Mühazirə müəllimi: Dos., İFD, Ceyhun Nəsib oğlu İsmayılov MÖvz bank sistemiNİn təŞKİLİ VƏ FƏALİYYƏTİNİN Əsaslari

qiymətli kağızlar çıxılmaqla)
 
Digər tezsatılan qiymətli kağızlar (girov qoyulmuş qiymətli kağızlar 
çıxılmaqla)
 
Banklara verilmiş qısamüddətli (7 günlük, yaxud daha az müddətli) kreditlər
 
Başqa banklardakı müxbir hesabları
 
2. Gözlənilən vəsait mən-
 
 
 
 
 
 
 
 
 
bələri. cəmi
 
0 cümlədən:
 
Depozitlərin nəzərdə tutu- lan artımı
 
Banklardakı ödəniş müd- dəti ötmüş
 
depozitlər
 
Banklara verilmiş və ödəniş müddəti 
ötmüş kreditlər
 
Kreditlər üzrə faizlərin ödənilməsi
 
Ödəniş müddəti ötmüş kreditlər
 
Aktivlərin digər ödənişləri Digər
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Vəsaitə aözlənilən
 
 
 
 
 
 
 
 
tələbat, cəmi
 
O cümlədən:
 
Yeni kreditlər üçün vəsait ayrılması
 
(kredit növləri üzrə göstər-
 
məli)
 
Depozitlərin götürülməsi (hesablarm 
tipləri üzrə göstər- məli)
 
Əsas vəsaitin ahnması Digər (məsələn, 
başqa banklardakı kredit xətləri)
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Balansarxası öhdəliklər,
 
cəmi
 
 
 
 
 
 
 
 
0 cümlədən: Maliyyələşdirilməli 
kreditlər və kredit xətləri
 
Akkreditivlər üzrə vəsaitin 
götürülməsi
 
Vaxtı ötmüş qiymətli kağızlarm 
almması üzrə öhdəlik- lər
 
Vaxtı ötmüş xarici valyu- tanın 
almması üzrə öhdəliklər Yerinə 
yetirilməsi müddəti yaxm- laşan 
öhdəliklərin digər növləri
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. Vəsait çatısmazlığı/artıqlıgı (1 +2-3-4) - beb vəziyyətdə vəsait kəsirinin, yaxud artıqlığmm 
olmasmdan asılı olaraq rəhbərlik kəsirin ödənilməsi üsulları (banklararası bazardan vəsait 
alınması, aktiv- lərin satışı, AMB-dən borc götürülməsi və s.), yaxud növbəti dövrdə likvidliyə 
olan tələbatı nəzərə almaqla artıq vəsaitdən daha sərfəli istifadə edilməsi üsulları barədə qərar 
qəbul et- məlidir.
 
Daha uzun müddətə planlaşdırmanı asanlaşdırmaq üçün ödəniş müddətlərinin bölüşdürülməsi cədvəli 
tərtib edilməlidir (cədvəl 3.2).
 
Cədvəl 3.2
 
Ödəniş müddətlərinin bölgüsü cədvəli (milyon manatla)
 
aktivlər
 
na q
 
Od;
 
alan
 
miş müddətinin başlanması- 
günlər
 
0-
 
1-
 
91-
 
181-
 
365
 
n
 
KitabYurdu.az 
47
 

---

30
 
90
 
180
 
365
 
gün-
 
dən
 
çox
 

 
3
 
1. Nağd vəsait (seyflərdə, bankomatlarda, 
valyuta müba-diləsi məntəqələrində, yolda)
 
 
X
 
X
 
X
 
X
 
 
2. AMB-yə qarşı tələblər (ehtiyat və müxbir 
hesabları)
 
 
X
 
X
 
X
 
 
 
3. «Nostro» hesablar (bank-lardakı müxbir he- 
sabları)
 
 
 
 
 
 
 
4. Banklararası bazarın qısamüddətli maliyyə 
vasi- tələri (7 günlük və daha az müddət)
 
 
 
X
 
X
 
 
 
5. Maliyyə idarələrində, o cümlədən 
banklarda olan depozitlər
 
 
 
 
 
 
 
6. Tezlikvidli qiymətli kağızlara 
investisiyalar (girov qoyulmuş 
çıxılmaqla)
 
 
 
 
 
 
 
7.Alqı-satqı üçün nəzərdə tutulan 
qiymətli kağızlar (girov qoyulmuş 
çıxılmaqla)
 
 
 
 
 
 
 
8. Banklararası bazarm qısa 
miıddətli maliyyə vasitələri istisna 
olmaqla, maliyyə idarələrinə, o 
cüm- lədən banklara verilən qısa 
müddətli kreditlər, cəmi
 
 
 
 
 
 
 
o cümlədən:
 
 
 
 
 
 
 
a) cari kreditlər
 
 
 
 
 
 
 
v) vaxtı keçmiş kreditlər
 
 
 
X
 
X
 
 
 
9. Müştərilərə verilən kreditlər və 
göstərilən lizinq xidmətləri, o 
cümlədən over- draftlar, cəmi
 
 
 
 
 
 
 
o cümlədən:
 
 
 
 
 
 
 
a) cari kreditlər
 
 
 
 
 
 
 
b) vaxtı keçmiş kreditlər
 
 
 
X
 
X
 
 
 
10. Əsas vəsait (bank işində istifadə 
olunmayan əsas vəsait daxil 
olmaqla) amor- tizasiya çıxılmaqla
 
 
 
X
 
X
 
 
 
11. Investisiyalar və bir- ləşməmiş 
şirkətlərdə maliyyə iştirakı
 
 
 
X
 
X
 
 
 
12. Digər aktivlər
 
 
 
 
 
 
 
13. (Minus) Aktivlərdən mümkün 
itkilər üçün məqsədli ehtiyatlar
 
 
 
X
 
X
 
 
 
14. Aktivlərin cəmi
 
 
 
 
 
 
 
Bu cədvəl AMB-yə hesabatlarm təqdim olunması sisteminin bir hissəsidir və bank hər ay onu hesabatla 
birlikdə AMB-yə təqdim edir Ödəniş müddətbrinin bölgü cədvəli aktivləri və passivləri ödəniş müd- 
dətlərinin müvafiq kateqoriyalarmda bölüşdürür və beləliklə müəyyən dövrdə likvidliyin artıqlığım 
(kəsirini) əks etdirərək, rəhbərliyə imkan verir ki, problem meydana çıxanadək tədbirlər görülsün. 
Rəhbərlik ödəniş müddətlərindəki uyğunsuzluqları idarə etmək qabiliyyətinə malik olmalıdır. Bu, o 
deməkdir ki, bankm rəhbərliyi passivlərin xarak- terindən və hərəkətindən, xüsusən müxbir 
hesablarmdan yaxşı xəbərdar olmalıdır. Hər bir bank həmçinin öz adi fəaliyyətində ödəniş müd- 
KitabYurdu.az 
48
 

---