Åkcp{ig-fcghycß

 
96 
 
91-Ş ƏHADƏT YATAĞINDA MEHRAB Ş ƏHİ Dİ NDƏN Bİ R NEÇƏ SÖZ 
İ bni  Mülcə m  o  daş   ürə kli  və   özünü  müqə ddə s  kimi  göstə rə n  qatil  40-cı  hicri  ilində   ramazan  ayının  19-da  sə hə r  vaxtı 
mə sciddə  namaz qılarkə n Əli (ə leyhissalam)-ın baş ına zə rbə t endirdi. Əli (ə leyhissalam)-ın yarılmış  baş ından axan qan mə scidin 
mehrabını Hə zrə tin al qanına qə rq etdi. İ mamı mə nzilə  apardılar. 
Əli (ə leyhissalam) ş ə hadə t sə fə ri və  dost görüş ünə  sakin olmuş du.  
Yatağ ının ə trafını tutmuş  qohum və  ə shabı qə hramanlar qə hramanın simasını öz qanına boyandığ ını görürdülə r. Hə zrə t ruzigarın 
və fasızlığ ından qə mgin nə zə rə  çarpırdı. Hamı ondan sonuncu öyüd və  nə sihə ti gözlə yirdilə r. O iki gül yarpağ ı tə k olan dodaqlarını 
açıb dedi: “Heç bir vaxt Allaha ş ə rik və  tay tutmayın və  heç vaxt Peyğ ə mbə r sə llə llahu ə leyhi və  alihi və  sə llə min sünnə tini 
korlamayın. Bu iki sütunu (tövhid və  sünnə ti) möhkə m qoruyun və  bu iki çırağ ı iş ıqlı saxlayın. Dediklə rimi gördükdə n sonra heç bir 
mə zə mmə tdə n çə kinmə yin.” 
İ mam bir neçə  də qiqə  sükut edib bir daha buyurdu: “Mə n dünə n sizin kə narınızda idim və  bu gün vücudum sizin üçün ibrə t və  
nə sihə tə  sə bə b olmuş dur və  sabah sizdə n ayrılıram... Hə yatda iş iniz hə diyyə  və  güzə ş t etmə k olsun. Mə gə r Allahın sizi 
bağ ış lamasını istə mirsiniz? And olsun Allaha heç bir ölüm niş anə si mə nə  tə rə f üz tutmayıbdır ki, mə n onu bə yə nmə yə m və  o 
iş in baş lanğ ıcı aş kar olmayıb ki, mə n onu pis bilə m. 
“Mə nim ölümə  olan eş qim gecə  vaxtı su axtaran və  qə flə tə n hə mçinin itgisini tapmış  adamın sevincinə  bə nzə yir və  Allahın 
yanında olan bütün ş eylə r yaxş ılar üçün üstündür.” 
Bə li, ilk mehrab ş ə hidinin söylə diyi bu son sözlə r dostun arxasını möhkə mlə ndirir, düş mə nin isə  belini sındırır. 
 
 
92-DÜŞ MƏNİ N PLANINI POZAN FƏRMAN 
Quş ə m  ibni  Abbas  Əmirə l-möminin  Əli  (ə leyhissalam)-ın  ə misi  oğ lu  və   Peyğ ə mbə r  sə llə llahu  ə leyhi  və   alihi  və  
sə llə min yaxın ə shablarından hesab olunurdu və  o Hə zrə tə  oxş ayırdı. İ mam Əli (ə leyhissalam) ölkə nin idarə  iş lə rini ə linə  
aldıqdan sonra onu Mə kkə  ş ə hə rinin hakimi tə yin etdi. O, Əli (ə leyhissalam) ş ə hadə tə  çatana kimi Mə kkə nin hakimi oldu. Əli 
(ə leyhissalam)-ın birinci də rə cə li düş mə ni Müaviyə  gizlincə  xə yanə t planı hazırladı. Hə min plan hə cc mövsümündə  bir  qrup 
adamın Ş amdan Mə kkə yə  getmə si və  orada ş ayiə  yaymaq və  yalan demə klə  xalqı Əli (ə leyhissalam)-ın ə leyhinə  qaldırmaq 
hə mçinin xalq arasında Əli (ə leyhissalam)-ı Osmanın qatili yaxud ondan himayə  etmə yə n bir kə s kimi tanıtmaq, digə r tə rə fdə n isə  

---

 
97 
Müaviyə nin  sün”i  iş ıqlarını  yaymaqdan  ibarə t  idi.  Əli  (ə leyhissalam)-ın  Ş amda  gizli  olan  xə bə r  çatdıranları  ə hvalatı  ona  xə bə r 
verdilə r.  İ mam  Əli  (ə leyhissalam)  dayanmadan  Quş ə mə   bir  mə ktub  yazıb  onu  baş   verə cə k  hadisə də n  agah  etdi.  Hə min 
mə ktubda belə  gə lib: 
Mə nim  xə bə r  çatdıranlarım  Ş am  camaatın-dan  kor  qə lbli  və   cildini  də yiş ib  tanınmaz  olan  bir  qurpun  Mə kkə yə   tə rə f 
göndə rilmə sini mə lumat vermiş dirlə r. 
Onların mə qsə di hə cc mövsümündə  camaatın zehnini qaraltmaq və  batili haqq kimi qə lə mə  vermə kdə n ibarə tdir. 
Onlar  dini  dünyaya  satanlar  və   axirə t  cə zalarından  xə bə rsiz  olduqlarına  görə   olan  yarış da  olan  imkanlardan  aqilanə   istifadə  
etmə klə . (və  Mə kkə nin ehtiramını nə zə rə  almaqla yanaş ı) eyni zamanda ciddi və  düş mə n planını poza bilə cə k bir qiyam və  
hə rə kə t et. 
Rifah və  nemə t vaxtı mə ğ rur və  xoş hal olan, narahatlıq və  çə tin vaxtda isə  süst və  zə lil olanlardan olma hökmə n iş ə  ciddi 
baş la, və ssə lam. 
 
 
93-ƏMR AS İ MAMIN MƏZƏMMƏT DALĞALARI ALTINDA 
Əmr As ibni Vailin oğ lu və  Peyğ ə mbə r sə llə llahu ə leyhi və  alihi və  sə llə min besə tinin ə vvə llə rində  bir də stə  
adamla onu ə lə  salan və  o Hə zrə ti “Əbtə r (sonsuz) adlandıranlardandır. Hiylə gə r Əmr As dönük yola və  günaha qə rq idi. Müaviyə  
onu özünün xüsusi müş aviri tə yin edib onun alçaq hiylə lə rində n Əli (ə leyhissalam)-ın ə leyhinə  istifadə  edirdi. O da dünyanın bə r-
bə zə yinə  və  Misir vilayə tinin hakimiyyə tinə  nail olmaq üçün var qüvvə si ilə  Müaviyə yə  kömə k edir və  baş ını onun astanasına 
qoymuş du. 
İ mam Əli (ə leyhissalam) hə miş ə  belə  hiylə gə r və  alçaq adamların bə rabə rində  qə zə bli idi. Yeri gə lmiş kə n İ mam 
Əli  (ə leyhissalam)-ın  xə ttində   olanları  tanımaq,  elə cə   də   Əmr  As  kimi  satılmış   adamların  qarş ısında  necə   mövqe  tutmaq  lazım 
olduğ unu bilmə k üçün Əli (ə leyhissalam)-ın ona yazdığ ı mə ktubun tə rcümə sini diqqə tinizə  çatdırıram. 
Mə ktubun baş lanğ ıcı belə dir: 
Allah bə ndə si Əmirə l-Möminində n cahiliy-yə t dövründə  Mə hə mmə d və  Ali-Muhə mmə dlə  düş mə n olan ə btə r
23
 oğ lu 
ə
btə r Əmr Asa Salam olsun. O, kə sə  ki, Haqq yolu ilə  gedir. Doğ rusu sə n öz kiş iliyini kə nara, dilini isə  onunla oturub duranlardan 
axmaq olan fasiq və  abırsız bir kə sin yolunda qoymusan. O, din və  ə manə ti sə ndə n oğ urlayıb dünya və  axirə tini bada verdi. Amma bu 
yolda nicat yoxdur. Əgə r haqqın tə rə fdarı olsaydın arzuna çatardın... 
                                                 
23
Əbtə r–sonsuz, zatı qırıq 

---

 
98 
“Nə hcül-bə lağ ə ”də  gə lmiş  bu mə ktubun baş qa bir hissə sində  belə  oxuyuruq: 
“Ey Əmr As! Sə n öz dinini olan bir kə sin xə ttində  qoymusan. Abırlı adamların onunla oturub durması onların ə tə yində  ar lə kə sinə  
və  onunla söhbə t etmə lə ri onların ağ ılsızlığ ına sə bə b olar. Sə n itin ş ir dalınca gedib onun qarə tlə rində n asılı olduğ u kimi onun 
dalınca gedib hə diyyə sini istə din. Artıq ovlarına ümid bağ layıb dünya və  axirə tini korlamısan. Bir halda ki, ə gə r haqqa qovuş masaydın 
istə diyinə   yetiş ə rdin,  ə gə r  sə nə   və   Əbu  Süfyanın  oğ lu  Müaviyə yə   ə lim  yetiş ə rsə   mütlə q  sizi  fisq,  günah  və  
cinayə tlə rinizə  görə  cə zalandıracağ am və  ə gə r sizə  ə lim çatmazsa axirə t dünyasında Allahın ə dalə t mə hkə mə sində  sizi 
daha ş iddə tli ə zab gözlə yir.” 
 
 
94-ÜSTÜN CƏHƏTLƏRƏ GÖRƏ VƏZİ FƏYƏ TƏYİ N ETMƏK 
Ömə r  ibni  Əbi  Sə lə mə   Ümmü  Sə lə mə nin  oğ lu  (Rə sulullahın)  hə yat  yoldaş ı  idi  Cə fə ri  Tə yyarın  atası  o  vaxt  onunla 
Hə bə ş ə yə  mühacirə t etdikdə  dünyadan getdi və  bu hadisə də n sonra Peyğ ə mbə r sə llə llahu ə leyhi və  alihi və  sə llə m 
onun anası ilə  evlə ndi. Bu adam Əli (ə leyhissalam)-ın onu Bə hreyn və  Farsın hakimi  tə yin  etdiyi lə yaqə tli bir ş ə xs idi. Digə r 
tə rə fdə n də  qüdrə tli ş air və  Ənsarın söz ustadlarından sayılan No”man ibni Əclan özünün gözə l ş erlə ri ilə  nübüvvə t xanidanını 
himayə  etmə yə  qalxdı. 
İ mam  Əli  (ə leyhissalam)  üstünlük  qanunla-rına  riayə t  ə sasında  Ömə r  ibni  Əbi  Sə lə mə   ni  və zifə sini  layiqincə   yerinə  
yetirə ndə n sonra geri çağ ıraraq No”man ibni Əclanı onun yerinə  tə yin etdi, çünki Siffeyn müharibə si davam edirdi və  Ömə r ibni Əbi 
Sə lə mə nin  vücudu  onun  hə m  Qüreyş in  böyüklə rində n,  hə m  də   İ slamda  gözə l  keçmiş ə   malik  olan  ş ə xsiyyə tlə rində n 
sayıldığ ına görə  orada daha çox lazım idi. İ mam Ömə r ibni Sə lə mə yə  aş ağ ıdakı mə zmunda bir sifariş  göndə rdi: 
“Mə n  No”man  ibni  Əclanı  Bə hreynin  valisi  tə yin  edə rə k  sə nin  ixtiyarını  oranın  valiliyində n  geri  çağ ırdı.  Sə n  orada  öz 
rə hbə rliyini çox gözə l yerinə  yetirə rə k ə manə t haqqını düş zgün riayə t etdin. Belə  ki, heç bir sui-zə nnə  sə bə b olmadın tez 
özünü mə nə  çatdır çünki qə rara almış am Ş am tə lə bkarlarına doğ ru hə rə kə t edə m. Mə nimlə  yoldaş  olmağ ını çox istə rdim. 
Çünki sə n elə  adamlardansan ki, hə miş ə  düş mə nlə  döyüş də  və  İ slamın ə sasını bə rpa etmə kdə  bizlə rə  kömə k etmisə n 
və  sə n bu iş lə rə  layiqsə n. İ nş allah.” 
 
 
 

---