Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

215
da ına, qayasına el   h kk edib ki, n
imal-Q rb, n   d   C nub-
rq kül yi oradan kiçik z rr ciyi bel  qopara bilm z.
Bu gün ölk
razisind  ya ayan bütün xalqların
nümay nd l ri – talı  da, l zgi d , kürd d , y hudi d ... bilm lidir 
ki, onun gücü m nsub oldu u dövl tin gücün  ba lıdır. Dövl t n
q d r güclü olarsa, onun v t nda ı da bir o q d r güclü olar. O 
zaman gücümüz  güc qataq, daha da güclü olaq. Bu, bizim V t n
n böyük töhf miz olar. Bu güc is  bizim birliyimizd  – mehriban 
birg ya ayı ımızdadır.

---

216
N tic
Kitabın n tic  hiss sini daha çox yuxarıdakı bölm l rd
g ldiyim q na t v  meydana çıxan t klifl r üz rind  qurmaq 
niyy tind y m. Dü ünür m ki, h m yerli media, h m d
multikultural subyektl rin saytları, q zetl ri, h tta günümüzün 
daha operativ informasiya da ıyıcısına (istehsal ed n yox) çevril n
sosial
b k l rd  (Facebook kimi) özl rinin m d niyy ti, ad t-
n n l ri il  yana ı, birg ya ayı ın Az rbaycan modelinin 
t bli ind  3 komponenti  sas götürülm lidir: 1. V t np rv rlik; 2. 
Dövl tçilik; 3. Az rbaycançılıq.
Tarixin müxt lif dövrl rind  ölk miz h r üç komponent üzr
kifay t q d r nümun l rl  qar ıla ıb. T ssüf ki, h m Az rbaycan
m tbuatı, h m d  multikultural subyektl rin K V orqanları bir çox 
hallarda sadalanan bu 3 sad  tezis üz rind n sükutla keçirl r.  
V t np rv rlik – media burada  sas vur unu Az rbaycan 
tarixinin müxt lif ça larında bu  raziy  hücum etmi  yadellil r
qar ı xalqların birg  mübariz si üz rin  qurmalıdır. H r xalqın
vahid tariximiz üçün verdiyi töhf l r do ma Az rbaycanımızın
r fli bir m qamı kimi mediamızı b z m lidir.
Dövl tçilik – media müst qillik ill rind  respublikamızın
suverenliyinin qorunmasında v  separatçı qüvv l rin da ıdıcı
c hdl rinin qar ısının alınmasında multikultural v  tolerant 
subyektl rin Az rbaycan dövl tçiliyinin qorunmasında
göst rdikl ri f dakarlıqları diqq t  almalı, bu m qamları daha çox 
i ıqlandırmalıdır.
Az rbaycançılıq – media bu ideologiyanın memarı
Ümummilli lider Heyd r
liyevin ölk d  ya ayan bütün xalqların
vahid ç tir altında birl dirilm si ideyasının u urlarını t hlil
etm lidir. K V Az rbaycançılı ın milli birliyin t minatında
rolunun sosial-f ls fi mahiyy tini ictimail dirm lidirl r.
H mçinin, a a ıdakı tezisl r üzr  bütün növ K V-d
multikultural siyas tin t bli i geni l nm lidir:  

---

217
Din – m tbuat az rbaycanlıları birl dir n
n mühüm 
faktorladan birinin h m d  din oldu unu unutmamalıdır. Vahid 
inanc sistemi  n müxt lif baxı a malik insanları bel  bir araya 
g tirm y  qadirdir. T sadüfi deyil ki, SSR -nin s rt milli v  ateist 
siyas ti bel  Az rbaycan xalqının identikliyini da ıda bilm di.
Çünki
n böhranlı v ziyy tl rd  din birl dirici amil kimi çıxı
edirdi. M hz, bu amili  sas götür n Az rbaycan m tbuatı eyni 
co rafiyada ya ayan, lakin müs lman olmayan xalqları bel  bir 
araya g tir  bil r.
Dil – m tbuat “h r xalqın öz dili onun üçün  zizdir”
prinsipl rin  tolerant yana malıdır. Mühüm m qam odur ki, 
ölk mizd  vahid Az rbaycan dili anlayı ı dig r xalqların öz 
dilind  danı masına v  ya media vasit si t sis etm sin  mane 
olmur,  ksin , bunu  rtl ndirir. Bu sah d   m d ni azadlıq t min 
edils   d , b zi m qamlara xüsusi h ssas münasib t z ruridir.  Bu 
“etnik buketd ” hamını birl dir n is  Az rbaycan dilidir. 
Birg ya ayı ın “dil modeli”  sas m s l  olan Az rbaycan 
dövl tçiliyinin bazasını t kil edir.
M d niyy t – m tbuat ölk d  ya ayan müxt lif xalqların v
etnik qrupların m d ni d y rl rin  hörm tl  yana malıdır. Çünki 
onların özün m xsus m d niyy ti h r biri bir naxı  olaraq vahid 
Az rbaycan m d niyy tini formala dıran amildir. K V-d
n
müxt lif m d niyy tl rin t viq edilm si, onlara geni  yer 
verilm si birg ya ayı ın daha möhk m ba larını yaradacaq.  n
sas olan is  ölk miz  dü m n münasib ti b sl y n separatçı
qüvv l rin v  onların himay çil rinin biz  qar ı zaman-zaman ir li
sürdükl ri sassız, pozucu müdd alarını fa  etm kdir. Bu yönd
dövl tin gücü v  siyasi irad si medianın f aliyy tind
ks
olunmalıdır.  
Bundan ba qa:
1. lk növb d  ölk d  ya ayan xalqların t snifatlandırılması
m s l si konkretl m lidir. M tbuatda biz onları nec  adlandıraq: 
etnik azlıq, millli azlıq, azsaylı xalq, etnoqrafiq qruplar, yoxsa 
multikultural subyektl r?   

---

218
Az rbaycanda mövcud q rarlarda v  aktlarda  “milli”, 
“milliy t” anlayı ları müvafiq olaraq “etnik” v  “etnik 
m nsubiyy t” anlayı ları  il
v z olunur. Bu d yi iklikl r 2016-cı
il 26 sentyabr tarixli referendum n tic sind   q bul edilmi
“Az rbaycan Respublikasının Konstitusiyasında d yi iklikl r
edilm si haqqında” Az rbaycan Respublikasının Referendum 
Aktının qüvv y  minm si il
laq dardır. Bununla ba lı olaraq, 
Nazirl r Kabineti “Az rbaycan Respublikasının Dövl t Miqrasiya 
dar etm  Siyas ti Konsepsiyası”, “ lk pe -ixtisas t hsili
mü ssis sinin Nümun vi Nizamnam si”, “U aq evl ri  sosial  
xidm t mü ssis l rinin Nümun vi Nizamnam si”, “Ümumt hsil
m kt binin Nümun vi Nizamnam si”, “M zun evi” Sosial 
Mü ssis sinin Nizamnam si”, “C m id Naxçıvanski adına H rbi
Liseyin Nizamnam si”, “Heyd r
liyev adına H rbi Liseyin 
Nizamnam si” v  dig r q rarlarında müvafiq d yi iklikl r edib. 
2. “Az rbaycan multikulturalizmi”ni milli universitetl rd
t dris ed n mü llim kontingenti vaxta ırı klassik v  internet 
mediada elmi-publisistik m qal l rl  çıxı  etm lidir.
sas tezis is
t dris zamanı t tbiq olunan m qamların ictimail dirilm sidir.
Xarici universitetl rd  t drisl  m
ul olan aliml r is  ya adıqları
ölk l rin media orqanları il
m kda lı ı gücl ndirm lidirl r.  
3. Bakı Beyn lxalq Multikulturalizm M rk zinin (BBMM) 
internet resursları z nginl m li, burada, t kc , keçiril n
görü l rin press-relizl ri deyil, elmi-publisistik m qal l r d
yerl dirilm lidir.  
4. st r elektron, ist rs  d  çap mediasında, yalnız, bir xalqın
deyil, bütün multikultural spektr  hat  olunmalıdır. Az rbaycan 
K V-ind  kürd, talı   v  dig r azsaylı xalqları t msil ed n onlarla 
jurnalist var v  bu yana ma onların haqlı narazılı ına s b b ola 
bil r.
5. Sosial  b k l r heç kimd n asılı olmayan s b bl rd n
n zar tsizdir. Bu da b zi separatçı qruplara  lav  meydan 
dem kdir. H mçinin, b zi ölk l r media vasit si il  tez-tez 
Az rbaycanın multikultural siyas tin  kölg  salmaq v  sabit 
etnomühit   z rb  vurmaqla m
uldurlar. Bel  hallar ba  ver n

---