Rüstəm Kamal
154
Sabir Sarvanın yaddaşında iki taleyin - insan taleyi və şair
taleyinin möhürü var. Hər iki tale bir-birinə elə qarışıb ki,
sərhədini ayırmaq çətindir.
Dolan gözlərimin kirpiyi səsli,
Qalan sözlərimin ovxarı paslı.
Bəlkə buna görə, duruşu yaslı,
Bənövşə sevgili gülümdü mənim.
İçində qayıtma mümkünsüzlüyü qorxusu ona rahatlıq vermir
(«İtik nəyim varsa, durubqəsdinə»), bütün gileyləri də bu
üzdəndir:
Nə mən bir də qayıdaram ipəkgünlərə,
Nə də məni bu həsrətdən qurtarar ürək.
Onun şikəstə könlünün sızıltıları, ölüm düşüncələri böyük
türk şairləri Hamitin arvadı Fatmanı yaxud Əkrəmin uşaqları
Piyaləni, Nijadı itirdikdən sonra surəkli ölüm üzərinə
düşünmələrin xatırladır.
Sabir Sarvan ölüm sevdasını, itki ağrısını dilə gətirir. Yurda
qayıda bilməyən, atası ilə oğlunun qəbri yanaşı olan adamın
ağrısını ancaq şair çəkə bilir. (İbrahim peyğəmbər (ə.s) sevimli
oğlu İsmayılı bıcağa çəkəndə onun əzabını, ağrısını kimin
əzabı və ağrısı ilə müqayisə etmək olar?!)
…Hər novruz bayramı anamın ruhu
Tüstüsüz ocağın daşını ağlar.
Bu qədər ağrılı şeirlərin yiyəsi necə xoşbəxt ola bilər?
«Ağrı» şeiri var – Ana əllərinin rekviyemidir.
Rüstəm Kamal
155
Rüstəm Kamal
156
Gerdi bir gün
Getdi gecənin bir yarısı.
Hündür çəpərimizdə
Həyətimizin səliqə-sahmanında,
Qızıl inəyimizin yelinində qaldı.
Əllərinin ağrısı.
Onun sevgi şeirlərində qayğısız, sevən bir könlün eşq havası
deyil, ölüm sevdasının qara küləyi əsir.
Elə qönçəsində ölən sevgimin
Könlümdə xatirə mirası qalıb.
Bütün bunlardan sonra, görəsən, dərdini-sərini, «güvə yemiş
ömrünü» qafiyəyə çevirəndə Sabir Sarvanın çiyinləri
əyilmirmi?
Allah bilən məsləhətdir…
Rüstəm Kamal
157
ЩАРДАСАН, САЛАМ САРВАН?
Salam "Yolda qarşıla" kitabını mənə bağışlayanda qara
rəngli üz qabığında müəllifin şəkil, hər iki üzünə "döyülmüş"
şeir parçaları məndə anlaşılmaz bir ovqat - assosiasiya
yaratmışdı və özümü onda qədim məqbərə içində daş sandu-
qənin üstündəki yazıları oxuyan qərib yolçu kimi gördüm...
Salamın şeirləri sirli, mistik qüvvənin varlığını bizə hiss
etdirir. Bu anlaşılmaz qüввənin təsirindən qurtulmağın bircə
yolu var: gərək insanın qərib olmasına inanasan.
Yaxşı, mən özüm haradayam –
O Salam hanı, ay ana...
Gəl axtar bətnindən düşüb
İtən balanı, ay ana...
Bu şeiriərlə istənilən təmas oxucuda Boşluğun, Faniliyin,
Heçliyin
gərginliyin
artırır.
Şeirin içindəki, sətilərin
məsamələri arasında hava-intonasiya ozon deşiyi kimi efir
küləyi kimi adamı çəkib aparır.
Bu köhnə kirayə evin yiyəsi
Yenə "qulağım" burur saatın
Fikirdən neçədə ayılacaqsan,
Ay oğul, neçəyə qurum saatı?
Hardasan, Salam Sarvan?
Salam Sarvan qoşma-gəraylının "səsini" dəyişib, fəlsəfi
məntiqini tamamilə metafizikaya çevirmiş şairlərdən biridir.
Ay mənsiz dözə bиlməyən
Ay narahat, darıxma.
Səhər-axşam başına döy –
Rüstəm Kamal
158
Başını qat, darıxma.
Salam oxucularla ömür təcrübəsini deyil, ölüm təcrübəsini
paylaşır.
Ömür
təcrübəsini
danışmaq
ağsaqqalların,
müdriklərin işidirsə, ölüm təcrübəsini paylaşmaq aktı isə qeyb
aləmi ilə, axirət dünyası ilə bağlı варлыглара - şamanlara, ilahi
röyalar görən dərvişlərə aid олур.
Bir təzad da maraqlıdır: Salam əslən açıq məkandan
(Cəlilabad) olsa da, şeirlərində qapalı, gizli məkanı təsvirиdir.
O, gizlənməyə, qapalı мяканын küncünə sıxılmağa üstünлük
verir:
Mən səni sevmirəm, sənin qoynuna
Səndən gizlənməyə girmişəm, qadın.
Salam üçün bağlı, qaranlıq məkan onun məna məkanıdır,
rahatlıq tapdığı ruh məkanıdır.
Baxdım, nə qapısı, nə bacası var,
Baxdım çöl bayır görməyяn evə.
Bəs axşam haradan girir qaranlıq
Gündüz gün işığı girməyən evə?
Salam Sarvanын мякан metafizikası да var: Zaman, Ölüm
və Al-lah. Məhz bu şairin taleyini anlamağa imkan verir.
Salamda Bəxt, Zaman, ad günü və Ölüm sinonimdirlər. Ölüm
zamandan başqa zamana, bir taledən başqa taleyə kimi
düşünülür.
Gələ bilməyəcəm sənnən görüşə
Bu gün vaxtım yoxdu, bu gün ölürəm.
Dostları ilə paylaş: |
