Microsoft Word herbi sahede informasiya elde etmek medeniyyeti doc
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
_____________Milli Kitabxana_____________
21 Ermənistan, Belarus, Ukrayna) ölkədə mülki vətəndaşların ən azı 60 faizinin orduda baş verən hadisələrdən xəbəri var. Onlardan təxminən yarısı demək olar ki, hər gün ordu ilə bağlı məlumatlar əldə etmək imkanına malikdirlər. Beləliklə, rəsmi strukturların müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində baş verənlərin cəmiyyətdən gizli saxlaması praktik olaraq mümkün olmur. Düzdür, NATO-nun əksər ölkələrinin hərbi xidmət sistemi müqaviləli əsasda qurulur. Belə ölkələrdə ordular nəzərəçarpacaq dərəcədə azsaylıdır. Lakin bu heç də həmin ölkə vətəndaşlarının müdafiə və təhlükəsizlik sektorunda baş verən proseslərdən məlumatsız olması anlamına gəlməməlidir. Bu ölkələrdə ehtiyatda olanların aktiv hərbi hazırlıq sistemi mövcuddur ki, bu yolla vətəndaşlar ordu prosrslərinin birbaşa iştirakına çevrilirlər. Eləcə də, NATO ölkələrində hərbi qulluqçularının hüquqlarının müdafiəsi işi güclü şəkildə qurulub və bu işi əsasən qeyri-hökumət təşkilatları, hərbçilərin həmkarlar ittifaqları yerinə yetirirlər. Bu isə sadə vətəndaşları ordu ilə bağlı narahatlıqlarını bir növ aradan qaldırır. Hərbi qulluqçuların hüquqları ilə bağlı məsələ həmişə beynəlxalq təşkilatların diqqətindədir. 2006-cı ilin aprel ayında Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Strasburqda keçirilən sessi-yasında Postsovet ölkələrinin silahlı qüvvələrində insan haqlarının vəziyyətinə dair məruzə dinlənildi. Bolqarıstanlı deputat A.Arabaciyevin hazırladığı məruzədə postsovet ölkələrinin, o cümlədən Azərbaycanın ordusunda "dedovşina" hallarının mövcudluğu əks edilir, minlərlə əsgərimizin müxtəlif xəstəliklər və pis qidalanmadan vəfat etdiyi və s. neqativ hallar qeyd olunurdu. AŞ PA elə həmin sessiyada yekdilliklə "Hərbi qulluqçuların hüququ"na dair 10861 saylı qətnamə qəbul etdi. Qətnamədə AŞ PA-nın Avropa Şurasına üzv dövlətlərin Silahlı Qüvvələrində insan hüquqlarının vəziyyətindən narahatlığı əks olunurdu. Əlavə olaraq Assambleya AŞ Nazirlər Komitəsinə müraciət edərək, İnsan Hüquqlarına dair Avropa Konvensiyası əsasında təcili olaraq hərbi qulluqçu-ların hüquqlarına riayət olunması üzrə rəhbər prinsiplərin hazırlanmasının zəruri olduğunu bildirdi. Bu prinsiplər Avropa Şurasına üzv olan ölkələrinin Silahlı Qüvvələrində insan hüquqlarına hörmət olunmasını təmin etməlidir. ATƏT-in Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində insan hüquqlarını diqqətdə saxlamasını göstərən əsas məqamlardan biri ölkədə “Çətir assosiasiyası”nın formalaşdırılması ilə bağlıdır. ATƏT-in, həmçinin Avropanın hərbyönlü qeyri-hökumət təşkilatıarını birləşdirən “EUROMİL” təşkilatının Bakıya tez-tez səfərlər edən nümayəndələri və ekspertləri bəyan edirlər ki,
_____________Milli Kitabxana_____________
22 Azərbaycanda hərbi qulluqçuların və onların ailə üzvlərinin sosial rifahının qorunmasına nail olunması üçün “çətir assosiasiyası”nın yaradılmasına ehtiyac yaranıb. Bu bir növ ordu ilə bağlı ictimai məlumatlandırmaya fayda verməlidir. 3. Müdafiə və təhlükəsizlik sektorunun təminatında, ümumiyyətlə, saxlanılmasında birbaşa rol oynayan sadə vətəndaşların (vergiödəyicilərin) hüquq və azadlıqlarının daim diqqət mərkəzində olması güc strukturlarında nələrin baş verməsindən onların məlumatlı olmasını zəruri edir. Vətəndaşın orduda nə baş verdiyi ilə maraqlanması birbaşa onun hüququdur və rəsmi güc strukturları bu hüququ təmin etməyə borcludurlar. Diktatura rejimlərində ordu hakimiyyətin siyasi qorunması vasitəsi kimi başa düşülürsə, demokratik sistemə uğurla qədəm qoymuş ölkələrdə bir məsələ hamıya aydındır: ordu vergiödəyicilərin hesabına saxlanılır və bu səbəbdən orduda baş verən proseslərin idarəolunmasında, həyata keçirilməsi vacib olan islahatların müəyyənləşdirilməsində əsas söz sahibi məhz sadə vətəndaşlardır. Ümumilikdə qeyd etdiyimiz bu üç məqam müdafiə və təhlükəsizlik sektorunda baş verənlərin cəmiyyət üçün daim açıq olması zərurətini yaradır və dünya dövlətləri həm daxildə, həm də xaricdə yürütdükləri siyasətdə bunu nəzərə almağa borcludurlar. Qərb ekspertlərinin araşdırmalarına görə, bu gün müdafiə və təhlükəsizlik sektoru vergi ödəyiciləri üçün bir çox məqamlara görə maraq kəsb edir: - birincisi, vətəndaşlar bu sahənin saxlanılması üçün ödədikləri vəsaitin haraya sərf olunduğunu bilmək istəyirlər. Nəzərə almaq lazımdır ki, son illər ərzində Azərbaycanın müdafiə xərcləri diqqətçəkən dərəcədə artıb. 2010-cu ildə bu sahəyə ayrılmış vəsaitin ümumi həcmi 2 milyard manatdan artıqdır. Beləliklə, beynəlxalq praktikaya əsaslanaraq, 2010-cu ildə Azərbaycanın hər bir vətəndaşının illik şərti olaraq müdafiə və təhlükəsizlik sektorunun saxlanılmasına 250 manata yaxın vəsait xərcləyəcəyi istisna deyil.Eyni zamanda vətəndaşlar müdafiə və təhlükəsizlik sahəsinə ayrılan milyonlarla vəsaitin taleyi ilə maraqlanırlar. Onlar həmişə "dövlət büdcəsindən orduya bu qədər vəsait ayırmağa ehtiyac varmı?" sualına cavab axtarırlar. - ikincisi, vətəndaşlar əmin olmaq istəyirlər ki, hazırkı ordu onların təhlükəsizliyini qoruya biləcək, ya yox. - üçüncüsü, ordu bir peşə, xidmət növü kimi həmişə hamının diqqət mərkəzindədir. Hər bir vətəndaş birbaşa və ya dolayısı ilə həmişə ordu ilə əlaqədədir. Onların övladları və ya qohumları silahlı qüvvələrdə xidmət
Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|