun ayağına yetirilmiş xəsarətlərin izlərinin 2008‐ci il 21 iyunda artıq görünmədiyini bildirmişdir.
43. Məhkəmə təkrar edir ki, 3‐cü maddə demokratik cəmiyyətlərin ən əsas dəyərlərindən birini təsbit edir. Hətta terrorçuluq və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə kimi ən çətin şəraitdə belə Konvensiya işgəncəni və qeyri‐insani və ya alçaldıcı rəftarı, yaxud cəzanı qəti şəkildə qadağan edir. Konvensiyanın və onun 1 və 4 saylı Protokollarının müddəalarından fərqli olaraq 3‐cü maddə hər hansı istisnanı nəzərdə tutmamışdır və hətta insanların həyatı üçün təhlükə doğuran fövqəladə vəziyyətin olması halında belə 15‐ci maddənin 2‐ci bəndi ondan hər hansı formada kənara çıxmağa imkan vermir (bax: Selmuni Fransaya qarşı (Selmouni v. France [GC], no. 25803/94 , § 95, ECHR 1999‐V) və yuxarıda qeyd edilmiş “Assenov və Digərləri” işi, 93‐cü bənd). 44. Məhkəmə təkrar edir ki, pis rəftara dair iddialar müvafiq sübutlarla təsdiq olunmalıdır. Məhkəmə sübutları qiymətləndirən zaman “əsaslı şübhələr yaratmayan” sübut standartını əsas kimi götürür. Belə sübut kifayət qədər güclü, aydın və ziddiyyət təşkil etməyən mülahizələrdən və ya faktların eyni dərəcədə təkzib olunmayan ehtimallarından irəli gələ bilər (digər qərarlarla yanaşı bax: “Avşar
25657/94
, § 282, ECHR 2001‐VII)). Bununla bağlı Məhkəmə ərizəçinin bədənində xəsarətlərin olduğunu təsdiq edən məhkəmə‐tibb ekspertizasının rəyi, xəstəliyin tarixçəsi və digər tibbi xarakterli sənədlər kimi tibbi sübutlara xüsusi önəm verir (digər qərarlarla yanaşı bax: “Məmmədov Azərbaycana qarşı (Mammadov v. Azerbaijan, no. 34445/04, § 61, 11 January 2007); Tahirova Azərbaycana qarşı (Tahirova v. Azerbaijan, no. 47137/07, § 40, 3 October 2013) və “Layicov Azərbaycana qarşı (Layijov v. Azerbaijan, no. 22062/07, § 44, 10 April 2014)). Bundan əlavə, şahid ifadəsi, video yazı, səs yazısı və ya foto kimi geniş çeşidli digər sübutlar da pis rəftarla bağlı iddianın təsdiq edilməsi üçün təqdim edilə bilər (digər qərarlarla yanaşı bax: Muradova Azərbaycana qarşı (Muradova v. Azerbaijan, no. 22684/05, § 108, 2 April 2009); Rizvanov
2012)).
44 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VIII nömrə 45. Həbs yerində dövlət orqanlarının nəzarəti altında olan şəxslərin işlərində olduğu kimi baxılan məsələlər barəsində məlumatın tam və ya böyük qisimdə dövlət orqanlarında olduğu işlərdə belə saxlama yerində baş vermiş xəsarətlə bağlı faktlara dair güclü ehtimallar ortaya çıxır. Əlbəttə, burada hesab etmək olar ki, sübutetmə vəzifəsi dövlət orqanlarının üzərinə qənaətbəxş və inandırıcı izahatın verilməsi vəzifəsini qoyur (bax: “Ribitş Avstriyaya qarşı (Ribitsch v. Austria, 4 December 1995, § 34, Series A no. 336) və “Salman Türkiyəyə qarşı (Salman v. Turkey [GC], no. 21986/93, § 100, ECHR 2000VII)). Xüsusilə, polis təcridxanasına gətirilən zaman şəxsin səhhəti yaxşı idisə, lakin azad olunan zaman onun üzərində xəsarətlər müəyyən edilərsə, bu xəsarətlərin necə yarandığına dair əsaslı izahın verilməsi vəzifəsi dövlətin üzərinə düşür və o, bunu edə bilmədikdə Konvensiyanın 3‐cü maddəsi ilə bağlı açıq məsələ ortaya çıxır (bax: “Tomasi Fransaya qarşı (Tomasi v. France, 27 August 1992, §§ 10811, Series A no. 241A) və yuxarıda qeyd edilmiş “Selmuni” işi, 87‐ci bənd). 46. Məhkəmə qeyd edir ki, hazırkı işdə ərizəçi polis təcridxanasında pis rəftara məruz qalması ilə bağlı ətraflı məlumat vermişdir. Ərizəçinin təsvirinə görə pis rəftar falakaya (ayaq dabanlarına zərbələr vurulması) və elektrik cərəyanı ilə vurulmaqla hədələnməyə məruz qalmaqdan ibarət olmuşdur (yuxarıda 12‐ci bəndə bax). Ərizəçi və onun vəkili eyni məsələləri ölkənin prokurorluq orqanları və məhkəmələri qarşısında qaldırmışlar. 47. Lakin ərizəçi pis rəftara məruz qalması ilə bağlı iddiasını sübut etmək üçün hər hansı tibbi dəlil təqdim etməmişdir. O, eyni zamanda Məhkəməyə üzərində izi görünən hər hansı xəsarətin olduğunu təsdiq edən başqa sübut da göstərməmişdir (müqayisə üçün bax: yuxarıda qeyd edilmiş “Rizvanov işi, 48‐ci bənd və yuxarıda qeyd edilmiş “Nəcəfli” işi, 37‐ci bənd). Bundan əlavə, 1 nömrəli istintaq Təcridxanasının rəisinin 2008‐ci il 16 iyul tarixli məktubunda göstərilmişdir ki, ərizəçi 2008ci il 21 iyunda təcridxanaya daxil olan zaman bədənində heç bir xəsarət izi olmamışdır. Faktiki olaraq iş materiallarında ərizəçinin iddialarını təsdiq edə biləcək hər hansı sənəd və ya digər material yoxdur. 48. Belə halda Məhkəmə tərəflərin izahatlarını və işdə olan bütün materialları nəzərə alaraq hesab edir ki, mövcud sübutlar ərizəçinin iddia etdiyi kimi 3‐cü maddənin tələblərinə zidd olan rəftara məruz qaldığını əsaslı şübhələr olmadan müəyyən etməyə imkan vermir (bax: Cənnətov Azərbaycana qarşı (Jannatov v. Azerbaijan, no. 32132/07, §§ 5960, 31 July 2014)). 49. Bununla belə Məhkəmə vurğulayır ki, onun mahiyyəti üzrə Konvensiyanın 3‐cü maddəsi ilə qadağan edilmiş rəftarın baş verib‐vermədiyi ilə bağlı hər hansı nəticəyə gələ bilməməsi əsas etibarı ilə yerli dövlət orqanlarının müvafiq vaxtda səmərəli istintaq aparmamasından irəli gəlir (“Lopata Rusiyaya qarşı (Lopata v. Russia, no. 72250/01, § 125, 13 July 2010) və “Qaribaşvili Gürcüstana qarşı (Gharibashvili v. Georgia, no. 11830/03, § 57, 29 July 2008)). 50. Beləliklə, Məhkəmə ərizəçinin polis təcridxanasında pis rəftara məruz qalması ilə bağlı Konvensiyanın 3‐cü maddəsinin maddi‐hüquqi aspektinin pozulduğunu qət edə bilməz.
51. Konvensiyanın 41‐ci maddəsində bildirilir: “Əgər Məhkəmə Konvensiyanın və ona əlavə Protokolların pozulduğunu müəyyən edərsə və əgər Yüksək Razılığa Gələn Tərəfin daxili hüququ kompensasiyanın yalnız qismən ödənilməsini mümkün hesab edirsə, Məhkəmə, zəruri olduğu təqdirdə, zərərçəkmiş tərəfə ədalətli təzminatın ödənilməsi barədə qərar çıxarır”. A. Ziyan 52. Ərizəçi vurulmuş mənəvi ziyana görə 100 000 avro kompensasiya ödənilməsini tələb etmişdir. 53. Hökumət tələb olunan məbləğin həddindən çox və əsassız olduğunu bildirmişdir. 54. Məhkəmə hesab edir ki, ərizəçi mənəvi ziyana məruz qalmışdır və yalnız pozuntu faktının müəyyən edilməsi ilə bu ziyana görə kompensasiyanın təmin edilməsi mümkün deyil.
Yüklə 0,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|