Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

209
irsinin qorunmasını, z nginl dirilm sini t bli  edir. S hif  sad
dizaynı il  seçilir. M lumatlılıq v   h d f  yön lmi  informasiya 
yuku baxımından diqq t c lb edir. Saytdan t kilatın facebook 
s hif si il  online ba lantı yaradılması üçün kecid qoyulub.
(143)
Avstraliyada  halinin ¼-i ingilis dilind  danı mır. Bu dili 
bil n
hali sayı c mi 2% t kil edir.  mmiqrantların v
aborigenl rin dill rin  Avstraliyada böyük d st k verilir. Buna 
nümun  kimi milli t kilat olan “TIS National”ın immiqrantlar 
üçün yazılı v
ifahi t rcüm  xidm tl rini göst rm k olar. “TIS 
National” 1947-ci ild n dövl t hesabına ingilis dilini bilm y n
immiqrantlar üçün t rcüm çilik edir. Eyni zamanda, milli 
azlıqlarla ba lı xüsusi ictimai yayım irk ti olan “SBS” f aliyy t
göst rir. “SBS” milli azlıqların danı dı ı 74 dild  efir  yayımlar 
verir. Bundan  lav , “SBS”in ingilis redaksiyaları da f aliyy t
göst rir. “3ZZZ” dünyanın v  Avstraliyanın
n çox dilli 
radiostansiyalarından biridir. Radiostansiya 69 dild  canlı yayım
efir  verir. 
(144)
Finlandiyada isveçlil r, saamlar, qaraçılar v  ruslar milli 
azlıq formasında ya ayan n böyük xalqlardır.  Bu xalqlar arasında
n çox hüquqlara malik olan isveçlil rdir. 1922-ci ild
Finlandiyada q bul olunmu  “Dil haqqında” qanuna gör
sveç dili 
yerli fin dili il  eyni hüquqlara malikdir. Burada  sveç dilind  15 
q zet buraxılır. Bundan  lav , Finlandiyada  veçdilli  sveç Xalq 
Partiyası da f aliyy t göst rir.  
2008-ci ild  Finlandiyada saamların sayı 7 min olmu dur. 
“Saam dili haqqında” qanuna  sas n, Saam dilinin da ıyıcıları bu 
dili onu m hk m d , dövl t orqanlarında istifad  ed  bil rl r. 
Saamlara aid parlamentin q rarları, hökum tin s r ncamları v
dekretl ri Saam dilin  t rcüm  olunmalıdır.
Finlandiyada rus dilind  bir q zet, bir jurnal buraxılır v
radioda rus dilind  verili l r verilir.  
(145)
Qazaxıstanda milli, dini v  cinsi azlıqlar jurnalistl r  etimad 
göst rmirl r. Bu ölk d  azlıqlar polis  K V-d n daha çox inanırlar.
2010-cu ild  burada K V-l rin milli, dini v  etnik azlıqlara 
münasib td  obyektivlik s viyy sinin öyr nilm si m qs di il

---

210
sor u keçirilmi dir. N tic d , m lum olub ki, bu m s l l rl
laq dar K V-l rin obyektiv oldu una c mi 18 faiz insan inanır. 
Sor u “SOROS-Qazaxstan” Fondunun d st yi il  “Medianet” 
m rk zi t r find n h yata keçirilib. 
(146)
Qazradio (kazradio.kaztrk.kz)
Qazaxıstan Dovl t
Radiosunda yayımlanan Az rbaycan dilli proqramdır. Proqramda 
soyda larımızın Qazaxıstana miqrasiya tarixi, ictimai-siyasi 
h yatda i tirakı haqqında m lumatlara, Az rbaycan diasporunun 
keçirdiyi t dbirl rl  ba lı x b rl r  geni  yer verilir. 
“Ekspress Turan” q zeti “X z r” ctimai Birliyi t r find n
2004-cü ild n Qazaxıstanda n r edilir. Qazaxıstanda ya ayan
az rbaycanlıların h yatı, diaspor t kilatlarının i ind   i tirakı,
c miyy t  inteqrasiyası, ictimai-siyasi f allı ı il  ba lı m lumatlar 
q zetin sas diqq t göst rdiyi mövzulardandır.
“V t n” jurnalı Qazaxıstan Az rbaycanlıları Assosiasi-
yasının m tbu orqanıdır. Jurnal 3 dild  yazılarla oxucularının
görü ün   g lir.
sas n, diasporun f aliyy tini, Qazaxıstan-
Az rbaycan m d ni laq l rinin geni l nm sind  atılan addımları
i ıqlandırır.  ndiy  q d r 100-  yaxın sayı n r edilib. “X b rl r”, 
“Siyas t”, “Diplomatiya”, “Xaricd  ya ayan tanınmı
az rbaycanlılar”, “Tarix”, “M d niyy t”, “Az rbaycan – 1000 
sual-cavab” rubrikaları vardır.
Ukrayna Ali Radasına ölk
razisind  rus dilind   m tbuat 
orqanlarının çapının qada an olunmasını n z rd  tutan qanun 
layih si t qdim olunub. Bu qanun layih si Ukrayna televiziya v
radio kanallarında da yayımın böyük hiss sinin yalnız Ukrayna 
dilind  olmasını n z rd  tutur. Qanun layih sin
sas n yerli 
televiziya kanalları filml ri altyazılarla yayımlamaq imkanından
m hrum edilir. 
Ukraynada, t xmin n, 500 mind n çox soyda ımızın ya adı ı
bildirilir. Burada Az rbaycan diasporunun m tbuat orqanları
s m r li f aliyy t göst rir. M s l n, Ukrayna Az rbaycanlıları
Birl mi  Diasporunun t sis etdiyi sayt (http://www.aze.in.ua/), 
(http://diaspora.tv/) 
v  
q zetl r (“Az rbaycanın sözü”)
Az rbaycan, Ukrayna, habel , rus dilind  müxt lif x b rl rl  yerli 

---

211
ictimaiyy ti, bu ölk d  ya ayan soyda larımızı m lumatlandırır. 
Bu media orqanları vasit si il  Az rbaycan m d niyy ti, turizmi, 
Da lıq Qaraba  problemi v  xüsus n d  Xocalı faci sin   h sr
edilmi  materialların
ks olundu u xüsusi buraxılı lar yerli 
ictimaiyy t arasında çox böyük mara a s b b olur. 
(147)
www.uayu.org – Ukrayna Az rbaycanlı G ncl r Birliyinin 
(UAGB) r smi internet s hif sidir.  nformasiya il  z ngin internet 
resursudur. 
(148)
www.dostlug.org.ua  –  “Dostluq” Az rbaycan-Ukrayna 
Xarkov vilay t t kilatının internet s hif sidir. "Dostluq" – Eto 
drujba” m qal si il  ba layan saytın f aliyy tind   m qs d milli 
ad t- n n l rin qorunması v  inki af etdirilm sind  buradakı
az rbaycanlıların s yl rinin birl dirilm sidir. H mçinin, Ukrayna 
v  Az rbaycan arasındakı m d ni v  iqtisadi  laq l rin 
möhk ml ndirilm si, burada ya ayan az rbaycanlıların hüquq v
maraqlarının t min olunmasında yardımcı olmaqdır.
(149)
srail  10 il  rzind  MDB ölk l rind n 1100 000 n f r
g lmi dir ki, bu da ölk
halisinin 18%-ni t kil edir.  Hal-hazırda, 
h min 1100 000 n f rlik
hali üçün bu ölk d  rus dilind  2 
televiziya kanalı, 30 dan artıq q zet, 6 radiostansiya f aliyy t
göst rir.  
sraild  immiqrantların y hudi dilini sür tl  öyr nm l ri
n tic sind  xarici dill rd   f aliyy t göst r n K V-l rin d  sayı
azalıb. Rumın, macar, polyak, alman v  gürcü dill rind  f aliyy t
göst r n q zetl rin ba lanmaq t hlük si yaranıb. M s l n, 40-50 il 
bundan vv l Bolqarıstandan srail  40 min y hudi köçmü dür. Bu 
s b bd n sraild  bolqar dilind  3 m tbu orqan yaradılmı dı, rus 
dilind  1 telekanal, 2 radiostansiya (“Reka”,”Pervoe radio”) 
f aliyy t göst rir. Daha 20 kanal is  verili l rini rus dilin   d
t rcüm  edir. 
srail-Az rbaycan Beyn lxalq Assosiasiyasının (“Az z”) yeni 
internet saytı – aziznews.ru f aliyy t  ba layıb v  az vaxt  rzind
yerli kütl vi informasiya vasit l rinin reytinq c dv lind  öz yerini 
tutub. Sayt qısa müdd td
sraild ki rusdilli saytlar arasında 26-cı
yerd n 12-ci sıraya qalxıb. “Az z”in dar  Hey tinin üzvü Yuriy 

---