21
ağa geniş imkanlar yaradır və pedaqoji fəaliyyətdə yeni-yeni
d
əyərlərin yaranmasına səbəb olur.
Pedaqoji bilik v
ə bacarıqlara malik olmaq müəllimin peda-
qo
ji ustalığında əsas amil olduğu halda, müxtəlif pedaqoji situa-
siyalarda onlardan vaxtında, yerində və yaradıcı şəkildə istifadə
ed
ə bilmək pedaqoji peşəkarlığın əlaməti kimi özünü göstərir.
Pedaqoji f
əaliyyətə hazırlıq (ixtisas təhsili zamanı) və pedaqoji
f
əaliyyət dövründə mənimsənilmiş bacarıqlardan istifadə edə
bilm
ək bu baxımdan olduqca vacib məsələlərdəndir.
Bunlar
mü
əllimdən təşəbbüskarlıq, müstəqillik, yaradıcılıq, məsuliyyət,
özünüf
əallaşdırma, özünütəkmilləşdirmə kimi peşəkar
keyfiy-
y
ətlərin yaranması ilə müşayiət olunur. Bunlar isə müəllimin
peşəkar pedaqoji mədəniyyətinin əsas komponentləri kimi müəl-
lim yaradıcılığında əsas yer tutur.
Mü
əllimin öz işinə peşəkar münasibəti onun işindən, uşaq-
lar
la işləməkdən zövq almasına, böyük həvəslə fəaliyyət göstər-
m
əsinə və məhsuldar işləməsinə stimul verir, yeni – yeni nailiy-
y
ətlərə ruhlandırır. Belə müəllimlər dərsdən, işdən, şagirdlərdən
heç vaxt şikayət etmirlər. Əksinə, dərsdə, şagirdlərlə ünsiyyətdə
böyük emosional
əhval-ruhiyyədə olurlar. Maraqlıdır ki,
şagirdlər də belə müəllimlərin dərslərində böyük həvəslə iştirak
edir, g
ərginlikdən uzaq olmaqla yanaşı,öyrənməyə,
yeni biliklər
almağa maraqlı olurlar.
Mü
əllim peşəsi sosial hadisə və incəsənət kimi olduqca
mür
əkkəb struktura malikdir. Bu strukturda əməyin predmeti,
əmək vasitələri, əmək şəraiti, müəyyən qanunauyğunluqlar,
prinsipl
ər, qaydalar, normalar, metodlar, tələblər, dəyərlər və s.
özünü göst
ərir. Bunların hər biri haqqında gələcək müəllimlər
h
ələ tələbəlik illərində müəyyən məlumat və biliklərlə tanış olsa-
lar da,
pedaqoji f
əaliyyət prosesində bunlar dahada dərinləşir,
ön
əmli xarakter alır.
Mü
əllimin peşəkarlıq fəaliyyəti ümumtəhsil məktəblərin-
d
ə, peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində, yardımçı məktəblərdə,
əlavə təhsil müəssisələrində və b. təhsil müəssisələrində realla-
22
şır. Onun məqsədi gənc nəslin həyata hazırlanması, onları həyat
üçün z
əruri olan bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələndirmək, əqli,
m
ənəvi və fiziki cəhətdən sağlam vətəndaşlar kimi tərbiyə et-
m
əkdən ibarətdir.Bunlarla yanaşı, gənc nəslin təbii, psixofi-
zioloji imkanlarını nəzərə almaqla onlara müəyyən tələblər
verm
ək və bu tələblər əsasında onlarda müxtəlif zəruri keyfiy-
y
ətlərin tərbiyə və inkişaf etdirilməsi də pedaqoji fəaliyyətin
m
əqsəd və məzmununda əsaslı yer tutur.
Mü
əllimin peşəkarlıq fəaliyyəti cəmiyyətin məqsədləri və
t
ələbatları ilə sıx əlaqəli prosesdir. Buna görə də pedaqoji
f
əaliyyətin məzmunu, forma və metodları cəmiyyətin bu
sah
ədəki tələbatlarını əsas götürməklə reallaşdırılmalıdır.
Mü
əllimin peşəkar fəaliyyəti mürəkkəb, çoxcəhətli, prob-
leml
ərlə zəngin, onlarınhəlli
isə zehni gərginlik, qüvvə, bacarıq,
axtarış və daim yeniləşmə tələb edən fəaliyyətdir.Peşəkarlıq
pedaqoji f
əaliyyətdəki problemlərin və vəzifələrin yaradıcı, həm
d
ə yüksək səviyyədə yerinə yetirilməsidir.
Mü
əllimin peşəkarlığı onun müəllimlik diplomuna malik
olması ilə ölçülmür. Peşəsi müəllim olanın heç də hamısı müəl-
limlik s
ənətinin zirvəsinə yüksələ və peşəkar müəllim ola bil-
mirl
ər. Buna görə də peşəkarlıq səviyyəsinə yüksəlmək üçün
mü
əllim öz sənətinə bağlı olmalı, onu sevməli və daim öz
üz
ərində çalışmalıdır. Pedaqoji fəaliyyətə etinasız, hətta bəzən
neqativ yanaşan müəllimlərdən nə peşəkarlıq, nədə səriştəlilik
gözl
əmək olmaz. Müəllimin fəaliyyəti ilə onun şəxsiyyəti ara-
sında ziddiyyətlər özünü göstərdiyi halda,o nəinki peşəkarlıq
haqqında düşünür, üzərinə düşən vəzifəni layiqincə yerinə yetir-
m
əyə belə maraq göstərmir. Belə müəllimlərin səriştəliliyindən
danışmaq artıq görünür. Təhsil Nazirliyinin son aylardaBakı
şəhərində müəllimlərlə keçirdiyi sınaq imtahanlarında müəllim-
l
ərin yalnız 18 faizdən bir qədər çoxunun yüksək nəticə göstər-
m
əsi belə deməyə əsas verir ki, respublikamızın ümumtəhsil
m
əktəblərində peşəkar və səriştəli müəllimlərə, müasir təlim
metodları ilə işləyən təhsilverənlərə,
yeni pedaqoji təfəkkürlə
23
işləyən mütəxəssislərə, müəllimliyi həyat kredosu hesab edən
v
ətəndaş müəllimlərə ehtiyacımız çoxdur.Bu yolun peşə –
ixtisas t
əhsilindən başlandığını əsas götürsək, başlıca məsələlər-
d
ən biri kimi müəllim hazırlayan ali məktəblərdə kadr hazırlı-
ğında əsaslı dönüşə nail olmağa və ilk növbədə gələcək müəl-
liml
ərdə əsl müəllim mövqeyi və vətəndaş şüuru formalaşdır-
mağa çalışmalıyıq.
Dostları ilə paylaş: