Mavzu: Shaxsiy kompyuterning axboriy-mantiqiy asoslari. Kompyuterda axborotlarni qayta ishlashning arifmetik asoslari Reja

Javob: 2519,5₁₀



20-misol: 1AA₁₆*F₁₆ –(10010,011₂ + 30₁₀)=X₁₆ ikkilik, sakkizlik va o’nlik sanoq sistemalari berilgan sonlarni o’n oltilik sanoq sistemasiga o’tkazamiz.

Yechilish:			*	1	A	A				1AA8*11F8=1DD9616
1)				1	1	F
	+		1	8	F	6
			1	A	A
		1	A	A
		1	D	D	9	6
2)	0010 0010 , 0110								10010,0112=22,616
	2 2 , 616
3)	-	30		16
		16		1
		E								3010=1E16
										1DD9616 – (22,616+1E16)= 1DD55,A16
Javob: 1DD55,A16

21-misol: 123_x+456_x= 110000001₂ tenglik o’rinli bo’ladigan x sanoq sistemasini toping.

Yechilish:	8	7	6		5		4		3		2			1			0
1)	1	1	0		0		0		0		0			0			12			=			1*2^8+1*2^7+0*2^6+0*2^5+0*2^4+0*2^3+0*2^2+ 0*2^1+ 1*2^0= 256+128+0+0+0+0+0+0+1=38510
2)	123x+456x=38510
											2			1			0
											1			2			3x			=			1*x^2 +2*x^1+3*x^0=(x^2 +2x+3)10
											2			1			0
											4			5			6x			=			4*x^2 +5*x^1+6*x^0= (4x^2 +5x+6)10
																							x^2 +2x+9+4x^2 +5x+6=385
3)	5x^2 +7x – 376=0
	x1= –9,4					x1= 8
Javob:		x = 8

Adabiyotlar

1. Boltayev B., Mahkamov M., Azamatov A., Rahmonqulova S. «Informatika». 7­sinf uchun darslik. T., «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi», 2013.
2. Boltayev B., Azamatov A. va b. Sanoq sistemalari. Komp yuter tuzilishining nazariy asoslari seriyasidan kitob­1, T., 2016.
3. Boltayev B., Mahkamov M., Azamatov A.. «Informatika». 8­sinf uchun masalalar to‘plami va ularni yechish usullari. T., «Asr­Matbuot», 2005.
4. Boltayev B., Abduqodirov A., Mahkamov M., Azamatov A., Tayloqov N., Daliyev A., Azlarov T.. «Informatika va hisoblash texnikasi asoslari». Umumta’lim maktablarining 8­sinf o‘qituvchilari uchun metodik qo‘llanma. T., «O‘qituvchi», 2006.
5. Xayrullayev M. I. «Buyuk siymolar, allomalar». Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 1997.

1^ V.Rajaraman “Introduction to Information Technology” Delhi 2014, 38-43 p.

2^ https://www.calculateme.com/roman-numerals/to-roman sayt ma’lumotlaridan foydalanildi.

3^ Dela Cruz, M. L. P.; Torres, H. D. (2009). Number Smart Quest for Mastery: Teacher's Edition. Rex Bookstore, Inc. ISBN 9789712352164.