Mavzu: Shaxsiy kompyuterning axboriy-mantiqiy asoslari. Kompyuterda axborotlarni qayta ishlashning arifmetik asoslari Reja

1-misol. 11011₂ va 111₂ sonlarining yig’indisini toping.
Yechish: Bu sonlarni bir ustinga yozib, yuqoridagi qoida bo’yicha qo’shamiz.

Javob: 11011₂ + 111₂ = 100010₂
2-misol. 11,1₂ va 1,1₂ sonlarning yig’indisini topish.

Javob: 11,1₂ + 1,1₂ = 101₂
3- misol. 11011₂ va 111₂ sonlarining ayirmasini toping.
Yechish: Bu sonlarni bir ustinga yozib, yuqoridagi qoida bo’yicha ayiramiz.

Javob: 100010₂ – 111₂ = 11011₂
4-misol. 101₂ va 1,1₂ sonlarning ayirmasini topish.

Javob: 101₂ – 1,1₂ = 11,1₂
5-misol. 10­₂ va 111₂ sonlarning ko’paytmasini hisoblang.
Ikkilik sanoq sistemasida sonlarni ko’paytirish o’nlik sanoq sistemasidagi qoida kabi bajariladi:
Yechish:

Javob: 10­₂ * 111₂ =1110₂
6-misol. 101,11₂va 11,01₂ sonlarning ko’paytmasi hisoblang.
Yechish:
Javob: 101,11₂ * 11,01₂ = 10010,1011₂
Sakkizlik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish.
Sakkizlik sanoq sistemasida sonlarni yozish uchun hammasi bo’lib sakkizta raqam (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) dan foydaniladi, demak, mazkur sanoq sistemaning asosi 8 ga tengdir. Sakkiz soni esa 10 ga teng deb olinadi. Shuning uchun har qanday amallar mana shu sakkiz raqam orqali amalga oshiriladi. Sakkizlik sanoq sistemasida qo’shish va ko’paytirish quyidagi jadvaldan foydanilgan holda amalga oshiriladi.

Sakkizlik sanoq sistemasida qo’shish jadvali	Sakkizlik sanoq sistemasida ko’paytirish jadvali