- Neyləyirsən? - - deyib ona tərəf qaçdım. On üç saylı orta məktəbin
azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi Cümşüd Hacıyevlə Knyaz müəllim Novruz
axşamı bizə gətirdiyi biryerlik parta idi!
Partanın cilası hələ düz əməlli qurumamışdı. Ancaq Knyaz müəllim
sovqatını bayram gününə çatdırmışdı.
Sevinc üçün o Novruz bayramı bütün bayramlardan vacibi oldu. ndi də hər
Novruz axşamı məscidə gedib onun ruhunu şad etmək üçün şam yandırır, yasin
oxutdurur. — Ömrümdə məni Knyaz əmi kimi sevindirən olmayıb, — deyir.
Knyaz Osman oğlu bax belə həssas qəlbə malik idi.
O axşam Cümşüd müəllim də Sevinclə bir az söhbət etdi sonra isə:
- Hə, indi bildim ki, Knyaz müəllim nəyə görə bu partanı əldə etmək üçün bu
qədər canyananlıq göstərir.
Knyaz müəllim Sevincdən soruşdu:
- Qızım, böyüyəndə hansı sənəti seçmək istəyirsən?
Sevinc düşünmədən:
- Vulkanoloq, — dedi.
- Nə üçün?
- Onlar axan lavanın üstünə tava qoyub qayğanaq bişirirlər. Knyaz müəllim
gözü yaşarınca güldü. Sonra isə:
- Qızım, bütün sənətlər yaxşıdır. Mən istəyirəm ki, sən dağlarda, çollərdə
olan sənətə yox, evə, ailəyə bağlı peşəyə meyl göstərəsən.
Bax sənin bu Knyaz əmiyin bircə ürəyi var, o da xəstədir. Sevinc balası kim olsa,
ə
misinin ürəyini müalicə edər, - deyib mənim etirazıma baxmayaraq uşağı başı
üzərinə qaldırdı:
Uşağı sevməkdən ürəyə heç bir şey olmaz, müəllim, - deyib üzünə xüsusi
cazibədarlıq verən bığaltı gülüşünü nümayiş etdirdi. Rəhmətliyin sözü uşağa elə bil
sırğa oldu, həkimliyə meyl etdi. Bu həm də elə Knyaz müəllim yaşda dünyasını
dəyişmiş anasının istəyi idi. Sevinc deyir:
- Mən her dəfə xalatı əynimə geyəndə cənnətməkan Knyaz müəllimin
müqəddəslər kimi nurlu çöhrəsi gözlərim önünə gəlir, elə bil ki: - Bax belə, indi
işləyə bilərsən, - deyir, - qəbri nurla dolsun!
Elə o illər idi. Oğlum lqar solaxaydır. Uşaqlıqda çətinliklə onu sağ əli ilə
yazmağı öyrətdik. Knyaz müəllim bunu sonradan bildi. Bizdən əməlli-başlı incidi:
- ki nəfər ziyalı valideyin təbiətin əksinə gedirsiniz. Bu adamı təbiət belə
xəlq edib, niyə yaradıcı, dolandırıcı qüvvələrin işinə qanşırsınız? Sonralar bir
nəçə akademikin solaxaylar haqda birgə yazdığı elmi məqaləni oxuduqdan sonra
Knyaz müəllimdə olan intellektə və məntiqə bir daha vurlunluğum artdı.
Bir gün əhvali-ruhiyyəsi lap yaxşı idi. Ağdam teatrı onun pyesini hazırlayıb
tamaşa göstərmişdi. Qonorarını alıb gəlmişdi.
- stəyirəm bu axşam bağlarınızı isladasınız, - dedi, - amma elə bir yer seçin
ki, bəlkə bir tikə mən də yeyə bildim.
- Əlbəttə, belə olan şəraitdə ən münasibi kababxanadır, - dedim, - cəmdək
gözləriyin qabağında, harasından istəyirsən kəsdirib qoymanqala.
- Bax buna varam, - dedi, - Borçalı balası yenə bir xal öndə gedir. Məclisin
ş
irin yerində birdən:
- Adımdan xoşum gəlmir, məndən nə knyaz? Maaşımla dolanan bir
məmuram. Adımı indən belə yarıyaşa çatmışam, dəyişəsi deyiləm ki, barı mənə
uyarlı bir milli ləqəb tapın. Qonaqlıq bax bu lələşin boynuna, - əlin yanağına
vurdu. Kişinin tələbkar olduğunu bildiyimiz
üçün fikirləşmək lazım olduğunu bildirdik. Bu məsələdə də rəhmətlik özü bizim
hamımızı qabaqladı, heç üç gün keçməmişdi yenidən qonaqlıq verdi:
- Prizi özüm aldım. Elə adım da, ləqəbim də Günyazdır dedi. Çox önəmli
ad-ləqəb tapmışdı rəhmətlik. Əhsən, deyib hamımız gülüşdük. Rəhmətlik Osman
Sarıvəlli dedi: - Günyaz sənə yaxşı mənada paxıllığım tutdu. Nə üçün bu adı mən
yox, sən tapmalı idin?
Yenidən gülüşdük. Günyaz müəllimin atasının adı da Osman olduğu üçün onların
arasında doğrudan da bir ata-bala, isti bir münasibət var idi. Osman qağa ona
“Bizim Günyaz” deyərdi. Yaxşı xatirimdədir, Osman qağa Günyaz rəhmətliyə şer
də ithaf eləmişdi. O gün o bizdən xahiş elədi ki, indən belə onu Günyaz deyə
çağıraq. Belə də oldu. ndi tnən yazılanmda əwələ də qayıtsam bu ad Günyaz kimi
səslənəcək.
Günyaz müəllimin şer yazdığını mənə məndən də əvvəl onu tanıyan, onunla
dostluq edən qardaşım şair Vilayət Rüstəmzadə demişdi. 1976-cı ilin sentyabr ayı
idi. Hərəmiz bir yanda məzuniyyətdə olmuşduq. Mən zəngsiz, filansız onun iş
otağına qalxmışdım. Günyaz müəllim Borçalıda istirahət etmişdi. Bağlar qoynunda
sinəsi dağa dönüb qayıtmışdı. Xüsusi pafosla
asta-asta təəssüratlarını danışırdı. Gözləmədiyi halda ona:
- Şerlərinizdən deyin, — dedim. Mənalı-mənalı üzümə baxıb seyfdən bir
qovluq çıxardı, bir nəçə şer oxudu. Ona telefonla zəng oldu, başı telefona qarışanda
ş
erin bir nüsxəsini qovluğuma qoydum. Bundan onun xəbəri olmadı.
Səksəninci illər idi. Mən Günyaz müəllimin şerini aşıq Kamandar
Ə
fəndiyevə vermişdim. Kamandarın qızı qəbul imtahanlarına gəlmişdi. Qız bizdə
qalırdı — mən onunla məşğul olurdum. Hər axşam da köhnə “ nturist”ə toplaşıb
Kamandara qulaq asırdıq. Günyaz müəllimin Kamandarla əvvəldən tanışlığı var
idi. Odur ki, Kamandarın Bakıda olduğunu bilən kimi:
- Bu axşam mənsiz getmə, - dedi.
Getdik. Günyaz müəllim adəti üzrə divanın bir küncünə dirsəklənib əlini üzünə
qoymuşdu. Mən Kamandara işarə etdim ki, verdiyim şeri ifa etsin. Kamandar
rəhmətlik şeri xüsusi bir məlahətlə ifa elədi. Günyaz müəllim çaş-baş qalmışdı, heç
bir şey demədən diqqətlə mənim üzümə baxırdı. Handan-hana:
- Bizim idarəyə quş da səkmir, yazılarda seyfdə olur, qaqaş, ora məhrəm
olan sənsən, bu səndən keçib.
- Cinayətimə görə cəza çəkməyə hazıram, — dedim. Günyaz müəllimdən
başqa hamı güldü. Bu, Günyaz müəllimin möhür bəndi belə tamamlanan qoşması
idi:
Həzin-həzin aşıq çalıb oxuya,
Gözəl görse göz gedərmi yuxuya?
Tellərindən dağ havası qoxuya-
Bəlkə Günyaz dirsəklənib, dincələ.
Dostları ilə paylaş: |