Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

219
zaman BBMM-nin Analitik Qrupu d rhal dövriyy y  girm li v
ks arqumentl rl  v ziyy t ölk mizin xeyrin  d yi m lidir.
6.  M rk z bu sah  il   m
ul olan jurnalistl rin 
ixtisasla masına yardım göst rm lidir.  M rk zin n rl ri ilk 
növb d   m tbuata – redaksiyalara verilm lidir ki, media 
multikulturalizml  ba lı ara dırmalarında onlardan faydalansın.
7. Milli azlıqlara aid media orqanları il  ba lı xüsusi layih y
ehtiyac var, onlarla görü l r keçirm k mütl qdir, çünki bu media 
orqanlarının oxucu auditoriyası spesfikdir – y ni birba a milli 
azlıqların nümay nd l ridir. H mçinin, bu media orqanları dövl t
qay ısı il
hat  olunmalıdır. Yerli m tbuat nümay nd l rinin 
mültikulturalizml  ba lı dövl t siyas tinin mahiyy ti,
sas
istiqam tl ri, icra mexanizml rinin m qs d v   v zif l ri, 
m rh l l ri, hazırkı icra v ziyy ti il  ba lı bilikl ri artırılmalıdır.
Bel  olan halda yerli K V nümay nd l rinin mültikulturalizml
ba lı dövl t siyas tinin ümummilli s viyy d  icrasına dair 
informasiya m nb l ri il  tanı  etm k, onların bu informasiyaları
ld  etm k v  effektiv  kild  i ıqlandırmaq bacarıqları  artacaq.
8. Ölk nin multikultural siyas ti il   m
ul olan qurumlar 
davamlı olaraq K V-in monitorinqini aparmalı, aylar v  ill r üzr
ölk d ki multikultural mühit  medianın mara ını mü yy n-
l dirm lidirl r. H mçinin, ölk d  ya ayan xalqlarla ba lı i ıq üzü 
gör n materialların daha çox hansı janrda (t hlil, informasiya, 
müsahib , reportaj v  s. kimi) ictimai maraq do urdu u
monitorinq olunmalıdır.
9. Milli azlıqların kompakt ya adı ı bölg l rd  (Xaçmaz, 
Quba, Qusar, Balak n, Qax, Zaqatala, Q b l ,
ki, Masallı,
L nk ran, Astara, Lerik rayonları) K V-in f aliyy ti bar d
traflı
m lumat toplanılmalıdır. Bunun üçün m tbuat orqanlarının
monitorinqi aparılmalı, onlardan hansının müst qil, hansının yerli 
r smi orqanların t sisçiliyi il   n r olunması, hansının
arici 
d n rlarla
m kda lıq
tdiyi, hansı istiqam tl r üzr   f aliyy t
göst rm si, dövl t q ydiyyatına alınıb-alınmaması, ünvanları,
t l f nları v  s. bar d  inf rmasiya t planmalıdır.  Az rbaycan 
K V-ind  multikulturalizm mövzusunda yazan jurnalistl rin 

---

220
M lumat Bankı yaradılmalı, onların ixtisasla masına yardım
göst rm lidir.
10. Az rbaycan Respublikası Prezidentinin 2008-ci il 31 iyul 
tarixli S r ncamı il   t sdiq edil n "Az rbaycan Respublikasında
Kütl vi
nformasiya Vasit l rinin
nki afına Dövl t D st yi
Konsepsiyasının "Kütl vi informasiya vasit l rinin inki afına
dövl t d st yinin sah l ri" (V) bölm sind  dövl tin, sas n, hansı
sah l r üzr  proqram v  layih l rin h yata keçirilm sini 
d st kl diyi xüsusi qeyd olunur. Burada da "Dini v  milli 
tolerantlıq, mill tl rarası münasib tl rin inki af etdirilm si" xüsusi 
b nd kimi göst rilir. Bunu n z r  alaraq, K V DF il
m kda lıq
raitind  daha pe kar materialların yayımını t kil etm k olar. 
N tic d  ölk nin milli azlıqlar ya ayan bölg l rind  insanlar 
K V vasit si il  Az rbaycan dövl tinin multukulturalizm siyas ti
il  tanı  olacaq, jurnalist kontingenti bu istiqam td  aparılan
maarifl ndirm   i in   c lb edil c k, orada ya ayan  halinin dövl t
siyas tin  etimadı v  inamı artacaqdır. H mçinin, yerli m tbuat
nümay nd l rinin pe karlıq bacarıqlarını artırmaqla sabit 
etnomühitin qorunması i ind  f aliyy tl ri gücl n c kdir.
Qar ıda duran v zif l rin icrasında jurnalist pe karlı ı v
m suliyy ti vacib amil kimi ön   ç kilir. Müasir dövrün 
informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sri oldu unu n z r
alsaq, bu m s l nin aktuallı ı daha qabarıq
kild  özünü büruz
verir. Prezident  lham  liyevin dediyi kimi: “Müasir c miyy td ,
internet dövründ   h r hansı bir yalan m lumatın ömrü uzun ola 
bilm z”. Prezident  lham 
liyev obyektivliyin v   q r zsizliyin 
sas prinsip kimi önd  saxlanılmasını, m suliyy tin daha da 
artırılmasını vacib m qam kimi diqq t  çatdırır: “Jurnalistl rin 
pe karlı ı, m suliyy ti, d qiq informasiyanın ötürülm si – bütün 
bu m s l l r çox vacibdir”. 
Ölk nin h rt r fli inki afı dövl t siyas tinin 
sasında
dayanır. U urlu t kmil islahatlarla yana ı, h r ilin konkret bir 
sah nin adı il  ba lanması da bu inki afı stimulla dırır. Öt n il 
ölk mizd  “Multikulturalizm ili”, bu il is   “ slam H mr yliyi ili” 
elan edilib. Müxt lif sivilizasiyaların qovu u unda yerl
n

---

221
Az rbaycanın z ngin maddi-m n vi irs  v  tolerantlıq n n l rin
malik olması beyn lxalq al md  etiraf edil n h qiq tl rd ndir.
“Multikulturalizm ili” ç rçiv sind  keçiril n t dbirl rd
multikulturalizmin h yat t rzin  çevrildiyi Az rbaycanın dünyaya 
tolerantlıq nümun si olaraq daha geni  tanıdılmasının vacibliyi, 
el c  d  ayrı-ayrı ölk l rd ki müxt lif multikultural modell r  xas 
f ls fi, sosial, siyasi v  dig r aspektl rin Az rbaycan reallı ında
t hlili v   t viqinin h miyy ti daha aydın n z r  çarpdı. Q rbl
rqin qov u unda yerl
n Az rbaycan bu körpü rolunu u urlu
addımları il  z nginl dirir, yeni  lav l r edir. 

---

222
Xülas
Kitab “Ön söz”, “Mü llifd n”, “Az rbaycan m tbuatı tarixind
multikulturalizm”, “Ça da  Az rbaycan m tbuatında multikul-
turalizm”, “Mediada multikulturalizm: Az rbaycanda ya ayan
xalqların m tbuatı”, “Beyn lxalq s n dl r v  dünya t crüb sind n
b zi seçm l r”, “N tic ” v  5 dild  (rus, ingilis, türk, alman, 
fransız) yazılan “Xülas ”d n ibar tdir.   
Multikultural media tarixini co rafi mövqed n h rt r fli 
ara dırmaq, h r bir m tbu n rin öz llikl ri il  ba lı oxucuları
bilgil ndirm k,
hat li m lumatlar verm k kitabın
sas qay sini
t kil edir.
Kitabda siyasi m d niyy t, xalqların mediada qar ılıqlı
münasib tl rini t nziml y n m n vi-siyasi d y rl r, onlarla dav-
ranı  qaydaları, ad t v
n n l rin  münasib tin m cmusu  hat li
ifad  olunur. Vur ulanır ki, Qanun m n yind n, milliyy tind n,
dinind n v  dilind n asılı olmayaraq h r k sin hüquq v
azadlıqlarının b rab rliyin  t minat verir,  azsaylı xalqlara v  milli 
azlıqlara bütün sah l rd  geni  f aliyy t imkanları yaradır.
Az rbaycan, talı , l zgi, kürd, gürcü, erm ni, alman, polyak, 
y hudi, tat, udi dill ri il  yana ı rus, ingilis v  fransız dill rind
f aliyy t göst r n media resursları il  ba lı qeydl r ölk
m tbuatında multikulturalizm  n n l rin  ümumil dirici n z r
salır. Multikultural subyektl rin K V orqanları t sis etm l rind
heç bir problemin olmadı ı v  ölk d ki bütün növ K V-  çıxı
imkanlarının xeyli sad l dirildiyi qeyd olunur. T kc , qanunlar v
q rarlar deyil, milli proqramlarda da multikultural subyektl rin 
media münasib tl ri, bütün növ informasiyaların yayım imkanları
t sbit edilir. 
Kitabda Az rbaycanın m tbuat tarixinin ça da  günümüz d k
yüks k s viyy d  ara dırıldı ı qeyd olunsa da, milli azlıqların v
etnik qrupların K V vasit l ri il  ba lı eyni h qiq tl r söyl nilmir. 
Bu gün d k mövzunun aktuallı ı n z r  alınmayıb, ist r paytaxt, 
ist rs   d  multikultural subyektl rin kompakt ya adı ı bölg l rd

---