Microsoft Word içindekiler doc

İlk Türkçe Kur’an Tercümelerinde Geçen Bazı Özel Adlar Üzerine 
172 
Rylands KT:     Bėrdimiz olarķa (2) 
belgülüg bitigni.
 (34a/1=037/117) 
Hekimoğlu KT:  
(2) Taķı birdük ikegüge, yitiz 
beyānlıġ kitābnı
. (430a/2=037/117) 
Manisa KT:  
 Virdük ol ikisine kitābı ki 
ġāyetde  mübālaġa beyān eyleyicidür  ki Tevrāt’dur.
 
(323b/7=037/117) 
TİEM 40:  
(4) Dakı virdük ol ikiye Tevrît’i bellü (214a/4=037/117)  
Kur’an:   Biz onlara (hükümlerimizi) açıklayan Kitab’ı (Tevrat’ı) verdik. (037/117) 
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de bitig bälgülüg; Rylands KT’de belgülüg bitigni.; 
Hekimoğlu KT’de beyānlıġ kitābnı.; Manisa KT’de ġāyetde  mübālaġa beyān eyleyicidür  ki 
Tevrāt’dur;  TİEM 40 KT’de Tevrît’i bellü sözcükleriyle karşılanmıştır.  Ar. “َﻢﻴِﻘَﺘْﺴُﻤْﻝا  “ karşılığı 
kullanılan sözcüklerden bitig bälgülüg (T.)  ; belgülüg bitigni.(T.) ; beyānlıġ kitābnı  (Ar)..;  ġāyetde 
mübālaġa beyān eyleyicidür  ki Tevrāt’dur  (Ar.+T.).; Tevrît’i bellü (Ar.+T.) sözcüklerden meydana 
gelmiştir. 
4.3.İncil İle İlgili Özel Adlar 
4.3.1 Münîr 
Münîr” diğer ilahi kitapların bir vasfı olduğu gibi Tevrât’ın da bir sıfatı olmaktadır. Tevrât’ın 
Münîr olmasının manası, gerçeğin kendisine karışık gelene hakikati izah etmesi, onu aydınlatması ve ilahi 
hikmete uygun olarak kendisine hükümleri içermiş olmasıdır. (Türk 2001: 101) 
Ar.” ِﺮﻴِﻨُﻤْﻝا“ “ Gerçeği olduğu gibi gösteren, ifade eden“ 
Tü. bitig birlä yaruķ; açuķ yaruķ; yaruk kitāblar bile, yaǾnį Tevrįt taķı İncįl tig; nūrlu kitāb bile Tevrįt, İncįl 
gibi; nur virici kitâb-ıla yaǾnî Tevrit dakı İncil dakı Kur’an 
Ar.”  ِﺮﻴِﻨُﻤْﻝا “ Tü. “Gerçeği olduğu gibi gösteren, ifade eden “;Türkçe erken Kur’an çevirilerinde; TİEM 
73’de bitig birlä yaruķ; Rylands KT’de açuķ yaruķ; Hekimoğlu KT’de yaruk kitāblar bile, yaǾnį Tevrįt taķı 
İncįl tig ; Manisa KT’de nūrlu kitāb bile Tevrįt, İncįl gibi; TİEM 40 KT’de nur virici kitâb-ıla yaǾnî Tevrit 
dakı İncil dakı Kur’an sözcükleriyle karşılanmıştır.
 
TİEM 73:  
ägär yalġanķa tutsalar seni (6) yalġanķa tut(t)ı oķ anlar kim anlarda öŋdün ärdilär käldi 
anlarķa yalavaçları bälgülär birlä (7) bitimiş bitig birlä 
bitig birlä 
yaruķ.(
318v/5=035/025)  
 
Rylands KT:  
....(74a1)
 açuķ yaruķ
 (74a/1=035/025) 
Hekimoğlu KT: Taķı eger yalġanġa nisbet ķılsar sini yalġanġa nisbet ķıldı anlar kim (3) aşnularındın. 
Keldi anlarġa yalawaçları açuķ ĥüccetler birle taķı kitāb birle taķı 
yaruk kitāblar
 bile, 
yaǾnį Tevrįt taķı İncįl tig
. (417b/2=035/025) 
Manisa KT:  
 Eger seni yalanlasalar taĥķįķ yalanladı (4) ol ümmetler ki özlerinden burun. Geldi 
anlara resūlleri muǾcizātlar bile, (5) śuĥuflar bile ki İbrāhįm  śuĥuflarıdur daħı 
nūrlu 
kitāb bile Tevrįt, İncįl gibi
. (313a/3=035/025) 

---

Suat Ünlü 
173 
TİEM 40:  
Dakı eger yalan dutarlar-ısa seni (7) bayık yalan duttı anlar kim anlardan ilerü-y-idi. 
Geldi anlara yalavaçlar, huccatlar ile, dakı kitablar ile yaǾnî suhuf, dakı  nur virici 
kitâb-ıla yaǾnî Tevrit dakı İncil dakı Kur’an. (207b/6=035/25) 
Kur’an:  
“Eğer (bunlar) seni yalanlıyorlarsa (üzülme, çünkü) onlardan öncekiler de 
peygamberlerini, kendilerine açık ayetler, sahifeler ve aydınlatıcı Kitablar getirdikten 
sonra (tuttular onları) yalanladılar (005/046) 
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de bitig birlä yaruķ; Rylands KT’de açuķ yaruķ; Hekimoğlu 
KT’de yaruk kitāblar bile, yaǾnį Tevrįt taķı İncįl tig ; Manisa KT’de nūrlu kitāb bile Tevrįt, İncįl 
gibi; TİEM  40 KT’de nur virici kitâb-ıla yaǾnî  Tevrit dakı  İncil dakı Kur’an sözcükleriyle 
karşılanmıştır. Türkçe ilk Kur’an çevirlerinde Ar. “ِﺮﻴِﻨُﻤْﻝا  “ karşılığı kullanılan sözcüklerden bitig birlä 
yaruķ (T.); açuķ yaruķ (T.); yaruk kitāblar bile, yaǾnį Tevrįt taķı İncįl tig (T.+Ar.); nūrlu kitāb bile 
Tevrįt,  İncįl gibi (Ar.); nur virici kitâb-ıla yaǾnî  Tevrit dakı  İncil dakı Kur’an (Ar.+T.) sözcük 
gruplarından meydana gelmiştir. 
4.3.2 Musaddık (ﺎًﻗِّﺪَﺼُﻡ ) 
İncil, kendinden önce gelen Tevratı tasdik edip doğruladığı için bu isimle anılmıştır. 
Ar.”  ِّﺪَﺼُﻡ
ﺎًﻗ
“ “ kendisinden önde gelenleri doğrulayan “ 
Tü.
 
könikä tutuġlı; çınġarıġlı; rāstlaġan; taśdįķ eyleyici; girçek dutıcı-y-iken 
Ar.” ِّﺪَﺼُﻡ 
ﺎًﻗ
 “ Tü. “kendisinden önde gelenleri doğrulayan “;Türkçe erken Kur’an çevirilerinde; TİEM 
73’de  könikä tutuġlı;Rylands KT’de  çınġarıġlı;  Hekimoğlu KT’de rāstlaġan;  Manisa KT’de taśdįķ 
eyleyici; TİEM 40 KT’de girçek dutıcı-y-iken sözcükleriyle karşılanmıştır.
 
TİEM 73:  
berdimiz aŋar (5) incįlni anıŋ içindä köni yol yaruķluķ 
könikä tutuġlı
 anı kim anıŋ yüzi 
utru tävrįtdin (6) köni yol pänd saķnuķlarķa. (86r/3=005/046) 
Rylands KT:  
...(52a) bėrdimiz aŋa incįlni, anıŋ içine köni yol (2) hem nūr, 
çınġarıġlı
 ol kim anıŋ 
utrusında turur yaǾnį anda öŋdin (3) Tevrįtdin, hem köni yol hem pend (52b/1) 
saķnuķlarķa. (52a/1=005/046) 
Hekimoğlu KT:   ......Taķı birdük anga İncįlni. Anıng içinde könilik (112a/1) taķı yaruķluķ taķı 
rāstlaġan
 
ol nirseni kim ileyinde turur. Tevrįtdin; taķı köni yol; (2) taķı ögüt saķınġanlarġa. 
(111b/7=005/046) 
Manisa KT:  
.Biz virdük ǾĮsā’ya İncįl’i ki anda hidāyet vardur, Ĥaķķ’a nūr vardur; ħalķa, ŧoġrı yolı 
bildürür daħı 
taśdįķ eyleyici
 olduġı  ĥālde (7) ileyince gelen kitābı Tevrāt’dur daħı 
hidāyetdür daħı naśįĥatdur Taŋrı taǾālādan ķorķucılar-içün. (80a/4=005/046) 
TİEM 40: 
 Dakı virdük aŋa (53a) İncîl’i. Anun içinde toğru yoldur, dakı aydıŋlıkdur: 
girçek 
dutıcı-y-iken 
anı kim ileyindedür, Tevrit; dakı toğru yol iken; (2) dakı ögüt iken 
sakınıcılar içün. (52b/10=005/046) 
Kur’an: 
”Arkadan da o peygamberlerin izleri üzerinde Meryem’in oğlu  İsâ’yı, önündeki 
Tevrat’ı doğrulayıcı olarak gönderdik. Ona içinde bir hidayet ve nur bulunan, 
Önündeki tevrat’ı doğrulayıcı ve takva sahipleri için bir hidayet ve öğüt olmak üzere 
incil’i verdik (005/046) 

---