. Madaniyatning axborot berish (informativ) vazifasi.
Inson o ‘zini qurshab turgan moddiydunyo
va ijtimoiy muhitni o ‘zlashtirib hamda anglab borishi natijasida uayyan darajadagi bilim, tajriba,
malaka va ko‘nikmalai£a ega bo‘la boradi. U larni boshqa kishilarga, guruh yoki tabaqalarga, o ‘zidan
keyin kelayotgan avlodlaiga yetkazib berish ehtiyojiga ega bo‘ladi. Insoniyat hayotining dastlabki
davrlarida, ya’ni yozuvning kashf etilguniga qadar kishilar o ‘zlarining bilimlari, tajriba, malakalarini
og‘zaki yo‘l - xalq og‘zaki ijodi nam unalari orqali, so‘ngra yozuv orqali yetkazib berganlar. Hozirgi
kunda madaniyatning axborot berish vazifasini ommaviy axborot vositalari, ta ’lim tizimi, fan va
adabiyot, san’at va qadriyatlar bajarmoqda. Bu vositalaryordamida ham o ‘tmishda to‘plangan, ham
bugungi kundagi tajribalar o ‘zlashtirila boshlandi.Shu boisdan ham biror xalqning m adaniyatda
erishgan yutug‘i boshqa xalqlar tom onidan qabul qilinadi.Demak, m adaniyatning ana shu vazifasi
tufayli hech qaysi xalq o ‘z m ad aniyatini yana qaytadan boshlamaydi.
3.
Madaniyatning aloqa bog'lashlik (kommunikativ) vazifasi.
Yaratilganva yaratilayotgan har
qanday madaniyatni kishilar, guruhlar, tabaqalar, xalqlar, elat yoki millatlarning o‘zaro aloqa-
muloqotisiz tasavvur qilish qiyin. Ikkinchi tom ondan esa madaniyat insonning o‘zaro aloqasini
yanada kengaytirishga xizmat qiladi.Madaniyatning mazkur vazifasi nafaqat zamonamizning asosiy
aloqa bogiovchi vositasi hisoblanadi, balki o ‘tmish ajdodlarimiz, boshqa xalqlar, elat va millatiarning
o‘tmish buyuk siymolari bilan bevosita aloqa bog‘lashimizga yordam beradi. Masalan, biz nafaqat
Forobiy, Ibn Sino, Beruniy yoki boshqa o‘tmish ajdodlarim izning, balki, dunyo xalqlari va ulam ing
ko‘p!ab ulug‘ siymolarining dunyoqarashi, intilishlari, orzu-umidlari, his-tuyg‘ulari va turmush tarzi
haqidagi tasavvurlarga ham ega bo‘lamiz. Shuni unutmaslik kerakki, madaniyatning bu vazifasi
kishiga ikki xil -ham ijobiy, ham salbiy ta’sir ko‘rsatishim um kin. Masalan, Sharq xalqlarining tabiati
va ruhiyatiga, axloqiy va estetik qarashlariga yot bo‘lgan begona m adaniy tuzumlar kishilarim izga
salbiy ta ’sir k o'rsatadi. Lekin umuminsoniyat tomonidan qadrlanadigan umum axloq, huquq, badiiy
tafakkur, iymon e ’tiqod me’yorlari kishilarga ijobiy ta’sir ko‘rsatib , komil insonni shakllantirishga
yordam beradi.
Dostları ilə paylaş: |