Kimyoviy texnologiya

Tajriba natijalarini hisoblash 
Ajralib chiqqan misning massasiga qarab elektrolizyordan o`tgan elektr 
tokning miqdori vat ok kuchi aniqlanadi, chunki tok kuchi jarayon davomida 
ma`lum chegarada o`zgarib turadi, ampermetr ko`rsatkichlari hisoblarda 
ishlatilmaydi. 
Kulometrning elektrolarida quyidagi jarayonlar ketadi: 
Katod: Cu
2+
+2e=Cu
0
Anod: Cu
0
+2e=Cu
2+ 
Misning elektrod potentsiali musbat bo`lgani uchun (
𝜑
𝐶𝑢/𝐶𝑢2
+
= +0,34
V), 
katodda vodorod qaytarilmaydi. Shuning uchun misni tok bo`yicha kulometrda 
chiqishi 100%ni tashkil qiladi. 
G
Cu
=I
𝝉
E
Cu
=QE
Cu
Q=I
𝝉
=G
Cu=
/E
Cu 
(E
Cu
=1,185g/A.soat) 
Bu bog`liqlik yordamida elektrolitdan o`tgan elektr toki miqdori va jarayon 
davomida berilgan o`rtacha tok kuchi topiladi. Keyin ajralib chiqqan nikelning 
massasidan nikelni tok bo`yicha unumi topiladi. 
Nikelni qoplamaning qalinligi quyidagi formuladan topiladi: 
𝜹 = 𝝉𝑫
𝒌
𝜼/𝒁
 
Bunda 
𝛿
- qoplama qalinligi (mkm). 
𝜏
–jarayonning davomiyligi (soat) 
D
k 
–tokining katodli zichligi (A/dm
2
) 
𝜂
-tok bo`yicha unum (%) 

---

43 
Z –
nikel zichligi (8,9 g/sm
3
) uning elektrokimyoviy ekvivalentiga (1,095 
g/A.soat) nisbati. 
Nikelli qoplamaning sifatini (yaltiroq, sutsimon, kulrang) visual baholash 
mumkin. Qoplamaning g`ovakliligi rangli indikotorlar yordamida aniqlanishi 
mumkn. Temirning rangli indikotor sifatida 10 g/dm
3
K
4
[Fe(CN)
6
] va 20g/dm
3 
NaCl tutgan eritma olinadi. Bu eritma bilan ho`llangan filtr qog`oz yaxshilab 
yuvilgan namunaning yuzasiga surtiladi. Qog`ozda ko`k rangli nuqtalarni paydo 
bo`lishi qoplama sirtida g`ovaklarning borligidan dalolat beradi. 
2-usul