Microsoft Word 05 Project Description Final az

Şahdəniz 2 Layihəsi 
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Fəsil 5 
Layihənin təsviri 
 
Noyabr 2013-cü il 
Yekun variant 
 
5/19
Cədvəl 5.5 Hər quyu lüləsi üzrə ATMNƏQM kimyəvi qazma reagentlərinin istifadə 
olunacaq hesablanılmış ümumi miqdarı – aşağı -22”, 18”, 16½”,16”, 12¼”, 
8½” lülə intervalları 
 
Kimyəvi maddə 
Ticarət adı 
Funksiyası 
Hər quyu üzrə 
istifadə ediləcək 
hesablanmış 
ümumi miqdarı 
(ton)
1
 
Təhlükə 
kateqoriyası 
Bütün aşağı lülə 
intervalları 
Barite M-I-Barit 
Ağırlaşdırıcı reaktiv 
4150 
E 
Neft əsası 
Escaid 110 
Mineral neft əsaslı fluid 
2522 
C 
Orqanik gil 
Vg Plus 
Qatılaşdırıcı 79 
E 
Qrafit və Liqnit 
(boz daş kömür) 
Versatrol M 
Flüidin itirilməsinə nəzarət 72 
E 
Kalsium Hidroksid 
Lime 
Qələviliyin tənzimlənməsi 36 
E 
Emulqator SUREMUL 
PLUS 
Məhlulun stabilliyi 
131 
D 
SBM Polimer 
Ecotrol RD 
Flüidin itirilməsinə nəzarət 9 
E 
Kalsium xlorid 
Kalsium xlorid 
Quyu lüləsi stabilləşdiricisi 339 
E 
Poliamid/Etanol EMI-1005 
Qatılaşdırıcı 10 
* 
Sintetik Qrafit 
polimer 
EMI-2223 Çökməyə qarşı aşqar 10 
* 
Kalsium Karbonat 
Təhlükəsiz karbon 
Z4 
İtirilmiş dövriyyə və sızmaya 
nəzarət 
100 E 
Kalsium Karbonat 
Dursal 130 
İtirilmiş dövriyyə və sızmaya 
nəzarət 
85 E 
Qrafit 
G Seal Plus 
İtirilmiş dövriyyə və sızmaya 
nəzarət 
85 E 
* Hazırda BK OCNS-də qeydiyyata alınmış və sıralanmış məhsulların siyahısına salınmayıb 
Qeydlər Cədvəl 5.4-yə uyğun olaraq verilib 
 
İşlənmiş ATMNƏQM və onunla əlaqədar yaranan şlamlar 22” diametrli qoruyucu kəmər 
yerində sementləndikdən sonra quraşdırılmış dəniz rayzeri vasitəsilə SDQQ-yə qaytarılacaq. 
SDQQ-də  məhlul və  şlamlar ATMNƏQM-i titrəyən  ələklər, vakuum qaz çıxarıcı  və 
separatorlar vasitəsilə  şlamlardan ayıran SDQQ Bərk maddələrin Dövriyyəsi Sistemindən 
(BMDS) keçiriləcək və bu sistem də öz növbəsində daha kiçik şlam parçalarını  məhluldan 
ayıracaq. Ayrılmış ATMNƏQM mümkün olan hallarda yenidən istifadə ediləcək və onun qalan 
hissəsi utilizasiya üçün sahilə qaytarılacaq. ATMNƏQM ilə  əlaqədar olan qazma şlamları 
qazma qurğusunun göyərtəsində  şlamlar üçün xüsusi ayrılmış qablara yığılacaq və sonra 
təmizlənmək və utilizasiya edilmək məqsədi ilə sahilə göndəriləcək. Hər hansı ATMNƏQM və 
ya onlarla əlaqədar şlamların dəniz mühitinə atılması planlaşdırılmır. 
 
5.4.2.5 Qazma məhlulu və şlamların xülasəsi 
 
Cədvəl 5.6 hər quyu sahəsi üzrə hər geotexniki lülə və quyu lülə intervalında (tələb olunarsa) 
istifadə ediləcək tullantı qazma flüidlərinin və şlamların hesablanmış ümumi miqdarını (layihə 
mühəndislərinin təcrübəsinə  və  hər quyu intervalının diametrinə  və uzunluğuna  əsasən) və 
planlaşdırılmış utilizasiya marşrutunu təsvir edir. 
 

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
Fəsil 5 
Layihənin təsviri 
 
Noyabr 2013-cü il 
Yekun variant 
 
5/20
Cədvəl 5.6 Hər quyu lüləsi üzrə qazma şlamı və qazma məhlulunun hesablanılmış 
ümumi həcmləri 
 
Lülənin 
ölçüsü 
(Qazma 
baltasının 
diametri) 
Təsviri 
Atılan 
flüidlərin 
hesablanmış 
həcmi 
(Tonlarla) 
1,2
 
Atılan 
şlamların 
hesablanmış 
həcmi 
Sahilə 
daşınan 
şlamların 
hesablanmış 
həcmi 
Sahilə 
daşınan 
Flüdlərin 
hesablanmış 
həcmi 
Qazma 
flüidi / 
məhlulu 
sistem 
Şlamların və 
qazma 
məhlulunun 
utilizasiyası 
Atılma 
müddəti 
(saat) 
12 ¼” 
Pilot lülə 
1,015 
50  
0  
0 
SƏQM Dəniz dibində 
60 
9” 
Geotexniki 
lülə 
1,930 75 
0 
0 
576 
Qalıq 
məhlul 
(Geotexniki 
lülə 
qazıldıqdan 
sonra) 
495 n/a  0 0 
SƏQM 
Qazma şlamları 
kessonu 
vasitəsilə dənizə. 
6 
42” 
İstiqamətlən
dirici kəmər 
və səth 
lülələri 
1,339 443 
0 
0 
Dəniz suyu 
və PHB 
məhlulu. 
Dəniz dibində 
60 
32” 1,339 
442 
0 
0 
60 
28” 
Quyu 
lüləsinin 
konduktor 
hissəsi.  
522 729  0 
0 
SƏQM 
Qazma şlamları 
kessonu və ya 
şlanq vasitəsilə 
dənizə. Məhlulu 
yığmaq üçün 
QMGVS
 
istifadə etmək 
planlaşdırılır 
50 
SƏQM ilə 
qazmanın 
sonunda 
qalıq 
qazma 
məhlul 
943 m/o  0 
0 
Qazma şlamları 
kessonu 
vasitəsilə dənizə. 
48 
18" 
Aşağı 
lülələr 
Heç bir atqı planlaşdırılmır 
 
2,823 
5,0623-ə 
qədər
3
  
ATMNƏQM 
Sahilə daşınma 
 
16.5" 
16" 
12 1/4" 
8.5" 
Qeydlər: 
1 SƏQM maddəsindən istifadəyə su da daxildir. Hal-hazırda SƏQM təkrar istifadə üçün saxlanılmır. Təmizlənməmiş SƏQM qatılaşdırıcı və Biosid əlavə 
edilmədiyində uzun müddət ərzində sabit qalmır.  
2 Qeyd edilməlidir ki, hesablanmış SƏQM atqısı Cədvəl 5.4-ə görə hesablanmış kimyəvi maddələrin ekvivalenti deyildir. Bu ona görədir ki, hesablama qoruyucu 
kəmərlərdə geridə qalmış məhlul həcmləri üçün aparılmışdır.  
3 Qoruyucu kəmərin arxasınca quyuda qalmış qazma məhlulunu xaric etdiyinə görə, sahilə daşınma üçün yüklənmiş şlamlara əlavə edilmiş və növbəti quyularda 
yenidən istifadə üçün sahilə daşınma üçün yüklənmiş ATMNƏQM-in hesablanmış həcmi sabitdir. 
 
5.4.2.6 Quyuların qoruyucu kəmərlərlə möhkəmləndirilməsi və sementlənməsi 
 
Hər bir lülə intervalı qazıldıqdan sonra polad qoruyucu kəmər kolonu quraşdırılacaq və 
yerindəcə sementlənəcək. Qoruyucu kəmər quyunu zəif və ya qeyri-sabit formasiyalardan 
qorumaqla quyunun konstruksiya möhkəmliyini təmin edir və sement məhlulu quyu lüləsinə 
nasosla vurulmaqla qoruyucu kəmər yerindəcə sementlənir. Quyu lüləsinin üst intervalındakı 
istiqamətləndirici kəmər yerləşdirildikdə sement qoruyucu kəmərin açıq aşağı  çıxışının 
ətrafından keçir və qoruyucu kəmərin xarici divarı ilə ana süxur arasındakı  həlqəvi fəzaya 
daxil olur. Sonrakı qoruyucu kəmərlər üçün isə sement qoruyucu kəmərin xarici divarı ilə 
əvvəlki qoruyucu kəmərin daxili divarı arasına vurulur. Qoruyucu kəmərin sementləməsini 
tamamlamaq üçün həlqəvi fəzanın azca dolub daşması qaçılmaz olduğuna görə, hər bir 
qoruyucu kəmər kolonnasında (42” və 32” lülə intervalları), adətən, dəniz dibinə müəyyən 
qədər sement itkisi baş verir. Buna görə də, quyunun, xüsusilə də, istiqamətləndirici kəmərin 
stabilliyinin pozulmasının qarşısını almaq üçün qoruyucu kəmərin dəniz dibinə möhkəm 

---