235
dəfədən az olmayaraq keçirilməli və nəticələri barədə bankın Müşahidə Şurasına hesabat verilməlidir.
R K-in sədri bankın Müşahidə Şurası tərəfindən təyin edilir. R K-in sədri digər bankdaxili komitələrin
üzvü olmalı və veto hüququna malik olmaqla bu komitələrdə məbləği məcmu kapitalının 1%-dən çox
olan bütün əməliyyatlara dair qərarların qəbul edilməsində iştirak etməlidir.
R K-in vəzifə və səlahiyyətləri Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilmiş müvafiq
ə
sasnamədə müəyyən edilir. R K-in vəzifə və səlahiyətləri aşağıdakılardan ibarətdir:
1. risklərin idarə edilməsi prosesinin hər bir mərhələsinə dair minimal tələbləri müəyyən
etmək;
2. risklərin idarə edilməsi bölməsinə tapşırıqlar vermək və ondan mütəmadi hesabatları
tələb etmək;
3. müxtəlif risklər üzrə limitləri müəyyən etmək və təsdiq edilməsi üçün Müşahidə
Ş
urasına təqdim etmək;
4. mütəmadi olaraq bankdakı risklərin vəziyyəti, risklərin idarə edilməsi sisteminin
adekvatlığı və risklərin idarə edilməsi prosesinin effektivliyi haqda Müşahidə Şurasına hesabat
vermək;
5. risklərin idarə edilməsi siyasəti, bankdaxili risklərin idarə edilməsi funksiyası üzrə
vəzifə və səlahiyyətləri, müxtəlif əməliyyat və fəaliyyət istiqamətləri üzrə qayda və prosedurları,
risklərin idarə edilməsi işində istifadə edilən müxtəlif metodologiyaları müəyyənləşdirmək və
yenidən baxmaq, təklifləri Müşahidə Şurasına təqdim etmək.
Risklərin idarə edilməsi bölməsi. Risklərin idarə edilməsi bölməsinin məqsədi gündəlik
olaraq R K-in fəaliyyətinə əməliyyat dəstəyinin təmin edilməsidir. Risklərin idarə edilməsi
bölməsinə R K tərəfindən mütəmadi tapşırıqlar verilir. Risklərin idarə edilməsi bölməsinin
rəhbəri ən azı 3 il bank işi təcrübəsinə malik olmalıdır. Risklərin idarə edilməsi bölməsinin
rəhbəri bankın darə Heyəti tərəfindən təyin edilir və Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilir.
Risklərin idarə edilməsi bölməsinin istənilən məlumat bazasına çıxışı təmin edilməlidir.
Risklərin idarə edilməsi bölməsinin vəzifə və səlahiyətlərinə aşağıdakılar aid edilir:
1. bankın hər bir əməliyyat növü və fəaliyyət istiqaməti ilə bağlı bütün prosedur və
qaydalarında risklərin müəyyənləşdirilməsi və minimallaşdırılması;
2. bankın fəaliyyətinin Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilmiş risk limitləri çərçivəsində
və daxili qaydalara uyğun həyata keçirilməsinə nəzarət edilməsi;
3. hər bir əməliyyat bölməsinin üzləşdiyi bütün spesifik risklərin müəyyən edilməsi, qayda
və prosedurlarının yoxlanılması və onlarda risklərin müəyyənləşdirilməsi;
4. ayrı-ayrı risk kateqoriyalarının müəyyənləşdirilməsi, ölçülməsi, idarə edilməsi, nəzarətini
həyata keçirilməsi və bu risklər barədə R K-ə və bankın darə Heyətinə mütəmadi olaraq
hesabatların təqdim edilməsi;
5. Bankın kapitalının kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərinə, kapitalın adekvatlığına dair
tələblərə riayət edilməsinə nəzarətin edilməsi.
5.7. BANKIN FƏAL YYƏT N N YOXLANILMASI
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankın “ BANK YOXLAMALARININ HƏYATA
KEÇ R LMƏS N N PROSEDUR QAYDALARI” Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı
tərəfindən banklarda və xarici bankların yerli filiallarında yoxlamaların təşkili və həyata
keçirilməsinin prosedur qaydalarını müəyyən edir
7
.
7
Daha geniş: AR MB. Bank yoxlamalarinin həyatakeçirilməsinin prosedur qaydaları
236
Mərkəzi Bank hər bir bankda ildə bir dəfə yoxlama aparır. Mərkəzi Bank təqdim edilən
prudensial və bank statistikası hesabatlarının təhlili və mənbəyi məlum olan digər məlumatlar
ə
sasında bank aktivlərinin itirilməsi təhlükəsinin yarandığı, o cümlədən bankın aktivlərinin
keyfiyyətini və maliyyə vəziyyətini xarakterizə edən göstəricilərin kəskin və ya davamlı olaraq
pisləşdiyi, bank öhdəliklərinin və ya ödənişlərin icra edilməsi üçün zəruri olan likvid vəsaitlərin
ə
həmiyyətli səviyyədə yaxud davamlı olaraq azaldığı, bankın idarəetmə sistemində onun pru-
densial idarə edilməsinə təhlükə yarada bilən halların meydanna çıxdığı müəyyən edildikdə,
habelə qanunvericiliyin pozulması faktlarının araşdırılması məqsədilə Milli Bank banklarda əlavə
(planlaşdırılmamış) yoxlamalar keçirə bilər. Milli Bank, həmçinin, qarşılıqlı fəaliyyət
prinsiplərinə müvafiq olaraq xarici bank tənzimlənməsi və nəzarəti orqanlarının sorğularına,
habelə məhkəmənin qüvvəyə minmiş qərarlarına əsasən banklarda əlavə (planlaşdırılmamış)
yoxlamalar keçirir.
Bankın fəaliyyətinin yoxlanılması hərtərəfli (kompleks) və ya məqsədli (tematik) ola bilər.
Bankda aktivlərin kənarlaşdırılması, bank aktivlərinin keyfiyyətini və maliyyə vəziyyətini
xarakterizə edən göstəricilərin kəskin pisləşməsi, öhdəliklərin və ödənişlərin icra edilməməsi,
habelə dövlət təhlükəsizliyi baxımından çirkli pulların yuyulması, terrorizmin maliyyələşdirilməsi
hallarının araşdırılması, seçki hesablarının rejiminə əməl edilməsi məsələləri ilə bağlı yoxlamalar
Mərkəzi Bank tərəfindən banka əvvəlcədən xəbərdarlıq edilmədən həyata keçirilə bilər.
Yoxlama qrupunun üzvləri aşağıdakı hüquqlara malikdir: banka, onun filial, şöbə və
nümayəndəliklərinə, habelə onun törəmə cəmiyyətlərinə daxil olmaq və onların hesabatlarını,
mühasibat kitablarını, sənədlərini, o cümlədən reqlamentini (əsasnamə, qaydalar və prosedurlar)
və digər uçot yazılarını əldə etmək, yoxlamaq və onlara dair bankın və törəmə cəmiyyətinin
inzibatçısı və əməkdaşlarından izahat tələb etmək; bankın, onun filial, şöbə və
nümayəndəliklərinin bankda mühüm iştirak payına malik olan şəxslərin, banka aidiyyatı olan
şə
xslərin və aidiyyatı şəxs adından hərəkət edən şəxslərin inzibatçılarından, əməkdaşlarından və
agentlərindən həmin qurumların idarə edilməsinə və cari fəaliyyətinə, o cümlədən müştərilərin
ə
məliyyatlarına aid istənilən məsələ barəsində bütün lazımi informasiyanın verilməsini və onlara
dair izahatı tələb etmək; bankdan avtomatlaşdırılmış əməliyyat və idarəedici informasiya
sistemlərinə çıxış əldə etmək; bankın inzibatçıları və əməkdaşları ilə yoxlanılan məsələlər barədə
müzakirələr aparmaq.
Yoxlama qrupunun üzvləri yoxlamanı apararkən aşağıdakı vəzifələri həyata keçirir: qrupun
fəaliyyət planında əks olunan vəzifələrə uyğun olaraq yoxlamalar aparır; yoxlamanın həyata
keçirilməsi ilə bağlı bankın rəhbərinə lazımi sənədləri təqdim edir; yoxlama zamanı səlahiyyətlərinin
aşmasına yol vermir; yoxlama zamanı öz fəaliyyəti ilə bankın cari fəaliyyətinə maneə yaratmır; bank
sənəd-lərinin və bank sirrinin qorunmasını təmin edir; öz sahəsi üzrə nəticələri yazılı formada
rəsmiləşdirir; vəzifələrinin keyfiyyətli və vaxtında yerinə yetirilməsinə fərdi məsuliyyət daşıyır;
bankın əməkdaşlarına öz hərəkətlərinin səbəblərini izah etmək üçün imkan yaradır; bank
ə
məkdaşlarının fikirlərinə hörmətlə yanaşır və fikir ayrılığı yarandığı halda öz mövqeyini izah edir;
yaranan hər hansı münaqişəni nəzakətlə və peşəkarcasına həll edir.
Fəaliyyətinin yoxlanılması zamanı bank aşağıdakı hüquqlara malikdir:
• yoxlama qrupunun üzvlərindən yoxlamanın həyata keçirilməsi üçün əsas sayılan sənədi
tələb etmək, onların şəxsiyyətlərini təsdiq edən sənədlərlə tanış olmaq;
• yoxlamaya aid olmayan şəxsləri yoxlamaya buraxmamaq;
• fəaliyyətinin yoxlanılması barədə məlumatlara malik olmaq;
• yoxlamanın nəticələrini müzakirə etmək və onlara dair münasibət bildirmək;
• qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada yoxlamaların nəticələrindən şikayət etmək.
• Bankın inzibatçıları yoxlamanı həyata keçirmək üçün yoxlama qrupunun üzvlərinə lazım olan
material və sənədləri təqdim edir və yoxlama prosesinə aşağıdakı köməkliyi göstərir:
• yoxlama qrupunun işinin təmin edilməsi üçün bankda ayrıca yer ayırır və yoxlama
sənədlərini qorumaq üçün təhlükəsizliyi, habelə yoxlamanın aparılması üçün tələb olunan
surətçıxarma və digər texnikadan istifadə imkanının yaradılmasını təmin edir;
Dostları ilə paylaş: |