Muh?ndis ekologiyas? 11esas
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.2.6. Qazların hidrogensulfidd n t mizl nm si.
- Vakuum- rbonat üsulu.
- Fosfat üsulu il aparılan prosesl r
- Arsenat-q l vi üsulu.
279
8.2.6. Qazların hidrogensulfidd n t mizl nm si. H 2 S – güclü sinir – iflic z h ridir. Onun i çi zonasında yol veril bil n qatılı ı – 10 mq/m 3 ,
zonalarda is havada orta günd lik qatılı ı – 0,008 mq/m
3 olmalıdır. Hidrogen sulfidin iyini insan onun qatılı ı 1-3 ⋅ 10 − 2 mq/m 3 olanda hiss edir. H 2 S il 6 mq/m 3 qatılıqda 4 saat müdd tind n f salma zamanı ba v göz a rıları mü ahid olunur. Hidrogensulfid yanacaqların t rkibind qatı ıq kimi olur. T rkibind hidrogensulfid olan odluq qazları korroziyaya qar ı çox aktivdir. Qazların hidrogensulfidd n t mizl nm si 2 istiqam td aparılır: 1)
stehsal v ventilyasiya qazlarının sanitar t mizl nm si. 2) Sonrakı m rh l d emal olunmaq üçün istifad olunan texnoloji qazların t mizl nm si. T bii qazları, müxt lif neft emalı v neft-kimya proses- l rind ayrılan qazları hidrogensulfidd n t mizl yirl r (hidrot mizl m , krekinq, piroliz, riforminq v s.). Qazlar t rkibl rind olan hidrogensulfidin miqdarına gör müxt lif olurlar. T bii qazlar ya kükürdsüz, ya da t rkib- l rind az miqdarda hidrogensulfid olur. M s l n, Orenburq yataqlarında tapılan t bii qazın t rkibind
280
4-6%, Astraxan t bii qazının t rkibind is 25% hidrogen sulfid olur. Kanadada el qaz yataqları vardır ki, onların t rkibind 50% hidrogen sulfid olur. Neft emalı v neft- kimya qazlarının t rkibind hidrogen sulfidin miqdarı 0,5 %-d n 15%- q d r olur. Atmosfer atılan qazların t mizl nm si zamanı onların t rkibind hidrogen sulfidin miqdarı yol veril bil n qatılıq h ddind olmalıdır. Texnoloji qazların t mizl nm si zamanı hidrogen sulfidin miqdarı sonrakı emal prosesl rinin t l batlarına uy un olaraq reqlamentl dirilir. Çox zaman kimy vi sintezl rd texnoloji qazların t rkibind olan H 2 S-in miqdarı 1mq/m 3 - dan 50 mq/m 3 h ddind ola bil r. T mizl nm zamanı ayrılan H 2 S-d n ya elementar kükürd ya da sulfat tur usu alınır. Tullantı qazlarının hidrogensulfidd n ayrılması 2 üsulla h yata keçirilir: 1) Sorbsiya üsulu; 2) Katalitik oksidl m . Qazların hidrogensulfidd n 99,9%- q d r t mizl nm sin imkan ver n sorbsiya üsullarından n geni yayılanı hemosorbsiyadır. Bu halda müxt lif hemosorbsiya üsullarından istifad edirl r ki, onlardan da etanolaminl t mizl nm üsulu çox geni t tbiq sah si tapmı dır. 281
Vakuum- rbonat üsulu. Bu üsullarda qazların t rkibind olan hidrogensulfid natrium v ya kalium karbonatın sulu m hlullarının i tirakı il udulur. Sonra m hlul vakuum altında regenerasiyaya u rayır, soyudulur v yenid n absorbsiya prosesin qaytarılır. g r
m hlulun regenerasiyası hidrogensulfidin rekuperasiyası olmadan aparılırsa, onda m hlulu regeneratorda qızdıraraq t rkibind olan hidrogensulfidi hava il üfürüb çıxarırlar. Fosfat üsulu il aparılan prosesl r.Tullantı qazları- nın t rkibind n hidrogensulfidin fosfat üsulu il absorbsiyası üçün t rkibind 40 – 50% kaliumortofosfat olan sulu m hlullardan istifad olunur. M hluldan hidrogensulfidi qaynatmaqla ayırırlar.
d n asılı olaraq bu üsullar arsenat-soda v arsenat- ammonyak üsullarına ayrılır. Arsenat-soda üsulu il tullantı qazlarının hidrogensulfidd n t mizl nm si 3 v 5 valentli arsenin z if q l vi m hlulu il h yata keçirilir: H
2 S+2Na
3 AsO
3 ⎯⎯→
Na 3 AsSO 2 +H 2 O..................(8.20) Na
3 AsSO
2 +Na
3 AsO
4 ⎯⎯→
Na 3 AsO 3 S+Na
3 AsO
3 ..(8.21) Udulma atmosfer t zyiqind v 20-40 0 C temperaturda ba verir. Bu üsulla qazların hidrogensulfidd n yüks k 282
d r c d t mizl nm si (1 q/m 3 - q d r) t min olunur. Çatı mayan c h ti is toksiki reagentl rd n istifad olunmasıdır. Arsenat-soda üsulu il tullantı qazlarının hidrogensulfidd n t mizl nm si prosesinin texnoloji sxemi
kil 8.18-d verilmi dir. T mizl n c k tullantı qazları 1 absorberin daxil olur v orada hidrogen sulfidd n t mizl nir. Sonra 1 absorberinin a a ısından hidrogensulfidl doydurulmu m hlul 2 nasosu vasit sil 3 istid yi diricisin daxil olur. 3 istid yi diricisind hidrogensulfidl doydurulmu m hlul 40° temperatu- runa q d r qızdırılır v sonra da regenerasiya olunmaq üçün 4 regeneratoruna verilir. 4 regeneratorunda m hlul iç risind n sıxılmı hava barbotaj edilir. Havanın oksigeni il oksidl r k m hlulun t rkibind n ayrılan kükürd sonra hava qabarcıqları il birlikd 5 seperatoruna daxil olur. Regenerasiya olunmu m hlul yenid n 1 absorberin qaytarılır. Kükürdü 6 vakuum-filtrind ayırırlar. Absorbsiya prosesinin intensivliyin uducu m hlulda arsenin qatılı ı v m hlulun pH–ı t sir göst rir. Arsenat – soda v arsenat-ammonyak üsullarının texnoloji sxeml ri v aparatları bir-birl rin ox ardır.
Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|