M stan nəz rl nəzrl ocağinin üÇ
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GÜNAYDIN, ƏZ Z KNYAZIMIZ!
Ə zizim, inanıram ki, bu hissləri sən də keçirəcəksən. Çünki sən də onu yaxından tanıyırdın. Və sənin kiçik ön sözün Günyazımı tanımayanlara da sevdirəcək... Hörmətlə: qardaşın Şə mistan Nəzirli 9 iyul 1990-cı il * * * Qələm dostum Şəmistan Nəzirli məktubunu mənə çap üçün göndərməmişdi. Amma, nədənsə, onu çap etmədən verdiyim sözə, üzərimə götürdüyüm vədə heç cür körpü sala bilmədim. Gündə neçə dəfə əlimizi telefon dəstəyinə atıb, nə qədər zənglər eşitməli oluruq. Zənglər də sevincli, zənglər də ağrılı... Uzağı-yaxını səs-səs beynimizə axıdan və bu gün möcüzəlikdən çıxıb, adidən adiyə çevrilən, telefon adlandırılan bu texnikanın əsəblərimizi tarımladığı o qədər günlər olub ki... Belə zənglərdən biri də haçansa qulağıma titrək-titrək pıçıldamışdı: Knyaz ölüb! - Hansı Knyaz? - “Qlavlit”. Bir vaxtlar onu beləcə tanımışdıq. Hər dəfə əməkdaşı olduğum “Ulduz” jurnalı gedib-gedib “qıl körpüdə” ilişəndə bütün redaksiyamızın əməkdaşları ilkin olaraq onun köməyinə, onun ağlına və məntiqinə güvənərdilər. Hər şey də açılıb-ağardılmazdı. ndi adidən-adi kimi səslənən yazıların, cümlələrin eyhamların bir vaxtlar “keçib-keçməmək” qorxusu vardı. Yaxşı ki, sadəcə olaraq “Qlavlit” adlandırılan həmin təşkilatda da çoxlarından kəskin düşünən, senzuranın məhz bu günkü funksiyasını neçə il bundan əvvəl özündə görmək istəyən Knyaz da varıydı. tirəndən sonra qədrini-qiymətini bilib, yerini çəkdiklərimizdən biri də Knyaz - Günyaz yaşayırdı bu dünyada. Ondan ayrıldığımız zaman ölçüsü - həm də Knyazın çoxlarına bəlli olmayan bir keyfiyyətini də aşkarlayıb bu gün. Knyaz şair imiş. Bunu biləndən sonra istər-istəməz deməli olursan ki, dünyada bütün yaxşı adamlar şer yazıb. Azadlıq dilədiyimiz Xəlil Rzanın bir zamanlar Günyaza üz tutub məktub yazması da təsadüf yox, zərurətiymiş... Günyaz da qələm əhlini duymağa, vaxtın çərçivəsindən çıxıb irəlidə getməyə çalışan adam idi... On bir il bundan əvvəl yazılmış bu məktub isə bir daha göstərir ki, Xəlil Rza da elə bugünkü Xəlil Rzaymış... Taleh Həmid GÜNAYDIN, ƏZ Z KNYAZIMIZ! Mərdlik qanunları izn vermir ki, Sizin şəxsi fəzilətlərinizi Sizdən asılı olduğum bir məqamda açıb söyləyim. Yalnız bunu deməklə yetirirəm ki, ziyalılarımızın mühüm bir qismi Sizi Azərbaycanın pak, uca başlı və cəsur oğlu kimi tanıyırlar. Elə məhz buna görə də ürək qızdırıb Sizə bu məktubu yazıram. “Heydərbabaya salam” dastanında ustad Şəhriyarın bir beyti var: Burda bir şir darda qalıb bağırır, Mürüvvətsiz insanları çağırır! Sizə bəllidir ki, Azərbaycan və özbək xalqlarının böyük oğlu olan Maqsud Ş eyxzadənin anadan olmasının 70 illiyi Azərbaycan KP MK-nın göstərişi və qərarı ə sasında keçən il respublikamızda böyük təntənə ilə qeyd olundu. Bu qərara əsasən mənim “M.Şeyxzadə” adlı kitabçanı da yubiley günlərinədək “Bilik” cəmiyyəti tərəfindən nəşr edilməli və Daşkəndə elmi-ədəbi bir töhfə kimi aparılmalı idi. Buna nail olmadıq. “Bilik” cəmiyyəti mətbəəyə kağız vermədi. Hələ də verməyib. Başqa ə ngəllər də ortaya çıxdı. Yalnız bu kitabçanın işıq üzü görməsi deyil, ümumən Azərbaycan ləngiyir. Ümumbəşəri tərəqqidən nə qədər geri qaldığımızı yəqin sən özün də bir azərbaycanlı olmaq etibarilə sezirsən. Bunun səbəbi, məncə, işcil və qüdrətli oğulların azlığıdır. Çox təəssüf ki, dahi Sabirin məşhur “Fəxriyyə” şeri hələ də tam qüvvədən düşməyib: “Öz xalqımızın başına əngəlkələfik biz”... “Bilik” cəmiyyətinin redaksiya - nəşriyyat şurasının müdiri smət Səfərov yoldaş dünən məni öz yanına dəvət etmişdi. O, mənə kitabçanın qaranquş nüsxəsini göstərdi. Dəmir ürəkli adam olduğum halda, inanın, sevincimdən gözüm yaşardı. Heç bir kitabımın çıxmasına mən bunca əmək, enərji sərf etməmişəm. Təsəvvür edin, mürəttiblər kəmsavad, “elm” əvəzinə “ölüm” yazan mətbəə yavruları naşı. Rəssam yox. Korrektor yox. Texred yox. Üz qabığı yox. Kitabın özü üçün hələ də kağız yox. Bütün bu əngəllərə baxmayaraq, mətbəədə artıq qalan kağız tullantıları hesabına, “Yeni kitab mətbəəsi”nin direktor qolmancı Əkbər Vəliyevə xahişlərim, yalvarışları hesabına və başqa nələrinsə hesabına kitabça dünya işığı görüb. Ə slində “Azərbaycan və özbək xalqlarının iftixarı”, “ensiklopedik şəxsiyyət”, böyük şair, alim, dramaturq, ictimai xadim, pedaqoq, möcüzəli bir insan kimi bu gün bizə şərəf gətirdiyi halda, sağlığında gün görməmiş, sürgün edilmiş və dama basılmış Şeyxə dair bu kitabça yüz min tirajla buraxılmağa, Daşkənddən, Səmərqənddən belə yayılmağa layiq olduğu halda ən məhdud tirajla dünyaya gəlmişdir: min beş yüz nüsxə. Bu tiraj artıq hazırdır. Və mənim dostum smət bəy bu tirajı yaralamaq, bəzi səhifələri qoparmaq haqqında düşünür. Niyə? smət bəy ehtiyat edir ki, kitabça dünya işığına çıxandan sonra dırnağın ucu boyda tənqid olunan bəzi yoldaşlar “Bilik” cəmiyyətinə qarşı əks-hücuma keçə bilər və kiminsə təxtini laxladarlar. O bu cümlələri və bu fikri əsaslandıran arqumentləri kitabçanın korrektura variantından çıxarmışdı. Kitabçanın həcmcə bir azca böyük çıxdığını və Sizin də buna iradınızı nəzərə alıb ixtisara mən də o vaxt - bildir razı olmuşdum. Korrekturanın həm bəyənilmiş, möhürlənmiş hissəsini, həm də ixtisar edilmiş qismini üst-üstə qoyub aparıb mətbəənin istehsalat şöbəsinə vermişdim. - Baxın, bu bəyənilmiş, icazə verilmiş hissə, bu da rədd olunmuş, - çıxarılmış hissə! Mən bu cümləni istehsalat şöbəsində çalışan qızlara dedimsə də, şöbənin müdiri Tanya xanıma deyə bilmədim. Çünki onun xəstələndiyini və işə çıxmadığını bildirdilər. Həmin gün bizim Yazıçılar ttifaqının sədri mran Qasımov yoldaş mənə zəng etdi, Daşkəndə Şeyxin yubileyinə uçmağının zəruriliyini başa saldı, hətta kağız da verdi ki, yalnız ona - SSR Ali Sovetinin deputatına məxsus bileti təyyarə kassasından dərhal ala bilim. Uçdum və Daşkəndə ləngidim. Qayıtdım. stehsalat şöbəsinə zəng vurdum. Bəlli oldu ki, Tanya xanımı Ema xanım əvəz edir. Bu xanım həm keçən il, həm də bu ilin başında kağız olmadığını mənə təəssüflə bildirdi. Kitabdan əlimi üzdüyüm halda indi onu smət bəyin mübarək əlində görürəm. Belə çıxır ki, ixtisar nəzərdən qaçırılmış, kitab bütöv çıxmışdır. Bilmirəm, bu fəlakətdir, yoxsa səadət. Möhtərəm Knyazımız! Siz o zamankı “senzura” qaydalarını pozaraq işğalçılara qarşı 22 il müharibə aparan Babək inqilabını göz önünə gətirin. Bircə qırpımda Pekin imperializminin başına zirehli yumruğunu endirən Kamboca xalqını və bizim Arazın üç addımlığındaca zülmə qarşı cihad elan etmiş ran xalqlarının keçən ildən bəri davam edən inqilab yürüşlərini göz önünə gətirin. Onda smət bəylə mənim aramdakı dartışmanın nə qədər mənasız və cüzi bir şey olduğu lap aydın görünər. Ancaq onun üçün cüzi olan iş mənim üçün az qala tale məsələsidir. Mən doktorluq müdafiəsi ərəfəsindəyəm. Doktorluq idealım deyil, ancaq ideala azca qovuşmaq yolunda vasitədir. Hazırda yaradıcı qüvvələrimin ən coşğun çağlarında yaşadığımı təvazö naminə sizdən gizlətmək istəmirəm. Bunu da gizlətmirəm ki, yaradıcı qüdrət artdıqca, burnunun ucundan uzağı görməyən gədaların, xəbislərin müqaviməti, “əngəlkələf” fəaliyyətləri də artır. Keçən il “Yazıçı” nəşriyyatı mənim tərcüməmdə, tərtibimdə və ön sözümlə birlikdə M.Şeyxzadənin poeziya toplusunu çapdan buraxmalı idi. “Yazıçı” nəşriyyatına soxulmuş dargözlər bu kitabı dəfn etməyi bacardı. M. Ş eyxzadənin «Seçilmiş əsərləri»ni (25 çap vərəqi həcmində) nəşr etdirməyi bu ilki iş planıma daxil etdim. Mən Akademiyanın Nizami adına Ə dəbiyyat nstitutunda baş elmi işçiyəm. “Elm” nəşriyyatı bizə heç bir qonorar vermədiyi üçün masanın üstündə Şeyxin bu boyda külliyatını görən institut direktoru, professor Mirzəağa Quluzadə həyəcanlandı: - Xəlil, bilirsənmi, bu nə deməkdir? Bu, ən azı iki yüz min manat puldan imtina etmək deməkdir. Sən nə üçün öz nəhəng zəhmətinin bəhrəsini bizə havayı verirsən? Mən hələ üstəlik Nizami Gencəvinin «Sirlər xəzinəsi» poemasını da öz tərcüməmdə bu ilki iş planıma daxil etmişəm, Mirzəağa müəllim! Pulsuz, təmənnasız! - Niyə belə, niyə havayı! - Çünki alçaq və rəzil adamların müqavimətinə rast gəlirəm. Mirzəağa müəllim, onlara baş qoşmağa vaxtım, macalım yoxdur. Domino və nərd oynayan Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|