145
Qanadlarının ucu qırılmasın!„
(Kitabii D d Qorqud)
215
”Toplum yalnız dövl til mill tl
r!” sözü n q d r vur ulansa
da, yen vur ulanma a yeri vardır. Toplumu toparlayan, ona ideyal b x
ed n ancaq dövl tçilik dü ünc sil ortaya g l bil r. Dövl tçilik dü ünc si
olmadan mill t dü ünc si d özülünü itirib, siyasi t f kkürün altında
inl m y m hküm qalar. Dövl tin n ön mli n sn l irad si siyas tdir.
Siyasi istiqlalı, qanun quruculu u, qanuna yön lik hüquq irad si v
bunlara icra imkanı yaradan ekonomik güc, bir mill tin dövl tçiliy
yiy l nm sinin t m lda ıdır. Sözsüz ki, bunlar olmadan onu qoruyacaq
h r hansı güc uy ulaması da imkansızdır. Sad anlamla n azından
toplumlar qanunla, hakimiyy tl , q za hüququ il , tanınmı sınırıyla ya ar.
Lakin, sınırlarına hakim olmayan topluma mill t dem k olmaz. Çünki,
sınırlarına hakim olmayan toplum, hüququna, c za qanunlarına,
hakimiyy tin d yiy deyildir. Dem k bu toplum k ndi idar sini ld
tutacaq gücd deyildir.
Dövl tçilik Az rbaycan üçün yalnız, bir stratejik h d f deyil. O,
eyn zamanda bölünmü v t nin birl dirici gücü v ulusla manın t m l
daya ıdır. Yalnız dövl tçilikl ulusun g rç k birliyi v v t n anlayı ı
ortaya çıxar. Bugün 50 milyonluq Az rbaycandan danı anda h r sözd n
önc , b s hanı bu mill tin dövl ti sor usu ortaya çıxmaqdadır. Dünyada
normal görün n, bu sad sor u qar ısında, do ru, bilims l v ehat li yanıt
verm k öz-özlüyünd bir mücadil sayılır.
Az rbaycan Türk mill ti, tarix boyu b
riyy tin n ilkin
dövl tçilik g l n yini ortaya qoymu dur. H l M.Q. 3000-ci ill rd n b ri
Hürril r, Quttil r, Lullubil r, skitl r, Mannalar, Mediyalar,
r kl r,
Albanlar v Atropatenl r kimi bir çox el birl m l ri m hz bu günkü
Az rbaycanda, Türk dövl tçilik n n si qurulmu durlar. H min dövl t
215
"Kitabi-D d Qorqud" O uz boylarının 12 söyl mini günümüz da ıyan kitabdır.
Az rbaycan milli d biyyatının n ya lı v ski bitiyidir. Yazılma ill rinin 11,12-ci
yüzilliy aid olması deyilir. B zi qaynaqlada daha da skil r dayanması vur ulanır.
axı ının
ardından
Q zn vil r,
S lcuqlar,
Elxanlar,
Atab yl r,
Qaraqoyunlular, A qoyunlular, S f vil r, Af arlar, Qacarlar, Az rbaycan
Demokratik Cümhuriyy ti, Azadistan Dövl ti, Az rbaycan Demokrat
Hükum ti v Az rbaycan Cümruriyy ti kimi dövl t sisteml ri
günümüz d k
ç kil n
dövl tçilik
g l n yimizin
übh sizliyini
göst rm kd dir. B zi tarixçil rin f rzin gör , h tta sümerl r d
kiçayarası
216
köçm d n çox önc Urmu Gölü yaxasında ya amı v ilkin
dövl t m d niyy tini qurmu durlar. D y rli yazar v tarixçi, Aydın
Abbasov yazır: “...S.Lloyorun fikrinc umerl rin Anadoludan c nubi
kiçayarasına g ldikl ri f rz edilir. B.Brenteys is bu Türk soyunun imal-
rqd n, y` ni Urmiy gölü hövz sind n, y` ni Güney Az rbaycandan,
yaxud
rqd n g ldiyini ehtimal etmi dir. Fransız t bi t ünas filosofu
Elize Reklyu umerl rin Ural-altay dil qrupuna daxil oldu unu yazmı dır.
Alman alimi F.Hommel Reklyunun bu fikrini t sdiql y r k qeyd edir ki,
umerl r c nubi kiçayarasına M rk zi Asiyadan g lmi l r v onlar Altay
dil qrupuna daxildir...”.
217
Dem k bu mill tin tarixinin n d rinl rind dövl tçilik sistemi
olmu dur. Ancaq, bu z ngin geçmi baxmayaraq, son zamanlarda rus-
Fars birl m si qar ısında ayaqdan dü n Türkün siyasal dövl tçilik
sistemi d yox olma a u ramı dır.
1991-ci ild Az rbaycanin quzeyind özgür dövl tin yaranması
qırılmı dövl tçilik n n sini mill timiz qazandırsa da, tam olaraq
Az rbaycan dövl tçiliyin hal n optimal h yatı ya anmamaqdadır.
Göründüyü kimi Az rbaycan Türk mill ti, dövl tçiliyini tam qazanmaq
üçün yeni -yoxu lu milli-qurtulu sava ı aparmaqdadır. Bu sava
Quzeyd , dövl td demokratikl m , hüquqs ll m xarekteri da ıyırsa,
Güneyd tam alanlı anti fa ist bir sava a sürükl nm kd dir. Dem k dava
h r iki tayda milli davadır. Biri öz dövl tçiliyimiz çatı altında v
demokratikl m formasında, ikincisi is i al olunmu torpaqlarımızda
i alçı fa ist Fars rejimil . Sözsüz ki, H r iki davanın n aparıcı ülkü
216
(Mesopotamiya/D cl -F rat/)
217
(Aydın Abbasov. Milli Dövl tçilik M fkur si v Layiqlik.., Bakı Univesiteti N riyyatı,
2002.s19)
147
silahı bütövçülük ideyası olmalıdır. B` zil ri bu ülkünün Quzey g r kli
olmadı ını ir li sürürl r. Onlar böyük yalnı lıqdadırlar. Çünkü, h r hansı
demokratikl m , ça da la ma, hüquqs ll m davanın n ba ında ulus
dayanır. Ulusa söyk nm d n h r hansı yuxarıdan reform çabası, özü-
özlüyünd avtoritarizm , totalitarizm yeni boyudlar qazandıran siyasi
saxtakarlıq olar. Mill t bütövdür, mill t söyk n n h r hansı sosial-siyasal
çaba is , bütövlük ruhuna söyk nm lidir. Bel olmasa Quzeyd
demokratikl m sür ci uzun zaman öz ba ına fırlanacaqdır. Güneyin
milli dövl tçilik davası is , bir ba a bütövlük ruhuyla yo ranmı ölüm-
dirim sava ıdır. Güneyd bütövl m ülküsü büs-bütün mill tl m v
dövl tl m kimlik bilincinin öz tind dir. Sözsüz ki, Bütövçülük
ideyasının
n birinci sonuc a aması GÜNEY AZ RBAYCAN
DÖVL TÇ L Y D R.
Güneyin milli dövl tçiliyi neyinki bütöv Az rbaycan birliyinin
açarı, eyni zamanda Türk insanının v böyük Türk mill tinin aydınlıq
qapısı, habel bölg v dünya barı ının ana yolu v ahdamarıdır. Güneyin
dövl tçiliyi bölg d ged n daha çox reklam xarekterli siyasi oyunlara son
qoymanın ba lan ıcıdır. Bölg d ya ayan bütün xalqlar azad v özgür
ya amaq imkanı ld ed c kl r. Daha zalim v q ddar sisteml rin siyasi,
h rbi basqısında qalmayacaqlarından arxayın olacaqlar. Güneyin
dövl tçiliyinin qurulmasıla konfederativ bir Türk varlı ının (Ça da
Turan Evi)
da yaranmasına
lveri li
rayit yaranacaqdır. Fars
dövl tçiliyi üzünd n bölg xalqları içind yaranan qar ılıqlı güv nsizli in
yerini dostluq v m kda lıq alark n yalnız azad olmu xalqlara deyil,
Farsistan dövl tçiliyin d ça da , demokratik v layik ya amaq üfüqi
görün c kdir. Dövl tçilik h r mill tin n ba da g l n amacı v varlı ının
n yüks k orqanıdır. Dövl tçilik bir mill tin dilinin, tarixinin, kültürünün,
torpa ının, dininin, siyas tinin, iqtisadiyyatının, qanuns lliyinin,
hüquqs lliyinin v.b. dirilik t m li v eyniyy t r mzidir. Bu üzd n dövl t
t m lind n uzaqla mı h r hansı bir milli varlıq çox da geçm d n özül
t m l rini sarsıdaraq, ruh bo lu una v içd n bo alma t hlük sin
tu lanar. “Eline” olmu mill t ruhani bo lu unu doldurmaq üçün h r hansı
qalib mahiyy ti m nims m y can atark n, n sil-n sil öz do ma
özülünd n uzaqla ma a sürükl n r.
Dostları ilə paylaş: |