Oğuzlar (TÜrkməNLƏR) faruq süMƏR
Yüklə 5,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
FARUQ SÜMƏR
408
1. Abdal: Ulu Borluda və başqa yerlərdə otururlar. 2.
3.
Ağqozalı: 4.
Alaca qoyunlu: Konyaya qədər gedirlər. 5.
Allah-Abeli: Saru-xan sancağında. 6.
Bəylikli: 7.
Boynu incəli 1 : 8. Burxan: Bursa vilayətində də yaşayırlar. 9.
10.
Çəpni: önəmli bir oymaq olub Aydın vilayətinin hər tərəfinə yayıl- mışlar. 11.
Çitmi
2 : 12. Dədə Karkınlı 3 : Saru-xan sancağında otururlar. 13.
Dəriçi: Aydın və Bursa vilayətlərində otururlar. 14.
Dosuti ərəbli: 15.
Əski yörük: 16.
Əşpək: 17.
Geypey: 18.
Gərinisli: Nazillidən Muğlaya qədər olan yerlərdə yaşayırlar. 19.
Göşçi (?): Nazillidə. 20.
Xırmandalı 4 : 21. Xutal:
22.
Gözəl bəyli: Nazilli civarında otururlar. 23.
İynəçi: Saru-xan sancağında. 24.
İmir xarici 5 : Saruhan sancağında. 25.
6 (Cirid): Nazilli yaxınlığında otururlar. 26.
27.
Qaramanlı: Nazillidən İspartaya qədər olan yerdə. 28.
Qara yağcılı: 29.
Kosalar: Nazillidə. 30.
Kılaz: 31.
Kirtiş: 32.
Kislilərli: Saru-xan sancağında. 1 Əslində, Boz-ulusa bağlı oymaqlardan biri idi. Boynu incəlidən bir qol əlli il öncə İçeldə yaşıyırdı ki, (Cənubda türkmən oymaqları, II, s.512) bu, eyni oymaq ola bilər. 2 Bu da Çəpnidən yarana bilər. 3 Bu, Niburun siyahısında Antəbdə yaşadığı söylənən Dədə Karkın oymağıdır. Ancaq Dədə Karkın oymağının hamısı, yoxsa bir qismi qərbə köç etti? Bu hələ təsbit edilmədi. 4 Bu, xarbəndəlilərin qərbə köçmüş bir obasıdır. 5 İmir-xarigi. 6 Qərbə köçmüş Boz-ulus cəridindən bir oba olmalı. OĞUZLAR (TÜRKMƏNLƏR)
409 33.
Qızıl işıqlı: Bu da Bursa vilayətində oturur. 34.
35.
Musarlarlı: Saru-xan sancağında. 36.
Muzan: Bursa vilayətində. 37.
Omurlu: 38.
Rəhman: 39.
Saatçı (Saçı qaralı): Vamberiyə görə, Nazilli civarında. 40.
Sarı keçili: 41.
Daş evli: 42.
Təkkəli 1 : 43. Təraci
2 : 44. Yatağanlı: Qaraağac yaxınlığında. 45.
7. İRANDA YAŞAYAN TÜRKMƏN ƏSİLLİ OYMAQLARLA ƏLAQƏDAR SİYAHILAR
İranda yaşayan türk əsilli oymaqlar onlara xas olan bir sıra xüsusiyyət- lərlə alimlərin diqqətini xüsusi olaraq cəlb edirlər. Çünki bu oymaqlar XV əsrdən XX əsrın ilk rübünün sonuna qədər İranı idarə edən dövlətlərin ən önəmli hərbi gücünü təşkil etmiş, biri müstəsna olmaqla xanədanların hamı- sı bu oymaqlardan çıxmışdır. XIX əsrdə İranda yaşayan oymaqlar əski boy təşkilatları ortadan qalx- mış, bir çoxu az öncə təşəkkül etmiş, bir çoxu yeni adlar almış, qalanları isə başlı-başına, yəni müstəqil bir oymaq səciyyəsi qazanmış kimi görünürlər. Buna görə, bu oymaqlarla əlaqədar bir çox məsələlərin həll edilə bilməsi üçün XVI əsrdə İranda yaşayan oymaqlara dair əsaslı bilgilərə sahib olmaq lazım gəlir. XIX əsrdə İranı ziyarət edən avropalı səyyahlar bu ölkədəki oymaqlar barədə məlumatlar vermişlər. Hətta bu səyyahlardan bəzilərinin oymaqlarla bağlı siyahılar tərtib etdikləri də bilinir. Avropalı səyyahlardan Dupre öz siyahısını dillərə görə, Lady Sheil isə bölgələrə görə düzəltmişdir. Ancaq Lady Sheil də oymaqların danışdıqları dilləri göstərməyi unutmamışdır. Səyyahların oymaqlar haqqında verdikləri bilgilərin mənbəyi iranlı yetkililərdir. Dupre siyahısına daxil etdiyi bütün oymaqları əsgər oymaqlar (les tribus militaires) kimi səciyyələndirir. Çünki bu oymaqlar, yuxarda da göstərildiyi kimi, İran ordusunun çox önəmli gücünü təşkil etməkdə davam edirdilər.
1 Təkəli olacaq, təkəli Antalya bölgəsindən deməkdir. Antalya bölgəsi keçən əsrə qədər Tə- kə adını daşıyırdı. 2 Bəlkə tərəci. FARUQ SÜMƏR
410 Dupreyə görə, dörd qola ayrılan əsgər oymaqların ən igidi və qələbəlik olanı türkcə danışan oymaqların meydana gətirdiyi qoldur 1 . 1. Duprenin siyahısı türkcə danışan oymaqlar (XIX əsrin əvvəli) 1.
Əfşar 2.
Qacar 3.
Müqəddəm 4.
Dümbəlü (Dümbüli) 5.
Türkmən 6.
Kəngərlü 7.
Talış 8.
Qaraçorlu 9.
Şahdullu 10. Qara gözlü 11. Aynallu 12. Bayat 13. Bəydili 14. Qurdbeçə 15. Türkmafi 16. Xocavənd 17. Əbdülməliki 18. Rəhimlü 19. Fars-mədanlu 20. Nasir baharlu 21. Muğanlu 22. Xudabəndəlü 23. Hacılar 24. Şahsevən 25. Əmranlü 26. Qarahəmzəlü 27. Əmvarlu 28. Ustacalu 29. Sarıcalu 30. Xan çobanlu 31. Cavanşir 32. Qoyunlu
1 "La premiere, la phis brave et la plus nombreuse, est celle que Von appelle Turk zeban, la langue Turane". "Bunlardan birincisi ən igidi və ən qələbəlik olanı türkcə danışan (türk- zəban) qoldur" (s. 455). Yüklə 5,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|