M stan nəz rl nəzrl ocağinin üÇ
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
ziyalıları görəndə məni gülmək tutur. Vaxta bax, imkana bax, məgər bu adamların ciddi bir işi yoxmu? Mən, əlbəttə, bu cümlələrin hamısını Mirzəağa müəllimə demirəm. Ürəyindən keçər ki, ədəbazlıq edirəm. Gizlədirəm ki, mənim heç boşqabdan xörək yeməyə vaxtım yoxdur, buna görə bəzən birbaşa qazana girişirəm. Ömür bircədir və çox qısadır, Mirzəağa müəllim! Başlıca məqsəd heç də pul qazanmaq deyil, alçaq və rəzil mikromühiti yırtıb dağıtmaqdır, işıq fəvvarəsi saçmaqdır başlıca məqsəd! Mən keçən ilin lap son günlərində Musa Cəlilin «Moabit dəftəri»ni yalquzaqların dişindən qoparıb mətbəəyə göndərə bildim, tam bir illk döyüşdən sonra. Mən Firdovsi, Sədi, Nəvai, Qafur Qulam, Zülfiyyə, Abdulla Arif, Erkin Vahid, Qabdulla Tukay, Tofiq Fikrət, Ovanes Tumanyan, Avetik sahakyan, Silva Kaputikyan, Ovanes Şiraz, Gevork Emin, rakli Abaşidze, Medeya Kaxidze, Puşkin, Lermontov, Blok, Luqovskoy, Yevtuşenko, Robert Rojdestvenski, Andrey Voznəsenski... kimi 300 şairdən etdiyim tərcümələri hələ kitab halında görə bilməmişəm. Doğrudanmı, Azərbaycanda şair fədakarlığını, elmi işçi qüdrətini qiymətləndirməyə qadir bircə nəfər də tapılmayacaq? Tərcüməçilik də, elmi işçilik də, şairlik də mənim üçün baş məqsəd deyil, vasitədir. Bunu dərk etməyə qadir Knyaz kimi beş-on oğul tapılarsa, mükafatımdır. Ə ziz Knyaz! Deyəsən, uzunçuluq etdim, başını ağrıtdım. Akademiya “Xəbərlər”ində basılmış məqalələrimdən birini məktubuma əlavə edirəm ki, diqqətlə oxuyasınız və biləsiniz ki Şeyxzadə sərvətini darmadağın edənlərə qarşı fikrimi mən “Bilik” cəmiyyətinə büzüşə-büzüşə, oğru kimi gətirməmişəm, elm aləminə car çəkmişəm. Xəzinəni dağıdanlar mənim qələm dostlarım olduğu üçün onlara qarşı tənqidimdə son dərəcə nəzakətli, incə, həssas davranmışam. Bəs nədən ehtiyat edir bizim smətimiz?! Nəzərə alın ki, ən yüngül düzəliş təklifi belə kitabı məhv etməyə bərabərdir. Bizim sevimli smətimizin tərəddüdlərini aradan qaldırmaqda Sizə başarılar diləyən Xalil Rza, yaxud darda qalan Ş R, 26 ocaq 1979 rana girə biləcəkmi bu gün XOMEYN ? TƏƏSSÜF K , AZ YAŞADI Unudulmazım Günyaz Nəzirli ilə tanışlığım, dost olmağım, ona bəs qədər hörmət və məhəbbət bəsləməyim ömrümün son anlarına qədər yadımda qalacaq bir hadisə ilə, haradasa özünü zərbə altında qoyub, mənə təmənnasız etdiyi əvəzsiz bir yaxşılıqla bağlıdır. Belə ki, Azərbaycan Yazıçılar ttifaqının orqanı “Azərbaycan” jurnalının 1964-cü il aprel sayında birinci növbədə onun baş redaktoru yazıçı Qılman lkinin, poeziya şöbəsinin müdiri şair qardaşım Əli Kərimin, sonra da M.Hüseyn, O.Sarıvəlli, .Əfəndiyev, Ə.Kürçaylı və B.Vahabzadənin xeyirxahlığı sayəsində - “Dəniz və məhəbbət” adlı iri həcmli bir poemam işıq üzü görürdü. Ay sona çatmışdı. Amma jurnalın siqnal nüsxəsi gəlib çıxmır, baş mətbuat idarəsində ləngiyirdi. şin nə yerdə olduğunu bilmək üçün, hər gün Əli Kərimə baş çəkir, səksəkəli günlər yaşayırdım. Qulağım çalmışdı ki, əsərimin “ nsan var ki, ölüm ona ehtiyacdır” kimi, o zaman yuxarı dairələrin qəzəbinə gələ biləcək bir neçə misrasının qabağına “qlavlit” əməkdaşı sual işarəsi qoyub; deməli taleyi sual altındadır; poemanın həmin nömrədən çıxarılması təhlükəsi var. Onda bir-birinin ardınca çap olunan povest və romanlarını xüsusi həvəslə oxuduğum, istedadına pərəstiş etdiyim sa Hüseynov jurnalda nəsr şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyirdi. Ə li Kərimlə bir otaqda otururdu və xətrini də çox istəyirdi. Bir gün yenə getmişdim Ə lini görməyə. Yeri boş idi. sa müəllimlə salamlaşdım. Gəlişimin səbəbini bildiyinə görə, yaxşı gəlmisən dedi, beş dəqiqə otur, “qlavlit”ə zəng vurum; görək nə deyir. Nömrəni yığdı. Adını birinci dəfə eşitdiyim, üzünü görmədiyim Günyazla danışdı, özü də böyük ərklə. Ona çatdırdı ki, poemanın müəllifini göndərirəm yanına. Ozün görəcəksən kimdir, nəçidir və necə oğlandır. Sən ki, o idarədə ş airlərin, yazıçıların pasibanısan; şair təbiətli adamsan. Azərbaycan dilində yazıb yaradan ləzgi balasına kömək elə. Onun poeması bu nömrədə qalsın. Dünyanın işini bilmək olmaz. Kim nə bilir ki, bir ildən sonra kimin başına nə gələcək. Sevinə-sevinə getdim Günyaz Nəzirlinin hüzuruna. Bu xeyli uca boylu, arıq, çəlimsiz kişi məni gülər üzlə, sevincək qarşıladı; həm də fərəhdən, sevincdən qanad taxıb yola saldı. Bunun da səbəbi varmış. Özü söz xiridarı, şer həvəskarı olduğuna görə, dövrü mətbuatda çap olunmuş şerlərimi də, 1963-cü “Azənəşr»də işıq üzü görmüş “Dəniz nəğmələri” adlı ilk kitabını oxumuşdu. Bir də onu bildirdi ki, mən Səməd Vurğunun vurğunuyam. Sənin həm şerlərində, həm də bu poemanda o böyük ustadın nəfəsi duyulur. Sonra sözünə bunu da əlavə etdi: sa müəllimə deginən ki, işdən çıxaram, amma onun sözünü yerə salmaram. Poemada qabağına sual işarəsi qoyduğu misralardan birinə də toxunmadı, nəcə yazmışdımsa eləcə də saxladı. Jurnalın siqnal nüsxəsinə qol çəkdi, möhür basdı. Budur, indi apara bilərsən dedi. Onunla ilk tanışlığım belə başlandı. O zaman gözlənilmədən iş elə gətirdi ki, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında ş tatdankənar, yəni məccani redaktor işləməli oldum. Bu da 1965-ci ilə təsadüf edir. Mərkəzi Komitə Azərbaycanda yaşayan ləzgi yazarların əsərlərini öz ana dillərində çap etməyə icazə vermişdi, redaktorluğu da həvalə olunmuşdu mənə. Baş mətbuat idarəsində isə ləzgi dilini bilən, bu kitablara yiyə duran bir Allah bəndəsi yox idi. Kimsə təklif etmişdi ki, onları göndərək Dağıstana. Oranın “qlavlit”i oxusun. şim xeyli çətinləşirdi. Onda Günyaz müəllim dadıma çatdı. Rəisinə dedi ki, özümə necə inanıramsa, Kələntərə də elə inanıram. O, bizə xəyanət etməz. Beləcə ləzgi dilli kitabların məsuliyyətini könüllü boynuna götürdü. Bunu ancaq Günyaz kimi ürəyi əlinin içində olan saf, büllur qəlbli halal bir insan, bir ziyalı, bir əsl vətəndaş edə bilərdi. Aradan beş-altı ay keçdi, Nəşriyyatda yer açıldı, sıravi redaktor ştatına götürüldüm. ndi ləzgi müəlliflərinin əsərləri ilə yanaşı Azərbaycan şairlərinin şer toplularını da çapa hazırlayırdım. Onların sırasında Hökumə Billuri, Ənvər Ə libəyli, Zeynal Cabbarzadə, Tofiq Mütəllibov, Qasım Cahani, Surağat Qurbani, xalq şairləri Nəbi Xəzri, Qabil; şairlərdən Ramiz Heydər, Yusif Həsənbəy, Teyyub Qurban, Cavad Cavadlı və başqaları vardı. Redaktə etdiyim bütün kitabları “qlavlit”də ancaq Günyaz müəllim təsdiq edirdi; özü də ruhumu belə incitmədən. Yaxşı yadımdadır, Qabil müəllimin “Qoy danışsın təbiət” adlı kitabında MK-nın Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|