~ 150 ~
Cədvəl 5.2
Orijinal Ģərabların təsnifatı
ġərabların
qrupu
Etil spirtinin
həcmdə
payı, %
ġəkərlərin
kütlədə
qatılığı, q/dm
3
TurĢ
9,0-13,0
3-dən çox
olmadan
KəmturĢ
9-13
5-25
KəmĢirin
9-12
30-55
ġirin
9-12
60-80
Tünd
17-20
15-120
Kəmdesert
14-16
50-120
Desert
15-17
140-200
Orijinal turĢ Ģərablar Ģirə, yaxud əzintinin tam qıcqırdılması ilə
alınır. Onlarda spirtin miqdarı 9-13%, Ģəkər 3q/dm
3
-dan çox
olmamaqla dəyiĢir.
KəmturĢ, kəmĢirin və Ģirin orijinal Ģərablara üzüm Ģirəsi, yaxud
əzintisinin Ģəkər, yaxud qatı üzüm Ģirəsi əlavə olunmaqla sonadək
qıcqırdılmasından alınan içkilər aiddir. 9-13% spirtə, 5-80q/dm
3
Ģəkərə malik olurlar.
Tünd, kəmdesert və desret orijinal Ģərablar üzüm Ģirəsi, yaxud
əzintinin etil spirti, Ģəkər yaxud qatı üzüm Ģirəsi əlavə olunmaqla
sonadək yaxud yarımçıq qıcqırdılması ilə emal olunur.
Orijinal Ģərablar ətirləĢdirilmiĢ ola bilər. Bu qrup isə turĢ,
kəmturĢ, kəmĢirin və Ģirin qazlaĢdırılmıĢ (Ģipuçi) kimi fərqlən-
dirilir.
ƏtirləldirilmiĢ orijinal Ģərablar dad ətir əlavələrindən istifadə
edilməklə, qazlĢdırılmıĢ Ģərablar isə emal olunan Ģərab material-
larının karbon qazı ilə süni doydurulması yolu ilə alınır.
QazlaĢdırılmıĢ Ģərab kokteyli – üzüm, yaxud meyvə Ģərab
materiallarının spirtlə, su ilə qarıĢdırılması və karbon qazı ilə
qazlaĢdırılması yolu ilə alınır. Kokteyllər hazırladıqda həmçinin
qida dad ətirləĢdirici əlavələrdən, rəngləyicilərdən istifadə oluna
~ 151 ~
bilər. Spirtin həcmdə payı – 2-12%, Ģəkərin kütlədə qatılığı 20-
120q/dm
3
.
ġərab kokteylləri Ģəkər əvəzediciləri ilə hazırlana bilər. Onlar
ilk növbədə Ģəkər xəstələri üçün nəzərdə tutulur.
ġərab içkiləri özünü üzüm, yaxud meyvə Ģərab materiallarından
etil spirti, konyak, üzüm, meyvə spirtləri Ģərab konsentratları, su,
Ģəkər, palıd ekstraktı, qida dad ətirləĢdirici əlavələr, rəngləyicilər
və digər komponentlərdən istifadə edilməkılə hazırlanan içkilər
kimi göstərir. ġərab içkilərində spirtin miqdarı 5-28%, Ģəkər isə
300q/dm
3
çox olmamalıdır.
Avropa və Fransada şərabların təsnifatı. Fransa qanunveri-
ciliyinə görə Ģərablar keyfiyyətinə görə 4 kateqoriyaya bölünür:
AOC, VDQS, süfrə və yerli Ģərab.
AOC (Appelation d
¸origine controle¸e)
ġərabın – mənĢəyinə görə adlanmasına nəzarət – müəyyən
zonaya məxsus (appellasyon), müəyyən sortdan, müəyyən texno-
logiya ilə alınan (kupaj, yetiĢdirmə və s.) Ģərablardır. Markalı
Ģərablar üçün açar əhəmiyyətini «apellasyon» anlayıĢı oynayıb,
konkret ərazidə istehsal olunan Ģərabın həqiqiliyinə təminat verir.
Apellasyonların yaradılmasına dair qərarı ölkənin kənd təsərrüfatı
nazirliyi qəbul edir. O, həm də apellasyon ərazisində istehsal olu-
nan Ģəraba tələbatı müəyyən edir. Bu halda hektardan məhsul-
darlıq, Ģərabın istehsal metodları və s. müəyyən olunur. AOC
markalanması Fransız Ģərablarının yüksək kateqoriyası olub,ölkədə
buraxılan Ģərabların 35%-ə yaxını bu qrupun payına düĢür.
VDQS (Vin Delimite de Qualite Supericure)
Əla keyfiyyətli markalı Ģərablar – müəyyən bölgəyə məxsus
bəzi xüsusi məhdudiyyətlərlə hazırlanan Ģərablardır. Bütün Fransa
məhsulunun 2%-ni təĢkil edir. ġərab ciddi Ģəkildə böyük olmayan
bölgəyə (mikrorayona) aid edilir. O, mütləq Ģəkildə dequstasiyanı
keçib, ekspert komissiyasının qiymətini almalıdır. Bu Ģərablar
AOC qrupuna daxil olmaq üçün irəli sürülür.
VdP(Vin de pays)
Yer (torpaq) yaxud «yerli» Ģərablar – sadəcə olaraq Fransada
istehsal olunan Ģərablardır. AOC qrupuna nisbətən onların isteh-
~ 152 ~
salına qoyulan tələblər azdır. Onlar daha böyük ərazilərdən
yığılmıĢ üzümdən hazırlana bilər. Son vaxtlar yerli Ģərablara artan
tələbat müĢahidə olunmaqdadır. Onların istehsalı üçün üzüm
müəyyən ərazilərdən yığılır. Çox hallarda yerli Ģərablar sort Ģərab-
ları olub, öz üslubuna malik olur və özünü süfrə Ģərablarının eliti
kimi göstərir. Ümumi miqdarın 15%-ə yaxını bu tipli Ģərablardır.
Bu Ģərablara ciddi standart tələblər qoyulur. Bəzi yerli Ģərablar öz
dad keyfiyyətinə görə AOC qrupu Ģərablarından geri qalmır.
VdT (Vin de table)
Süfrə Ģərabı – fransada istehsal olunan istənilən Ģərablar bu
qrupa aiddir. Süfrə Ģərabları keyfiyyətin baĢlanğıc mərhələsidir.
Onların istehsalı üçün müxtəlif ölkələrdə becərilən üzümdən
istifadə oluna bilər. Bu halda butulkanın etiketində məhsulun ili
göstərilmir, çünki süfrə Ģərabları özünü müxtəlif illərin kupaj
Ģərabı kimi göstərir. Süfrə Ģərabları qiymət baxımından əlçatan
olmalıdır. Bütün istehsal olunan ölkə Ģərablarının 38%-ə yaxını bu
qrupa daxildir. Yarlıqda dəqiq istehsal yeri və məhsulun ili
göstərilməyən Ģərablardır.
Ümumi Avropa təsnifatına görə isə Ģərablar iki kateqoriyaya –
müəyyən regionda istehsal olunan keyfiyyətli Ģərab – VDPRD
(AOC və VDQS) və süfrə Ģərabları (Fransız təsnifatındakı süfrə və
yerli Ģərablar birləĢdirilir) kimi qruplaĢdırılır.