Мцгяддимя

Anar – 75  

 

73 

Mü

əllif uzun axtarışdan sonra başqa bir makinaçı tapıb əsərini 

yaz

dırır.   

Onun  növbəti  problemi  isə  nəşriyyatdakı  redaktorlarla  olur. 

On

lar əsərə düzgün olmayan iradlar tutur, əsassız dəlillər göstə-

rir

lər.  Bütün  bu  hadisələrin  axarında  oxucu  ədəbiyyat  aləminə 

so

xulmuş əqidəsiz, mənəviyyatsız, savadsız insanların yaratdıq-

la

rı  çətinliklərin,  ədəbiyyatda  olan  əsassız  senzuranın  şahidi 

olur. 

Özləri  kəmsavad  olduqları  halda  əsərə  müxtəlif  gülməli 

iradlar tuturlar. 

Nəşriyyatdakı bir-birindən yaltaq redaktorlar öz-

lərindən vəzifəcə üstün redaktorun ağılsız fikrinə şərik çıxaraq, 

“M

ən  hələ  1913-cü  ildə  demişəm  ki,  siz  dahisiniz, yoldaş  lap 

böyük  redaktor”  deyirlər.  “Kölgəsindən  qorxanlara,  milçəyi  fil 

edənlərə,  olmayanı  “yaradanlara”,  nadanlara,  söyüd  kölgəsində 

kölgə axtaranlara Anar son zərbəni vurur… Burada yaltaqlığın 

orijinal nüm

ayəndəsinin  fikri  ilə  adamı  güldürən,  düşündürən, 

qəzəbləndirən, göynədən bir fakt yada salınır. 1913-cü ildən bəri 

belə  “dahilər”  gör  neçə  dəfələrlə  söyüd  kölgəsində  kölgə 

axtarıblar, neçə-neçə istedadın kökünə balta çalıblar, neçə-neçə 

istedadı məhv ediblər” (19,73).

 

Hekayənin əsasını da bu tip mənəvi-əxlaqi cəhətdən naqis in-

san

ların ifşası təşkil edir. Əsərin sonunda dostuna ürək-dirək ve-

rən yazıçı deyir: “Xoşbəxtlikdən belə arvadlar, belə makinəçilər, 

be

lə  redaktorlar  tək-tükdürlər,  müvəqqətidirlər,  təsadüfidirlər. 

Ar

vadlarımızın, makinəçilərimizin, redaktorlarımızın əksəriyyəti 

na

muslu, mədəni, ağıllı, cəsarətli, mərifətli insanlardır. Məsələn, 

mən özüm yazımı həyat yoldaşıma oxuyanda mənə dəyərli məs-

ləhətlər  verir.  Makinaçı  xanım  özgə  işinə  qarışmadan,  öz  işini 

səliqəli,  savadlı  görür”  (10,59).  Sənətkarımız  insanların  mənə-

viyya

tında, əxlaqında olan çatışmazlıqlara baxmayaraq yenə də 

on

lardan əlini üzmür, gələcəyə, insanlara ümidlə yanaşır. 

 

Bu  hekayələr  silsiləsi  göstərir  ki,  Anar  satirik  qələmi  güclü 

olan sənətkardır.  O, hekayələrində  xasiyyət, düşüncə, məişət və 

ic

timai  həyatdakı  eyiblərə  gülmək,  komik situasiya yaratmaq, 

hər gülüşdən bir əxlaqi nəticə çıxarmaqla oxucu mənəviyyatının 

---