Muh?ndis ekologiyas? 11esas

                                                                                  

 267

h yata keçirilir. Sulfit anhidridinin qovulma prosesi kalona 

bilavasit   isti  su  buxarının verilm si il  intensivl

diril

bil r. Qovma zamanı bisulfitin parçalanması il  yana ı 

ammonyak v  suyun ayrılması il  dig r ammonium 

duzlarının da qism n parçalanma prosesi d  ba  ver

bil r. Duz m hlulu il  soyudulan 11 soyuducusunda su 

buxarının kondensl

dirilm si il  ammonyak tutulur. 

Alınan kondensat absorbentin doydurulmasına s rf 

olunur. N m sulfit anhidridi ammonyak v  suyun 

kondensl

dirilm sind n sonra 13 vakuum nasosuna 

verilir. Sonra qazlar silikagel il  doldurulmu  14 

kalonunda son qurudulma prosesin  düçar edilir. 

Qurudulmu  sulfit anhidridi yenid n sulfat anhidridinin 

alınması prosesin  qaytarılır. 10 kalonunun kub 

hiss sind n ayrılan sulfit m hlulu 12 soyuducusunu 

keçm kl  3 kalonunun suvarılmasında istifad  olunur. 

Ammonium sulfatın toplanması d r c sind n asılı olaraq 

3 kalonunun kubundan m hlulun bir hiss si tur  axınların 

kanalizasiya x ttin  axıdılır. Bir sıra çatı mayan c h tl ri 

(qızdırılmaya istilik s rfi, apparatların tur uyadavamlı 

materiallardan hazırlanması) olmasına baxmayaraq bu 

üsulun t tbiqi sulfola ma prosesinin praktiki olaraq 

tullantısız aparılmasına imkan verir.  

---

                                                                                  

 268

VI 

14      

5  

8 

X

  IX    

3 

          

7        6 

9

   IV 

  V 

VIII

VII 

 V 

11 

10 

  4 

XI

13 

kil 8.14. Sulfit anhidridinin regenerasiyası il

sulfola ma 

prosesinin tullantı qazlarının t mizl nm si prosesinin texnoloji 

sxemi. 

1 – damlaayırıcı; 2 – suvarılan filtr; 3 – Venturi skrubberi; 4 – 

kür

killi doldurma; 5 – filtr-dumantutucu; 6 – mexaniki filtr; 

7 – nasos; 8,9 – tutumlar; 10 – buxarlandırıcı kalon; 11 – 

duzlu su soyuducusu; 12 – istid yi dirici; 13 – vakuum nasos; 

14 – quruducu kalon;   I – sulfuratordan çıxan qazlar; II – 

suvarma m hlulu; III – sulfola maya qaytarılan m hsul; IV – 

duzlu su; V – su;  VI – proses  qaytarılan SO

2

; VII – buxar; 

VIII – kondensat; IX – NH

3

; X – atmosfer  atılan qazlar; XI –

tur  axınlar kanalizasiyaya. 

II 

    I       1 

   2 

III 

12

13 

---

                                                                                  

 269

8.2.2. Avtoklav üsulu il  qazların SO

2

–d n  

    t mizl nm si 

Tullantı qazların ammonyak-avtoklav üsulu il

t mizl nm si prosesi çirkli qazların ammonyakın sulu 

m hlulu iç risind n buraxılması il  SO

2

-nin udulmasına 

saslanır. Sonra alınan ammoniumsulfit v  bisulfit 

avtoklavda 150-160

0

C temperaturda v  0,5-0,6 MPa 

t zyiqd  parçalanır. N tic d  ammonium sulfat v

s rb st kükürd alınır: 

NH

3

+H

2

O + SO

2

  

⎯

⎯

⎯

⎯→

→

→

→

   NH

4

HSO

3

  ....................(8.4) 

2NH

3

+H

2

O+SO

2

  

⎯

⎯

⎯

⎯→

→

→

→

   (NH

4

)

2

SO

3 

 ………..…....8.5) 

2NH

4

HSO

3

+(NH

4

)

2

SO

3

⎯

⎯

⎯

⎯→

→

→

→

2(NH

4

)

2

SO

4

+S+H

2

O....(8.6) 

Burada alınan (NH

4

)

2

SO

4 

  v  S  mt

  m hsulu kimi d

i l n  bil r. Qazların ammonyak-avtoklav üsulu il  SO

2

-

d n t mizl nm sinin texnoloji sxemi 

kil 8.115 –d

göst rilmi dir. 1 skrubberin  8 v  9 tutumlarından 

müvafiq olaraq su v  amonyak verilir. Çirkli qazlar 1 

skrubberind  amonyakın sulu m hlulundan  buraxılır v

SO

2

 udulur. 1 skrubberinin yuxarısından t mizl nmi

qazlar çıxır. 1 skrubberinin a a ısından ammonium sulfit 

v  bisulfit m hlulları qarı ı ı 7 nasosu vasit sil  2 

filtrpresini keç r k 3 avtoklavına gönd rilir. 3 avtoklavına 

reaksiyanı gücl ndirm k üçün 10 tutumundan sulfat 

---

                                                                                  

 270

tur usu da verilir. 3 avtoklavında ammonium sulfit v

bisulfitin m hlullarının parçalanması prosesi gedir  v

s rb st kükürd (99,9% t mizlikd ) ayrılır. 3 avtoklavından 

çıxan m hlul  7 nasosu vasit sil  4 vakuum buxarlan-

dırıcı aparatına verilir, burada ammonium sulfat qovulur 

v  5 sentrafuqa aparatında kristallik ammonium sulfat  

alınır, m hlul is  yenid n proses  qaytarılır. 6 

quruducusunda ammoniumsulfat kristalları qurudulur v

sonrakı emal prosesin  gönd rilir.   

II    

I

     

1 

      7              2    7

VI 

4 

    

     5        6   

VII 

3 

7

  III     8

      

IV             9                V     10

   

VIII

   

kil 8.15. Qazların ammonyak-avtoklav üsulu il SO

2

–d n 

                     t mizl nm si prosesinin texnoloji sxemi. 

1 – skrubber; 2 – filtrpres; 3 – avtoklav; 4 – vakuum buxarlandırıcı 

aparat; 5 – sentrafuqa; 6 – quruducu; 7 – nasoslar; 8,9,10 –

tutumlar; I – çirkli qaz; II – t mizl nmi  qazlar; III – su; IV –

amonyak; V – sulfat tur usu; VI – çöküntü; VII – kükürd; VIII –

ammoniumsulfat.  

---