Microsoft Word din ve devlet elaqeler doc
Yüklə 482,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Əgər Rəbbin istəsəydi
- “Dində məcburiyyət yoxdur. Artıq doğru yol azğınlıqdan aydın fərqlənir. Hər kəs tağutu inkar edib Allaha iman gətirərsə, heç vaxt qırılmayan ən möhkəm
- “Onlar (sənə): “Baş üstə!” deyir, amma sənin yanından uzaqlaşdıqda aralarından bir qismi gecə sənin dediklərindən fərqli bir şey sərgiləyirlər.
istəsəydi Kainatı və insanları başqa cür yaradardı və hər kəs də iman edərdi. Yunus surəsinin 99-cü ayəsində buyurduğu kimi: “Əgər Rəbbin istəsəydi 26 , yer üzündə olanların hamısı iman gətirərdi. İnsanları mömin olmağa sənmi məcbur edəcəksən?” O cümlədən insanlar onun hökümlərini; istər dövlət orqanları tərəfindən, istər şəxs olaraq həyata keçirməkdə sərbəst buraxılmışdır. Onlara bu barədə kitablar, peyğəmbərlər göndərib, əmrlər və tövsiyələr versə də məcbur etməmişdir.* 53. Din azadlığı olduqca mühümdür. Əqidə mənəviyyatla bağlı bir məsələ olduğu üçün etiqad azadlığını (vicdan azadlığı da deyilir tərc.) tanımaq və ya tanımamaq bir o qədər əhəmiyyət kəsb etmir. Lakin din azadlığı çox mühümdür. Burada din deyərkən bir dinin bütün əmr və qadağanları başa düşülür. Bu anlayışın daha aydın ifadəsi “inandığı kimi yaşamaq azadlığı”dır. İslam insana inandığı kimi yaşamaq imkanı yaradır və etiqadlara qarşı təzyiq və təhqiri qadağan edir. Osmanlı dövlətinin müsəlmanlar üçün meyxanaların (burada: eyş-işrət mərkəzləri tərc.) fəaliyyətini və donuzçuluq təsərrüfatı ilə məşğul olmağı qadağan edərək, qeyri-müsəlmanları bu xüsuslarda sərbəst buraxması bu səbəbdən idi. Bu tolerant yanaşma İspaniyadan qaçan yəhudilərə qucaq açmağımıza və onlara tarixlərinin ən sevincli günlərini yaşatmağımıza səbəb olmuşdur. Yəhudilər bu tolerantlığın xatirəsinə “500-cü il Vəqfi”ni qurmuşlar. 54. Hər hansı bir dövlətdə, həmin dövlətin bir nümayəndəsi dövlətin təzyiqindən heç qorxmadan azad bir şəkildə; “mən müsəlmanam” ya da “mən kafirəm”- deyə bilmirsə orası teokratik bir dövlətdir. Şəriət qanunları ilə yönləndirilən bir ölkədə belə insanların arasından biri çıxıb rahat bir şəkildə “mən bu dini qəbul etmirəm” ya da “mən kafirəm” deyə bilmirsə o dövlət həqiqi şəriət dövləti deyil, teokratik bir dövlətdir. Çünki Allah Təala, etiqadda insanlar üzərində heç bir təzyiqi qəbul görməməkdə və belə buyurmaqdadır: “Dində məcburiyyət yoxdur. Artıq doğru yol azğınlıqdan aydın fərqlənir. Hər kəs tağutu inkar edib Allaha iman gətirərsə, heç vaxt qırılmayan ən möhkəm dəstəkdən yapışmış olar. Allah Eşidəndir, Biləndir .” 27
26 Yəni bu iman edib etməmə işi Rəbbinizə qalsaydı (imtahan etmədən məcburi bir qayda qoysaydı) hamınız imana gəlmiş olurdunuz. Təəssüf ki, Peyğəmbərimiz və səhabələri dindən dönənlərlə əlaqədar heç bir cəza tədbiri görmədiyi halda, sonradan bir çox İslam alimləri Quranın bu ciddi məsələdə qoyduğu qaidələri göz-ardı edərək, zəif bir neçə hədisi əsas alıb, “dindən dönən öldürülür”- fətvasını çıxarmışlar. 55. Amma artıq əvvəlki tolerantlıq mühiti mövcud deyil. Çünki nüfuzlu səlahiyyət sahibləri olan ateistlər və dindən uzaq insanlar tolerantlıq nümayiş etdirə bilmir. Onlar müxtəlif səbəblərdən dolayı özünü müsəlman kimi qələmə vermək ehtiyacı da hiss etdiklərinə görə problem daha da mürəkkəbləşir. 1946- cı ildən bu yana qurulan siyasi partiyalar daha çox səs toplaya bilmək üçün xalqın dini hislərinə toxunmaq, təsir etmək üçün sanki yarışa girmişdir. Onların arasında səmimi olanlar olduğu kimi, dini duyğuları istismar edənlər də olmuşdur.
Türkiyə Konstitusiyasının 24-cü maddəsinə əsasən, “Heç kəs ... hər nə şəkildə olursa-olsun, dini və ya dini duyğuları, yaxud dini baxımdan müqəddəs sayılan şeyləri istismar və sui-istifadə edə bilməz”. Din istismarının adı ikiüzlülük və münafiqlikdir. İkiüzlü ilə həqiqi dindarı ayırmaq çətindir. Xüsusilə, insanlar dinləri xüsusunda problemlə qarşılaşdıqda ikiüzlülər üçün ələkeçməz bir fürsət yaranır. Belə məqamlarda həqiqi dindarlar din istismarçılığında ittiham edilir ki, bu da öz növbəsində hər şeyi alt-üst edir. Türkiyə cəmiyyətində müşahidə edilən mənzərə məhz bundan ibarətdir. Digər tərəfdən, istənilən dini mənzərəyə laisizm adı altında qarşı çıxanların, dini təhsilə zərbə vurub insanları dinlərindən uzaqlaşdırmağı müasirlik sayanların, özlərinə qarşı etirazları azaltmaq üçün ara-sıra çıxıb dinə hörmətlə yanaşdıqlarını, fəqət din istismarına qarşı olduqlarını deməsi, onların məhz bu davranışları daha böyük etirazlar doğurur və dindarlarda məsxərə obyektinə çevrildikləri ilə bağlı bir hissi formalaşdırır. İkiüzlülər sevimli Peyğəmbərimizə
27 Bəqərə, 2/256. (s) də əziyyət edirdilər. Quranda bu mövzuda bir çox xəbərdarlıqlara yer verilmişdir. Uca Allah bu barədə belə buyurur:
56. Din ümumbəşəri bir dəyərdir və zamanın fövqündə durur. Yəni, dinin zamana və məkana bağlı olmayan dəyişməz qaydaları vardır. Dövlətçilik siyasəti və qanunlar isə zamana, məkana və ehtiyaclara görə dəyişir. Bir dövlət din və vicdan azadlığını qəbul edirsə, qanunlarını və daxili siyasətini buna əsasən tənzimləyir. Çünki dinə müdaxiləni heç bir dindar qəbul edə bilməz. Məsələn, Nur sürəsinin 31-ci ayəsi müsəlman qadınların başlarını örtməsini əmr edir. Bu əmr ilk gündən etibarən mübahisəsiz icra edilmişdir. Bu gün həm Türkiyədə, həm də digər İslam ölkələrində müsəlman (dindar) qadınlar başlarını örtürlər. Bir yerdə qadınların başlarını örtməsi qadağan edildikdə, bütün müsəlmanlar bu qadağanı etiraz ilə qarşılayır. Quran var olduqca bu etiraz bitməyəcəkdir. Bu etiraz özünü göstərdikcə onu istismar edənlər də tapılacaqdır. Bir partiya hicabı müdafiə edəcək, digəri isə qarşı çıxacaqdır. Buna ateistlərin və İslamdan uzaq şəxslərin dini vicdanlara sığışdırmaq (sadəcə inanclarla məhdudlaşdırmaq) təşəbbüsləri də əlavə olunduqda laisizmin dinsizlik kimi təzahürü üçün zəmin yaranır. Artıq ağıl deyil, hisslər önə çıxır. Belə vəziyyətdə partiyalara səs verənlər də hissləri ilə hərəkət edirlər. Partiyaların ölkənin inkişafı, milli birlik və hüquq bərabərliyinin bərpa edilməsi istiqamətində hansı işləri görəcəyi onları çox da maraqlandırmır. Partiyalardan birinə səs verən üçün mühüm olan dininin əmrini həyata keçirmək imkanı əldə etmək, digəri üçün isə mühüm olan buna əngəl olmaqdır. Beləcə hər iki partiya parlamentdə mandatlarını etiraz duyğusuna əsaslanan səslərlə qazanır və siyasi balansı pozurlar. Dürüst siyasətçilər isə ya siyasət səhnəsindən silinib getmə bahasına da
Yüklə 482,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|