54
5660
2700 x 100
yil oxirida ZAM = ------------------- = 45 %
6000
Aylanma mablag‘lar tarkibidagi pul mablag‘larining hissasi, korxonadagi
mavjud pul mablag‘larining aylanma mablag‘lar summasiga foizlardagi nisbati
bilan aniqlanadi.
Pul mablag‘lari (P.M)
PAM = --------------------------------;
Ay.mabl.
300 x 100
Misolda: yil boshida P.A.M. = ----------------= 5,3
5660
450 x 100
yil oxirida P.A.M. = ---------------- = 7,5 %
6000
Aylanma mablag‘lar tarkibida debitor qarzlarning (DAM) hissasi,
mavjud debitor qarzlarning aylanma mablag‘lar summasi foizlardagi nisbati
bilan hisoblanadi.
Debitor qarzlar x 100
DAM = ------------------------------------;
Ay.mabl.
1900 x 100
Misolda: yil boshida D.A.M. = ---------------- = 33,6 %
5660
2000 x 100
yil oxirida D.A.M. = ------------------- = 33,3 %
6000
Bu ko‘rsatkich muhim ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib,
debitor qarzlarning
hissasi aylanma mablag‘larda qanchalik kam bo‘lsa,
shunchalik yaxshi
baholanishi lozim. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoniga (1999 yil
19 iyul) asosan qarz hisob-kitoblar 90 kundan o‘tsa muddati o‘tgan
debitor
qarzlar hisoblanadi. Muddati o‘tkazib yuborilgan
debitorlik qarzlar paydo
bo‘lganligi
uchun vazirliklar,
idoralar, korxonalar rahbarlarining
javobgarligini
oshirish to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi mahsus qaror
qabul qildi.
Shuning uchun ham aylanma mablag‘lar tahlilida muddati o‘tgan debitor
qarzlarning umumiy debitor qarzlardagi hissasini ham aniqlash lozim. Bu
ko‘rsatkich muddati o‘tgan debitor (M.UD) qarzlar summasi umumiy debitorlik
summasiga foizlarda nisbati bilan hisoblanadi.