_____________Milli Kitabxana_____________
29
KİV və EİV var. Onlardan ən çoxtirajlısı məhz "Krasnaya Zvezda"dır.
Bu gün Rusiya ordusunun KİV orqanları Silahlı Qüvvələrin tərbiyəvi
işlər idarəsinə tabedir. Hazırda Müdafiə Nazirliyinə 9 mərkəzi qəzet və
jurnal, 11 dairə və donanma qəzetləri, 29 birləşmə qəzetləri daxildir.
Hərbi mətbuatda işləyənlərin ümumi sayı 5 min nəfərə yaxındır.
Onlardan bir hissəsi kadr zabitlərdir. Onların hazırlığı ilə Hərbi
Universitetin mədəniyyət və jurnalistika fakültəsi məşğul olur. Lakin
son vaxtlar onlarda da hərbi jurnalistlərin "vəzifədən və rütbədən
məhrum edilməsi" kimi təkliflər ortaya çıxıb. Rusiyada hesab edirlər ki,
"rütbə daşıyan jurnalistlər keçmişin qalıqlarıdır". Ekstremal Jurnalistika
Mərkəzinin rəhbəri Oleq Panfilovun fikrincə, hərbi mövzunu
işıqlandıran jurnalistlər hərbi rütbə daşımalı deyillər. Onun sözlərinə
görə, Rusiyada hərbi jurnalistikanın strukturunu dəyişdirmək zəruridir.
Rusiya hərbi mətbuatının bir sıra postsovet ölkələri üçün örnək ola
biləcəyi məqamlar da var. Bu ölkədə vaxtilə Silahlı Qüvvələrdə yüksək
vəzifə tutmuş şəxslər sonradan istefaya çıxarkən müstəqil hərbi qəzetlər
yaratmağa üstünlük verirlər. Bu gün Rusiyada məhz keçmiş hərbçilərin
birbaşa iştirak etdiyi iki əsas qəzet fəaliyət göstərir: "Nezavisimoye
voyennoye obozreniye" ("NVO") və "Voyenno-promışlennıy kuryer"
("VPK"). Hər iki qəzet bu gün Rusiyada və Qərbdə çox oxunur. Bir
maraqlı məqamı da deyək ki, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin yüksəkrütbəli
zabitləri öz sözlərini daha çox "VPK"dan deməyə üstünlük verirlər,
nəinki "Krasnaya zvezda"dan. Çünki "VPK"nın hadisələrə yanaşma
tərzi daha müasirdir, "Krasnaya Zvezda" isə ənənəvi olaraq "rütbə və
vəzifə xəstəliyi"ndən əziyyət çəkir.
ABŞ-da isə vəziyyət bir qədər fərqlidir. Bu ölkədə əsas məqsəd
hərbi informasiyanın tez və səmərəli şəkildə yayılmasını təmin
etməkdir. Əvvəlcə qeyd edək ki, hazırda Pentaqonun strukturlarında 2
min nəfərə yaxın jurnalist çalışır. Onlardan yalnız 10 faizinin hərbi
rütbəsi var. Onlar Müdafiə Nazirliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə
orqanlarının, mətbuat xidmətlərinin və nəşrlər redaksiyasının rəhbərləri
vəzifəsini tuturlar. Sırf jurnalist işi ilə isə Müdafiə Nazirliyi və silahlı
qüvvələrin növləri üzrə nazirliklərdə çalışan mülki qulluqçular
məşğuldurlar.
Amerikada mətbuatın müxtəlif növləri üzrə mütəxəssisləri
Pentaqonun İnformasiya Məktəbi hazırlayır. Bu gün ABŞ hərbçilərinin
tabeliyi altında çoxlu sayda qəzet və jurnal dərc olunur. Bu qəzet və
_____________Milli Kitabxana_____________
30
jurnallar həm də mülki şəxslər arasında yayılır. Pentaqonun əsas çap
nəşri "Stars and Stripes"dir ("Ulduzlar və zolaqlar"). Oxşar rəsmi
orqanlar həmçinin digər qoşun növlərində də var. Bundan başqa ABŞ-ın
hərbi strukturlarına 40-dan artıq peşəkar jurnal məxsusdur. Onların
ümumi tirajı 500 minə çatır.
Qeyd edək ki, Pentaqonun fəaliyyətini işıqlandıran Amerika
mətbuatının əhəmiyyətli hissəsi müxtəlif ictimai təşkilatlara məxsusdur.
Həmin təşkilatlar bu nəşrləri öz vəsaitləri hesabına maliyyələşdirir. Bu
gün ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hərbi mətbuatın idaredilməsi
orqanlarının fəaliyyətinə dair çoxlu təlimatları, direktivləri,
nizamnamələri mövcuddur. Bu istiqamətdə aparıcı rol Pentaqonun
ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinə verilib. Onun başlıca məqsədi mülki və
hərbi auditoriyaya istiqamətlənmiş informasiya siyasətini həyata
keçirməkdir. Bu, ABŞ Silahlı Qüvvələrinə müsbət münasibətin
formalaşdırılması məqsədilə həyata keçirilir.
Gürcüstanda ictimai təşkilatların və KİV-in ordu üzərində
nəzarətinə hakimiyyət tərəfindən yaşıl işıq yandırılıb. Belə ki,
Gürcüstanın Avroatlantik İnteqrasiya Nazirliyi yanında yaradılmış
Şuraya həm QHT-lər, həm də KİV-lər daxildir. Bu Şura müdafiə və
təhlükısizlik sektorunda həyata keçirilən islahatları daxil olmaqla,
ümumilikdə Gürcüstanın NATO-ya inteqrasiyasını nəzarətdə saxlayır.
Son 12 il ərzində Gürcüstanda güc strukturları ilə QHT və KİV-lər
arasında konstruktiv münasibətlər yaranıb. Gürcüstanda jurnalistlərin
hər şeyin yaxşı olduğunu yazmaq barədə öhdəlikləri yoxdur, problemlər
barədə yazmaq, sadəcə, nüfuzu artırır. Gürcüstanda hərbçilərin
jurnalistləri məhkəməyə verməsi ənənəsi yoxdur. Sadəcə olaraq onlara
iradlar tutulur.
Müdafiə Nazirliyinin 2004-cü ildən bəri hərbi saytı var. 2007-ci ildə
Gürcüstan Müdafiə Nazirliyi Cənubi Qafqazın digər ölkələri üçün
nümunə ola biləcək bir addım da atıb: yerli QHT-lərlə çağırışçıların,
əsgərlərin və zabitlərin hüquqlarıının bir il ərzində monitorinqinə dair
əməkdaşlıq sazişi imzalanıb. Bu saziş QHT-lərə hərbi hissələrə
məhdudiyyətsiz daxil olmaq, şəkillər çəkmək, əsgərlərin vəziyyəti ilə
tanış olmaq, hərbi münasibətləri təftiş etmək, sorğu keçirmək hüququ
verirdi.
Gürcüstan Müdafiə Nazirliyində 2007-ci ildə İctimai Əlaqələr
Departamenti yaradılıb. Əsas məqsəd xalqa və KİV-ə açıq olmaqdır.
_____________Milli Kitabxana_____________
31
Departament iki bölmədən ibarətdir: planlaşdırma, siyasət və təhlil
bölməsi və ictimai məsələlər, media ilə əlaqələr bölməsi. İkinci bölmə
cəmiyyətlə və KİV nümayəndələri ilə işləyir. Qarşıya qoyulmuş
məqsədlərdən
ən
əsası gürcü ordusunun cəmiyyətdə
populyarlaşmasından ibarətdir. Ən vacib məqam yeni nəsildə
vətənpərvərliyi gücləndirməkdir. Departamentin bölmələrinin
funksiyasına informasiya kampaniyasının təşkili, jurnal, broşür dərc
etdirmək,
İnternet-səhifənin yeniləşdirilməsi, dərc olunmuş
məlumatların təhlili, KİV-in monitorinqi və sairə daxildir. Departament
Gürcüstan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi informasiya strategiyasına
əsaslanır. Bu strategiyanın hazırlanması NATO-nun tələblərindən biri
olub.
Departament eyni zamanda dövlət və qeyri-dövlət təşkilatları üçün
seminarlar keçirir və onları Müdafiə Nazirliyinin fəaliyyəti ilə
maraqlandırır. Sözügedən struktur 3 əsas PR-kampaniya aparır:
birincisi, elit korpusda zabit vəzifəsini tutmaq üçün təbliğat qurur,
ikincisi, ehtiyatda xidmət etmə barədə maarifləndirmə aparır və nəhayət,
üçüncüsü, vətəndaşların könüllü şəkildə orduda xidmət etmələri üçün
təbliğat aparır. Bütün bunları etməkdə məqsəd intellektual, təhsilli ordu
yaratmaqdır. Gürcüstan Müdafiə Nazirliyinin orqanı olan "Gürcüstan
Respublikasına xidmət edirəm" jurnalı gürcü və ingilis dilində nəşr
edilir. Eyni zamanda Gürcüstan Müdafiə Nazirliyi "Georgia Today"
qəzetində "Defense Today" əlavəsi dərc etdirir. İngilisdilli əlavə əsas
etibarilə diplomatik korpusa göndərilir. Müdafiə Nazirliyi "SakarTVelo"
ilə sıx əlaqələr qurub. Bu kanalın əsas şüarı "Vətənə xidmət edənlərə
xidmət etməkdir". Müdafiə Nazirliyin 2004-cü ildən bəri hərbi saytı var.
Gürcüstan Müdafiə Nazirliyi həm müxalifətdə olan, həm də
hakimiyyətə loyal münasibət göstərən QHT-lərlə işləyir, onlar arasında
heç bir fərq qoymur. İki həftədən bir nazir və onun müavinləri
səviyyəsində media üçün mətbuat konfransları keçirilir. Jurnalistlərin
hərbi hissələrinə səfərlərinə məhdudiyyət yoxdur. Jrnalist departament
rəhbərinə müraciət edir, o da qərar qəbul edir. 2007-ci ildə Gürcüstanın
600 milyonluq hərbi büdcəsinin 7,8 milyon dolları informasiya
texnologiyaları sisteminin inkişafına xərclənib.
Gürcüstanda vətəndaşlar dövlət qurumlarına məktub göndərdikləri
halda 10 gün ərzində onlara cavab verilməlidir. Əks təqdirdə dövlət
strukturu məhkəməyə verilir və məhkəmə vətəndaşın xeyrinə qərar
Dostları ilə paylaş: |