Microsoft Word siyaset II cild rtf
Yüklə 4,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
117
trayektoriyadan digərinə sürətlə keçməlidir və keçmə prosesində əvəzləmə baş verməlidir. Siyasi hadisələrin bir trayektoriyadan digərinə keçmə prosesləri sürətləndirilməlidir ki, siyasi tələbatlar ödənilsin. Siyasi tələbatlar isə siyasi maraqların təmin edilməsinə əsaslanır. Siyasi hadisələrin bir trayektoriyadan digərinə sürətlə keçməsi üçün bir trayektoriyanın özündə də siyasi hadisələr sürətləndirilməlidir və həmin hadisələr əlaqəli trayektoriyaya sürətlə keçərək əvəz edilməlidir. Siyasi hadisələrin bir-birini itələməsi prosesləri sürətləndirilməlidir ki, məqsədə qısa zamanda çatılsın. Siyasi hadisələrin ötürülməsi prosesləri yaranmış şəraitdən asılı olduğundan ötürülmə proseslərini sürətləndirmək üçün daima əlverişli şərait yaradılmalıdır. Siyasi hadisələr bir trayektoriyadan digərinə keçərkən mütləq şəkildə itələmə və cəlbetmə prosesləri sürətləndirilməlidir. Siyasi hadisələrin ötürülməsi prosesləri ona görə sürətləndirilməlidir ki, siyasi hadisələr əlaqəli, bitişik trayektoriyalarda sürətlə törədilsin. Siyasi hadisələrin təsir qüvvələri digər trayektoriyadakı siyasi hadisələr üçün təkanvericilik rolunu oynayır. Bu baxımdan da siyasi hadisələrin sürətlə ötürülməsi prosesləri baş verməlidir. Siyasi hadisələrin ötürülməsi prosesləri isə canlı siyasi vasitələr tərəfindən siyasi hadisələrə verilən reaksiyalardan asılıdır. Siyasi hadisə törədilir və törədilmə təsirləri nəticəsində digər siyasi hadisələr törədilir. Hadisə hadisədən törəyir. Bu da onunla izah olunur ki, maraq maraqdan yaranır, tələbat tələbatdan yaranır. Siyasi hadisələri ötürmə proseslərinə də iki aspektdən yanaşmaq lazımdır: birincisi, siyasi hadisələrin bir trayektoriyadan digərinə keçərək əvəz olunması (məsələn, iqtisadi sahədə baş verən hadisələrin sosial sahələrə təsir göstərməsi), ikincisi isə siyasi hadisələri törətmə mərkəzləri tərəfindən siyasi hadisələrin digər mərkəzlərə də sürətlə ötürülməsi prosesləri -siyasi hadisələrin şaxələnmiş strukturlarda pilləli trayektoriya ilə törədilməsi. Siyasət mərkəzləri digər siyasət mərkəzlərinə siyasi hadisələri törətmək üçün paylamaq proseslərini sürətləndirməlidirlər. Bu isə o deməkdir ki, vəzifə və səlahiyyətlərin bölgüsünə müvafiq olaraq, siyasi hadisələrin iyerarxik olaraq törədilməsi, keçirilməsi
118
prosesləri sürətləndirilməlidir. Sürətləndirilmə prosesləri nəticəsində siyasi hadisələrin dövriyyəli şəkildə törədilməsi prosesləri də sürətləndirilir və siyasi vasitələrin sayı da artırılır. Bu baxımdan da siyasi hadisələrin törədilmək üçün ötürülməsini təmin edən vasitələrin də sayı da artırılır. Siyasi vasitələrin dövriyyəli hərəkətlərinin zamana görə
qısaldılması, sürətləndirilməsi sayəsində siyasi inkişaf təmin edilir. Siyasi hadisələrin əlaqəli şəkildə mərkəzlərdən mərkəzlərə sürətlə ötürülməsi sayəsində mərkəzlərdə siyasi hadisələrə təkanvericilik də artır, siyasəti icra edən şəxslərdə emosiya artır, münasibət fəallaşır və hərəkət güclənir. Nəticədə siyasi hadisələrin trayektoriyalar üzrə ardıcıl törədilməsi prosesləri sürətlənir. Sürətlənmiş proseslər isə siyasi vasitələrin qısa bir zamanda artmasını, sayının çoxaldılmasını təmin edir. Siyasi hadisələrin mərkəzlərdən ötürülmə prosesləri vaxtında və sürətlə həyata keçirilməlidir. Vaxtında və sürətli ötürülmələr isə vasitələrin meydana gəlməsini təmin etməyə şərait yaradır. Siyasi inkişafı təmin etmək məqsədilə siyasətin subyektləri-siyasəti hazırla- yanların hər biri öz səlahiyyətlərinə müvafiq olaraq ardıcıl şəkildə, pilləli tratyektoriyaya əsasən şaxələndirilmiş strukturlarda siyasi aktlar törətməlidirlər. Siyasi hadisələrin ardıcıl törədilməməsi isə siyasi vasitələrin ardıcıl olaraq yaranmasının və hərəkətə gətirilməsinin qarşısını ala bilir. Bir siyasi hadisənin digər siyasi hadisəni törətməyə şərait yaratması və eləcə də bir siyasi hadisənin bir neçə siyasi hadisə üçün təkanvericiliyi səbəbindən siyasi aktların tez-tez törədilməsi zəruri olur. Bir sahədə siyasi hadisələr sürətlə törədilir və digər sahələrdəki hadisələrə təkan verir. Bu baxımdan da siyasi hadisələrin trayektoriyalarda ardıcıl olaraq törədilməsini təmin etmək məqsədilə mütləq şəkildə siyasi hadisələr törədilmək məqsədilə mərkəzlərdən mərkəzlərə, siyasi şəxslərdən şəxslərə tez-tez ötürülməlidir. Siyasi inkişaf vəziyyəti ardıcıl davam edən və müxtəlif forma və məzmunlu siyasi hadisələrdən yaranır. Siyasi inkişaf zamanı meydana gələn maraqları təmin etmək məqsədilə yaradılmış siyasi hadisələri törətmə mərkəzlərinin sayının çoxaldılması ümumilikdə siyasi 119
sistemin genişlənməsinə səbəb olur. Siyasi sistem genişləndikcə hərəkət vasitələrinin sayı və hərəkət obyektlərinin sayı da artır. Siyasi vasitələr, siyasi subyektlər isə siyasi hadisələri törətmək üçün tez-tez ötürmə proseslərini həyata keçirirlər. Siyasi hadisələrin törədilmək üçün mərkəzlərə vaxtında ötürülməsi siyasi hadisələrin trayektorik dövriyyə ilə törədilməsini təmin edir. Siyasi hadisələrin törədilmək üçün mərkəzlərdən mərkəzlərə ötürülməsi siyasi hadisələrin ardıcıl törədilməsi üçün təkanvericilik amilini zəruri edir. Siyasi hadisələri törədilmək üçün ötürmə proseslərinin gücləndirilməsi siyasi inkişaf dalğa- larının meydana gəlməsini zəruri edir. Siyasi inkişaf dalğaları siyasi hadisələrin dövriyyəli qaydada ötürülməsindən formalaşır. Təkrar dövriyyəli hərəkətlər siyasi inkişaf dalğalarının yaranması vasitələrinin güclənməsini və sayının çoxaldılmasını təmin edir. Siyasi hadisələrin vaxtında ötürülməsi siyasətin subyektləri arasında qarşılıqlı münasibətlərin inkişafını təmin edir və münasibətlərin forma və məzmununu formalaşdırır. Həmçinin siyasi hadisələrin ötürülmə proseslərinin gücləndirilməsi siyasətin subyektlərində məsuliyyət amilini meydana gətirir. Siyasi inkişafı zəruri edən tələbatın çoxaldılmasının ə sasları
Siyasi inkişaf təbəqəli, qatlı, geniş tərkibli, çoxsahəli maraq və tələbatdan asılıdır. Canlı siyasi vasitələr maraq və tələbatın ödənilməsi üçün müəyyən hərəkətlər edirlər. Maraq və tələbatların ödənilməsi naminə siyasətin subyektləri öz aralarında müvafiq əlaqələr qururlar, münasibətlər formalaşdırırlar. Siyasi inkişafı yaratmaq və siyasi inkişaf vəziyyətini təmin etmək üçün tələbatların sayının çoxaldılması zəruridir. Tələbatların sayının çoxaldılması, maraqların obyekt və sahələrinin çoxaldılması təbii olaraq siyasətin subyektlərinin aktlarının da sayını çoxaldacaqdır və zəruri edəcəkdir. Maraq və tələbat amilləri çoxaldıqca siyasi hərəkətlər genişlənəcək və siyasi aktlar sayəsində siyasi vasitələrin də sayı çoxaldılacaqdır. Siyasi vasitələrin sayının
Yüklə 4,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|