Microsoft Word Sadi Bustan doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
196 Qarunun gəncini, Cəmin mülkünü, Dəyməz incitməyə bircə insanı. 197 QEYDLƏR Alp Arslan – səlcuq sülaləsindən ikinci hökmdar, 1063- 1073-cü illərdə hakimiyyət sürmüş. Böyük Səlcuq hökmdarı Məhəmməd Cəlaləddin Məlikşahın atasıdır. Baqrat (Bəqrat) – təbiblər atası sayılan qədim yunan həkimi Hippokrat. Bağdad – ərəb İraqının mərkəzi; orta əsrlərdə xilafətin və Əbbasilər sülaləsi xəlifələrinin mərkəzi və əsrlərlə böyük mədəniyyət mərkəzi olmuşdur. Sədi və bir çox başqa məşhur adamlar orada təhsil almışdır. Beytül-müqəddəs - Erusalimin - qədim Fələstinin mərkəzi («Bəhram-gur»dan sonra) Bijən – İran eposunun qəhrəmanlarından əfsanəvi bir pəhləvan. Turanlılar Bijəni bir quyuda həbs etmişlər, Rüstəm Zal gəlib onu xilas etmişdir. Bijənin Mənijəyə aşiqliyi «Şahnamə»nin məşhur hekayələrindəndir. Bilqis (Bəlqis) – Səba məmləkətinin əfsanəvi məlikəsi (Bu ad Azərbaycanda Bilqeys şəklində işlənir). Bisütun - Kirmanşah yaxınlığında dağdır. Üzərində Həxamənilər sülaləsi ilə əlaqədar mixi əlifbasında yazı var. («Bilqis»dən sonra) Bəsrə – cənubi İraqda bir şəhər Bəhmən – İran eposunun qəhrəmanlarından biri, İsfəndiyarın oğludur. Rüstəm Zalın nəslindən özatasının intiqamını almışdır. Bəhrami-Gur – Sasanilər sülaləsindən 420-438-ci illərdə iranda padşahlıq etmiş hökmdar. İran əfsanələrində Bəhrami- Gur mahir bir ovçu və eyşü işrət məclislərini sevən adam kimi təsvir edilir. Cəm – Cəmşid adının qısadılmış şəkli. Bax: Cəmşid. Cəmşid – İran eposunun qəhrəmanlarından biri Pişdadiyan sülaləsindən mifik bir hökmdar. Cəmşid Cəm adı ilə də 198 məşhurdur. Onun həyatı Firdovsinin «Şahnamə»sində təsvir edilmişdir. Davud – tövrata görə, bir padşah olmuşdur. İslam əfsanələrinə görə, Davud dəmiri əlində muma döndərən mahir bir dəmirçi imiş. Guya zirehi ilk dəfə Davud qayırmışdır. Dinlər tarixində Süleyman peyğəmbərin atası sayılır. Dara – İran şahlarının keylər sülaləsinə mənsud hökmdar. Dəməşq – Suriyanın mərkəz şəhəri; orta əsrlərdə Əməvilər sülaləsi xəlifələrinin də mərkəzi olmuşdur. Dəclə - daxili Asiyada axan nəhəng çay («Dəməşq»dən sonra) Əbdül Əziz oğlu – ikinci Ömər, Əməvilər sülaləsindən 717-720-ci illərdə xəlifə olmuşdur. Əbu Bəkr ibn Səd – Fars hökmdarı (1226-1260), Sədinin təxəllüsü bunun atasının, yəni 1195-1226-cı illərdə Farsda hökmdar olmuş Sədin adından alınmışdır; Sədi, yəni Sədə mənsub. Bundan başqa Səd həm də xoşbəxtlik deməkdir. Həm Səd. Həm də onun oğlu Əbu-Bəkr dövrün güclü hökmdarları ilə – Xarəzmşahlarla və xüsusən moğollarla – bollu qızıl verərək, sazişə girib, ölkədə asayiş yaratmağı bacarmışlar. O, Əbu Bəkri ağıllı və ədalətli bir şah kimi qəsidələrində dəfələrlə mədh edir. Əbu-Zeyd – Yaxın Şərq tarixində bu adda bir neçə şəxsiyyət vardır. Burada Sədinin nəzərdə tutduğu şəxs – bir sıra elmi, fəlsəfi və filoloji əsərlərin müəllifi Bəsrəli Əbu-Zeyd Ənsaridir. 772-ci ildə, təxminən yüz yaşında ölmüşdür. Əzüd – İranın cənubunda və qərbində onuncu əsrin ikinci yarısında hökmdarlıq etmiş padşah. Əlvənd – Həmədan şəhərinin yaxınlığında bir dağ. Ənuşirəvan – Sasanilər sülaləsinin hökmdarlarından biri. Nuşirəvani-adil adı ilə də məşhurdur. Hakimiyyəti dövrü 531- 579-cu illərə təsadüf edir. Məhəmməd peyğəmbər onun dövründə anadan olmuşdur. Rəvayətə görə, Məhəmməd doğulduğu saatda Ənuşirəvanın sarayı dağılıb xarabaya dönmüşdür. 199 Əfrasiyab – qədim Turanın əfsanəvi padşahlarındandır. İran şahlarının amansız düşməni imiş. On iki il İranda hökumət sürmüş, nəhayət. Keyxosrovun əlində ölmüşdür. Firidun – İranın mifik Pişdadiyan sülaləsi hökmdarlarından biridir. Firdovsinin «Şahnamə»sinə görə, İranı Zöhhakın zülmündən xilas etmişdir. Fərhad - Nizami Gəncəvinin «Xosrov və Şirin» poemasında obraz («Ümman»dan sonra) Ğur – Heratın şərqində dağlıq bir vilayətdir. XII əsrdə Ğurun mülkədarları arasında qüvvətli bir sülalə – Ğurilər sülaləsi çıxmış, az zamanda Xorasan vilayətinə, indiki Əfqanıstana və Hindistanın bir hissəsinə malik olmuşdur. Gorgin – iran eposunun qəhrəmanlarından əfsanəvi pəhləvan. Güşyar (Guşyar) – Onuncu əsrin ikinci yarısında yaşamış ulduzşünas bir alim. Hatəm – sonsuz səxavətləri ilə məşhur əfsanəvi bir ərəb, Ərəbistanın Tay qəbiləsindən olduğu üçün daha çox Hatəm Tai adı ilə şöhrət tapmışdır. Hicaz - Ərəb yarımadasında yerləşən yaşayış sahəsi («Hatəm»dən sonra) Hörmüz – Nuşirəvan Adilin (bax. Ənuşirəvan) dördüncü oğlu, 579-590-cı illərdə onun varisi olmuşdur. Vəzirlərindən həmişə şübhəli olduğu üçün onlarla pis rəftar etmişdir. Saray adamları onu taxtdan salıb, yerinə oğlu Xosrov Pərvizi padşah qoymuşlar. Xizr (Xızr) – dini əfsanələrdə möcüzələr göstərən Xizr peyğəmbər. Xosrov – Sasanilər sülaləsindən Xosrov Pərviz adı ilə məşhur olan və 590-628-ciillərdə hökmdarlıq etmiş İran şahı. Onun oğlu Şiruyə, hələ taxtdan əl çəkən atası Xosrov sağ ikən, əyanlar tərəfindən taxta çıxarılmışdır. Şiruyə hökumət başına keçərək, onun əmri ilə atası Xosrov həbsxanaya atılmış, orada da öldürülmüşdür. Xosrov Pərvizin həyatı, onun Şirin ilə Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|