Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

82 

“Divar” hekay

ələrini nəzərdə  tuturam. Vaqif Səmədoğluda  və 

Ya

şarda doğmaların yadlaşması, əlaqələrin itməsi kimi qoyulan 

prob

lem Anarın yaradıcılığında bəşəri anlamda, materiya ilə in-

sa

nın bir-birinə yadlaşması anlamındadır. Ümumiyyətlə, Anarın 

90-

cı illər yaradıcılığında insanın cəmiyyətdən, ətraf mühitdən, 

dünyadan t

əcridi, eyni zamanda, etnos daxili yadlaşma situasiya-

dan asılı olaraq gizli və açıq məzmunda təzahürü edir”(28,34).

 

S

ənətkarın “Taksi və vaxt”, “Gürcü familiyası” hekayələrinin 

q

əhrəmanları  ilə  “O”nun  taleyi  arasında  bir  çox  oxşar  cəhətlər 

n

əzərə çarpmaqdadır. “O” da əbədiyyən itirdiyi, ötmüş günlərini 

qaytarmaq ist

əyir. “O” da təkdir, yalqızdır.  Eynən “Taksi və 

vax

tın” qəhrəmanı kimi, Oqtay kimi, lakin onlardan daha dəh-

şətli bir təkliyin, cəmiyyətə yadlaşmanın ağır nəticələrinə məh-

kumdur. “O”nun t

əkliyi daha qlobal bir xarakterə malikdir, on-

dan qurtuluşun heç bir yolu yoxdur. Oqtay öz “uşaqlıq ölkəsi”n-

d

ən uzaqlaşmış, ayrılmış “böyüklər diyarı”na düşmüş “mühacir-

dirs

ə” və bunun ağrısı ilə yaşamalı olmuşdursa, “O” doğma şə-

h

ərində yalnız yağan yağışdan, buludlardan, həm də adi yağış-

dan yox, “keçmişdən yağan yağışdan” başqa ona  heç bir məh-

r

əm insanın olmadığı cəmiyyətdə tək qalmışdır. “O”nun faciəsi 

m

ənəvi-əxlaqi harmoniyasi pozulmuş cəmiyyətdə və bu cəmiy-

y

ətin xaosunda mənəvi  azadlığını  itirmiş  insanların  mühitində 

ya

şamaq kimi daha dərin xarakter daşıyır.  

 

“Qırmızı limuzin” hekayəsi Anarın yaradıcılığının ən dəyərli 

nü

munələrindəndir. Hekayənin qəhrəmanı özünəməxsus tipoloji 

xa

rakterinə görə “ömrü boyu tək yaşamağa alışmış”, “yalqızlıqla 

məhrəmləşmiş”,  tək-tənha  yaşadığı  mənzilində  kilidlənmiş, 

“Gür

cü  familiyası”,  “Mən,  sən,  o  və  telefon”  qəhrəmanlarının 

xa

rakterik xüsusiyyətləri ilə vahid kontekst təşkil edir” (36). 

 

Sevilən yazıçımız “Qırmızı limuzin”dən cəmi bir neçə il son-

ra “Vahimə” hekayəsini qələmə alır. Və bu hekayə ilə “Qırmızı 

li

muzin”də  qaldırdığı  insan  və  cəmiyyət  probleminə  daha  pro-

fes

sional bir şəkildə qayıdır.