209
irsinin qorunmasını, z nginl dirilm sini t bli edir. S hif sad
dizaynı il seçilir. M lumatlılıq v h d f yön lmi informasiya
yuku baxımından diqq t c lb edir. Saytdan t kilatın facebook
s hif si il online ba lantı yaradılması üçün kecid qoyulub.
(143)
Avstraliyada halinin ¼-i ingilis dilind danı mır. Bu dili
bil n
hali sayı c mi 2% t kil edir. mmiqrantların v
aborigenl rin dill rin Avstraliyada böyük d st k verilir. Buna
nümun kimi milli t kilat olan “TIS National”ın immiqrantlar
üçün yazılı v
ifahi t rcüm xidm tl rini göst rm k olar. “TIS
National” 1947-ci ild n dövl t hesabına ingilis dilini bilm y n
immiqrantlar üçün t rcüm çilik edir. Eyni zamanda, milli
azlıqlarla ba lı xüsusi ictimai yayım irk ti olan “SBS” f aliyy t
göst rir. “SBS” milli azlıqların danı dı ı 74 dild efir yayımlar
verir. Bundan lav , “SBS”in ingilis redaksiyaları da f aliyy t
göst rir. “3ZZZ” dünyanın v Avstraliyanın
n çox dilli
radiostansiyalarından biridir. Radiostansiya 69 dild canlı yayım
efir verir.
(144)
Finlandiyada isveçlil r, saamlar, qaraçılar v ruslar milli
azlıq formasında ya ayan n böyük xalqlardır. Bu xalqlar arasında
n çox hüquqlara malik olan isveçlil rdir. 1922-ci ild
Finlandiyada q bul olunmu “Dil haqqında” qanuna gör
sveç dili
yerli fin dili il eyni hüquqlara malikdir. Burada sveç dilind 15
q zet buraxılır. Bundan lav , Finlandiyada veçdilli sveç Xalq
Partiyası da f aliyy t göst rir.
2008-ci ild Finlandiyada saamların sayı 7 min olmu dur.
“Saam dili haqqında” qanuna sas n, Saam dilinin da ıyıcıları bu
dili onu m hk m d , dövl t orqanlarında istifad ed bil rl r.
Saamlara aid parlamentin q rarları, hökum tin s r ncamları v
dekretl ri Saam dilin t rcüm olunmalıdır.
Finlandiyada rus dilind bir q zet, bir jurnal buraxılır v
radioda rus dilind verili l r verilir.
(145)
Qazaxıstanda milli, dini v cinsi azlıqlar jurnalistl r etimad
göst rmirl r. Bu ölk d azlıqlar polis K V-d n daha çox inanırlar.
2010-cu ild burada K V-l rin milli, dini v etnik azlıqlara
münasib td obyektivlik s viyy sinin öyr nilm si m qs di il
210
sor u keçirilmi dir. N tic d , m lum olub ki, bu m s l l rl
laq dar K V-l rin obyektiv oldu una c mi 18 faiz insan inanır.
Sor u “SOROS-Qazaxstan” Fondunun d st yi il “Medianet”
m rk zi t r find n h yata keçirilib.
(146)
Qazradio (kazradio.kaztrk.kz)
Qazaxıstan Dovl t
Radiosunda yayımlanan Az rbaycan dilli proqramdır. Proqramda
soyda larımızın Qazaxıstana miqrasiya tarixi, ictimai-siyasi
h yatda i tirakı haqqında m lumatlara, Az rbaycan diasporunun
keçirdiyi t dbirl rl ba lı x b rl r geni yer verilir.
“Ekspress Turan” q zeti “X z r” ctimai Birliyi t r find n
2004-cü ild n Qazaxıstanda n r edilir. Qazaxıstanda ya ayan
az rbaycanlıların h yatı, diaspor t kilatlarının i ind i tirakı,
c miyy t inteqrasiyası, ictimai-siyasi f allı ı il ba lı m lumatlar
q zetin sas diqq t göst rdiyi mövzulardandır.
“V t n” jurnalı Qazaxıstan Az rbaycanlıları Assosiasi-
yasının m tbu orqanıdır. Jurnal 3 dild yazılarla oxucularının
görü ün g lir.
sas n, diasporun f aliyy tini, Qazaxıstan-
Az rbaycan m d ni laq l rinin geni l nm sind atılan addımları
i ıqlandırır. ndiy q d r 100- yaxın sayı n r edilib. “X b rl r”,
“Siyas t”, “Diplomatiya”, “Xaricd ya ayan tanınmı
az rbaycanlılar”, “Tarix”, “M d niyy t”, “Az rbaycan – 1000
sual-cavab” rubrikaları vardır.
Ukrayna Ali Radasına ölk
razisind rus dilind m tbuat
orqanlarının çapının qada an olunmasını n z rd tutan qanun
layih si t qdim olunub. Bu qanun layih si Ukrayna televiziya v
radio kanallarında da yayımın böyük hiss sinin yalnız Ukrayna
dilind olmasını n z rd tutur. Qanun layih sin
sas n yerli
televiziya kanalları filml ri altyazılarla yayımlamaq imkanından
m hrum edilir.
Ukraynada, t xmin n, 500 mind n çox soyda ımızın ya adı ı
bildirilir. Burada Az rbaycan diasporunun m tbuat orqanları
s m r li f aliyy t göst rir. M s l n, Ukrayna Az rbaycanlıları
Birl mi Diasporunun t sis etdiyi sayt (http://www.aze.in.ua/),
(http://diaspora.tv/)
v
q zetl r ( “Az rbaycanın sözü”)
Az rbaycan, Ukrayna, habel , rus dilind müxt lif x b rl rl yerli
211
ictimaiyy ti, bu ölk d ya ayan soyda larımızı m lumatlandırır.
Bu media orqanları vasit si il Az rbaycan m d niyy ti, turizmi,
Da lıq Qaraba problemi v xüsus n d Xocalı faci sin h sr
edilmi materialların
ks olundu u xüsusi buraxılı lar yerli
ictimaiyy t arasında çox böyük mara a s b b olur.
(147)
www.uayu.org – Ukrayna Az rbaycanlı G ncl r Birliyinin
(UAGB) r smi internet s hif sidir. nformasiya il z ngin internet
resursudur.
(148)
www.dostlug.org.ua – “Dostluq” Az rbaycan-Ukrayna
Xarkov vilay t t kilatının internet s hif sidir. "Dostluq" – Eto
drujba” m qal si il ba layan saytın f aliyy tind m qs d milli
ad t- n n l rin qorunması v inki af etdirilm sind buradakı
az rbaycanlıların s yl rinin birl dirilm sidir. H mçinin, Ukrayna
v Az rbaycan arasındakı m d ni v iqtisadi laq l rin
möhk ml ndirilm si, burada ya ayan az rbaycanlıların hüquq v
maraqlarının t min olunmasında yardımcı olmaqdır.
(149)
srail 10 il rzind MDB ölk l rind n 1100 000 n f r
g lmi dir ki, bu da ölk
halisinin 18%-ni t kil edir. Hal-hazırda,
h min 1100 000 n f rlik
hali üçün bu ölk d rus dilind 2
televiziya kanalı, 30 dan artıq q zet, 6 radiostansiya f aliyy t
göst rir.
sraild immiqrantların y hudi dilini sür tl öyr nm l ri
n tic sind xarici dill rd f aliyy t göst r n K V-l rin d sayı
azalıb. Rumın, macar, polyak, alman v gürcü dill rind f aliyy t
göst r n q zetl rin ba lanmaq t hlük si yaranıb. M s l n, 40-50 il
bundan vv l Bolqarıstandan srail 40 min y hudi köçmü dür. Bu
s b bd n sraild bolqar dilind 3 m tbu orqan yaradılmı dı, rus
dilind 1 telekanal, 2 radiostansiya (“Reka”,”Pervoe radio”)
f aliyy t göst rir. Daha 20 kanal is verili l rini rus dilin d
t rcüm edir.
srail-Az rbaycan Beyn lxalq Assosiasiyasının (“Az z”) yeni
internet saytı – aziznews.ru f aliyy t ba layıb v az vaxt rzind
yerli kütl vi informasiya vasit l rinin reytinq c dv lind öz yerini
tutub. Sayt qısa müdd td
sraild ki rusdilli saytlar arasında 26-cı
yerd n 12-ci sıraya qalxıb. “Az z”in dar Hey tinin üzvü Yuriy
Dostları ilə paylaş: |