Nuklein turşularinin kimyəvi quruluşU
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İlişikli qruplarin təyini
~ 131 ~ Cədvəl 7 İlişikli genlərlə trihibridlikdə analizedici çarpazlaşma zamanı əlamətlərin nəsildə parçalanması Krossinqover formaları Qametlər Ziqotların genotipi Fərdlərin sayı Fərdlərin miqdarı %-lə Krossinqoversiz b + cn + vg + b cn vg b + cn + vg + b cn vg b cn vg b cn vg 1311 1359 2670 82,84 1-ci sahədə birqat krossinqoverdən b + /cn vg b/ cn + vg + b + cn vg b cn vg b cn + vg + b cn vg 113 133 246 7,64 2-ci sahədə birqat krossinqoverdən b + gl + / vg b cn vg + b + cn + vg b cn vg b cn vg + b cn vg 144 128 272 8,44 Hər iki sahədə ikiqat krossinqoverdən b + / cn/ vg + b/ cn + / vg b + cn vg + b cn vg b cn + vg + b cn vg 19 16 35 1,08 Müəyyən edilmişdir ki, eyni xromosomun bir sahəsində baş verən krossinqover digər yaxın sahədə baş verəcək krossinqoveri ləngidir. Bu hadisə interferensiya adlanır. Xromosomların ikiqat çarpazlaşmasında genlər arasında məsafə nə qədər az olarsa, interferensiya bir o qədər güclü olur. Xromosom qırılmaları bir-birindən asılı olur. Bu asıllılığın dərəcəsi qırılmalar arasındakı məsafə ilə müəyyən edilir. Qırılma sahələri arasında məsafə artdıqca qırılmaların tezlik ehtimalı çoxalır. İnterferensiyanın miqdarını ölçmək mümkündür. Bunu aşağıdakı misala görə hesablayaq. Əgər b-cn və cn-vg bir-birindən asılı olmadan baş verən krossinqover təsadüfi hadisələrdirsə, onda b və vg genləri arasında ikiqat krossinqoverin baş vermə ehtimalı b-cn 8,41% və cn-vg (9,21%) sahələrində baş verən krossinqoverlərin vurma hasilinə bərabər olmalıdır, yəni x 100 =0,77 Təcrübədə aldığımız ikiqat krossinqover 0,77% olduğu halda, əslində ~ 132 ~ bu faiz bir qədər az gözlənilir. Bu hadisə interferensiya ilə izah edilir. Beləliklə, interferensiya təcrübədən alınan və nəzəri gözlənilən krossinqoverlərin faizlərinin nisbəti ilə ölçülür. Bu nisbət genetikada uyğunluq ölçüsü və ya koinsidensiya adlanır və vahidin hissələri ilə və ya faizlə ifadə olunur. Bizim misalımızda koinsidensiya, 0,77:0,77=2 və ya 100%. Koinsidensiya göstəricisi birə yaxınlaşdıqca interferensiyanın zəifləməsi məlum olur. Koinsindensiya müxtəlif xromosomlarda və xromosomların ayrı-ayrı sahələrində eyni olmur. Morqan krossinqover üzrə apardığı təcrübələrdə aşağıdakı qanunauyğunluqları aşkara çıxararaq irsiyyətin xromosom nəzəriyyəsini yaratdı: 1. Orqanizmlərin genləri onların xromosomlarında bir xətt üzrə ardıcıl yerləşir və müəyyən qrup təşkil edir; 2. Orqanizmin hüceyrələrində neçə cüt homoloji xromosom varsa, onun genləri də bir o qədər ilişikli qrup təşkil edir. Məs., drozofilin hüceyrələrində 4 cüt xromosom olduğundan onun bütün genləri 4 ilişikli qrup təşkil edir. Qarğıdalının hüceyrələrində homoloji xromosomlar 10 cüt olduğundan onun da genləri 10 ilişikli qrup əmələ gətirir; 3. Heteroziqot valideynlərin nəsillərində homoloji xromosomlarda yeni gen kombinasiyaları krossinqover nəticəsində baş verir. Krossinqoverin tezlik faizi genlər arasındakı məsafədən asılıdır; 4. Xromosomlarda genlərin həndəsi qanuna uyğun olaraq xətt üzrə yerləşməsini və krossinqover faizini nəzərə alaraq genləri xromosomlarda yerləşmə xəritəsi tərtib olunur. İlişikli qruplarin təyini Əgər genlər xromosomlarda xətt üzrə düzülmüşlərsə və krossinqover tezliyi onlar arasındakı məsafəni ifadə edirsə, onda genlərin xromosomlarda yerləşdiyi yeri təyin etmək olar. Genlərin yerini xromosomlarda təyin etməzdən əvvəl, mövcud genin hansı xromosomda yerləşdiyini müəyyənləşdirmək lazımdır. Eyni xromosomlarda yerləşən və birgə nəslə ötürülən genlər ilişikli qrup təşkil edir. Hər bir növdə ilişikli qrupların miqdarı həmin növün xromosom- larının haploid sayına uyğun gəlir. Müasir dövrdə, genetik nöqteyi-nəzərdən dəqiq öyrənilmiş növlərdə, ilişikli qruplar müəyyən edilib, bununla belə bütün hallarda ilişikli qrupların sayı, həmin növün xromosomlarının haploid sayına tam uyğun gəlir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|