M stan nəz rl nəzrl ocağinin üÇ
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SEV NCL ƏR M (Günyaza oxucu v ə dost m əktubu)
SEV NCLƏR M (Günyaza oxucu və dost məktubu) Ə zizim, Günyaz! “Seçmələr”ini oxudum. Düşünə-düşünə, araşdıra-araşdıra, gəlir-çıxarını götür-qoy edə-edə oxudum. Fikirləşdim ki, Günyazım anadilli ş erimizin qoşma, gəraylı, bayatı “təəssüratına” yenilik gətirə bilibmi, görəsən? “Dədə qoşma”nın bizə məlum olan tarixindən bəri qazandığı təcrübəni meyar qəbul edib müqayisələr apardım. Sevinclərim də oldu, təəssüflərim də. Sevindim ki, Sizin qoşmaya belə ardıcıl münasibətinizə səbəb təkcə bir piraniyə, yaxud valideynə göstərilən hörmət hissi deyil. nsan hisslərinin ə lvanlığını, bəşər qəlbinin dürlü-dürlü hallarını, həyatın fəlsəfı mənasını qoşmanın ifadə edə biləcəyinə (o belə bir qüdrətə malikdir də!) olan etiqadınızdır. Yaxud demək mümkünsə, kamalı və camalı ilə ürəkləri yerindən qoparan bir gözələ vurğunluğunuzdur. Sizin qoşmaya sədaqətiniz çoxlarını utandırmalıdır. Sevindim ki, dünyamızın belə narahat çağında, bu narahatlığın, disharmoniyanın insan əsəblərinə, şüuruna, incəsənətə sirayət etdiyi bir zamanda Günyazım “Dədə qoşma”ya üz tutub, “Dədə qoşma”nın ürəkaçan melodiyası, qafiyə gözəlliyi, ritm oynaqlığı ilə gözümüzü-könlümüzü oxşayıb. Axı, həyatda görmədiyin harmoniyanı, dincliyi, gözəlliyi ədəbiyyatda, incəsənətdə axtarırsan. Tapanda sakitləşirsən, bir anlığa qayğılarını unudur, səslərin yaratdığı musiqidə, poetik fikirlər axınında rahat olursan. Aşağıdakı bənddə olduğu kimi: Qıvrım tellər nazlandıqca qaş üstə, Baxışların daş qoymadı daş üstə. Ayrılığın yaş gətirdi yaş üstə Ömür daha vəfa etmir, neyniyim! Sevindim ki, poetik tədqiqə cəlb etdiyiniz obyektə hərdəmxəyal münasibət bəsləmirsiniz. lhamınızın verdiyi imkan daxilində bu obyekti hərtərəfli işıqlandırır, onunla təmasda olduğunuz vüsallı-hicranlı, sevincli-qəmli, fərəhli- nisgilli anları poeziyanın ecazkar dilinə çevirə bilirsiniz. O mənəm özünü odlara yaxan! O sənsən - sel olub könlümə axan! Sinəmdən püskürən, gözümdə çaxan – Tanrımdan-tanrıma şikayətimdir! Yaxud: Səni gördüm işıq geldi gözümə, Mən səndəyəm, qaytar məni özümə, Ay Günyazım, bəxtim gülə üzümə - Məzarımız söykənəydi daş-daşa. Bu misralarda ifadə olunan hiss-heyəcan, fikir aydınlığı, əhval-ruhiyyənin doğmalığı hansı qəlbi həyəcana gətirməyə bilər? Kim (anormalları nəzərə almasaq) insan ömrünün çılğın aşiqlik dövrünü yaşamamışdır? Kimin qəlbindən öz sevgilisinə belə gileylər etmək keçməmiş, kim eşqinə sədaqətini “məzarımız söykənəydi daş-daşa” kimi qeyri-adi arzu ilə bildirmək istəməmişdir? Lakin Sizi başqa “kim”lərdən fərqləndirən bu deyilənləri poeziya dili (!) ilə ifadə edə bilməyinizdir. Sevindim ki, qoşmalarınız bu qədər sadə və səmimidir. Axı, həqiqət olmayan yerdə səmimilikdən söhbət gedə bilməz və əksinə. Siz aldatmır, bəzəmir, parıltılı, ekzotik ifadələr, obrazlar vasitəsilə oxucunun gözlərini qamaşdırmır, daxili mahiyyəti ifadə edirsiniz: Məhəbbət dediyin çiçəkli bağdı, Xəzan bir tərəfdən, bar bir tərəfdən. Hicranı, vüsalı dumanlı dağdı, Günəş bir tərəfdən, qar bir tərəfdən. Ağardı saçlarım, ağardı dən-dən, O günlər yadıma düşər yenidən... Beş günlük dünyada qismətə bax sən, Qönçə bir tərəfdən, xar bir tərəfdən. Nə qədər nadan olmalısan ki, bu şerdəki hiss və fikirlərin daxili zərurətdən doğduğunu, yaşanmış, ürək odunda bişmiş olduğunu başa düşməyəsən. Sevindim ki, qoşmalarınız forma cəhətdən kamildir. Janrın tələbləri baxımından gözəldir. Qafiyə sərrastlığı, heca hesabı, bölgü simmetriyası, söz düzümü, səs izləməsi... hər şey yerli-yerindədir. Doğrudur, bu cəhətlər şer üçün adi, formal, lakin vacib, gərəkli cəhətlərdir. Bunlarsız fikirdən, hissdən danışmaq olar, şerdənsə yox! Bunlarsız şer ona bənzəyər ki, ev tikəsən, lakin daşları necə gəldi düzəsən, daşlar bir-birinə yapışmaya, uyuşmaya, bağlanmaya. Onu da deyim ki, bayatılarmız, yumorlu və dağlar haqqında olan şerləriniz daha çox xoşuma gəldi. Bəs nələrə təəssüfləndim, nə üçün təəssüfləndim? Təəssüfləndim ki, bəzən şerlərinizdə sözlərin yeri düzgün müəyyən olunmur. Məs: “Gözlərində olsa insaf, insafsız” deyil, “ nsaf olsa gözlərində, insafsız” şə klində deyilsəydi daha yaxşı səslənərdi. I variantda iki “insaf” sözünün yanaşı işlənməsi dilə ağırlıq gətirir. Yaxud “ay camalın Aya baxıb güzgüləndi” yox, təxminən belə deyilməliydi: Baxıb camalına Ay güzgüləndi. I variantda camalın Aya baxıb güzgülənməsi həqiqi səslənmir. Amma ikinci variantda fikir həm obrazlı və həqiqi olardı, həm də yarın camalının gözəlliyi əyaniləşərdi. Ə zizim, Günyaz! Mən “Seçmələr”in haqqında elmi-tənqidi məqalə yazmadım. Bunlar şəxsi təəssürat və qənaətlərdir. Bunu Sizin yaradıcılığınızı daha kamil görmək istəyən oxucu və dost həyəcanı, narahatlığı kimi qəbul edin. Və əgər bu təəssüratlar Sizin yaradıcılığınız üçün müəyyən təkan, ya kömək olsa sevincim və iftixarımdır. Hörmət və sədaqətlə Sizin Vurğün Əyyubov 15 oktyabr 1984-cü il VƏS YYƏT 26 dekabr 1984, Bakı Şə mistan əmioğlu! Qərara gəldim ki, səndən yaxın və etibarlı kimim var. Danışdığım kimi, cızma-qaralarımı sənə verməli oldum. Varım-yoxum dörd papkadır: 1. Birinci papkada bir nüsxədən ibarət “Seçmələr” və “Könlüm səni Arzular” adlı bir mənzum pyesdir. kinci papkada isə bir kitabdır. 1982-ci ildə maşınkada yazdırmışam (bir nüsxəsi qardaşım Vaqifdədir). Qalanları da ə lyazmalarım və bir də maşınkadan çıxanların ikinci, üçüncü nüsxələridir. “Seçmələri” özüm gözdən keçirmişəm, zənnimcə heç bir hərf səhvi yoxdur. 2. Dördüncü papkada olanlardan, güman ki, “Seçmələr”ə düşməyənlər var! Ə gər onlardan “Seçmələr”ə əlavə etməli olsan, onda onları mövzularına və bir də tarixlərinə görə bölmələrdə yerləşdir. 3. Birinci kitabla (“Gözüm səni axtarır”, 1982) işin olmasın. “Seçmələr”i onun əsasında tərtib etmişəm. Bəzi intim və zəif bildiklərimi sonrakı kitaba özüm məsləhət görmədim. 4. “Seçmələr”i çap etdirmək fikrinə düşsən, onun özündən də bəzi intim və zəif bildiklərini çıxara bilərsən. 5. Mətbuatda ilk çap olunan qoşmalarımı “Səhər” adlı jurnalda (№ 8, mart 1984) axtar. Söhrab Tahir söz verib ki, həmin jurnalın 11-ci nömrəsində də beş-altı qoşma çap edəcək. “Səhər”in 8-ci nömrəsi dördüncü papkadır. Bizim mətbuatda isə öz sağlığımda çap olunmamışam. Təkcə Abbas Abdullanın 1984-cü ildə çapdan çıxmış kitabına düşmüş deyişmədən başqa. Həmin deyişməni dostum Abbas öz kitabına özü daxil edib. 6. Mahnılardan “Gözüm səni axtarır”ı (musiqisi Tofiq Bataxanovundur, 1982) Flora Kərimova arabir efirdə səsləndirir. Həmin ifada “Demirmi” (musiqisi Zabitə Məmmədovanındır) mahnısı da var, təəssüf ki, özüm qulaq asa bilməmişəm. Bakıxanovda “Gecəniz xeyrə qalsın”, “Xəzərin laylası” adlı iki mahnı mətni var. Özünün dediyinə görə, musiqi bəstələyib. Bir neçəsi də Zabitə xanımdadır, Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|