Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 15. MƏNİM ADIM ESTERDİ
157 və xəttatları barədə də yazmıĢ tarixçi Mirzə Məhəmməd Heydər Duğlata görə, ustad Seyid Mirək bu nəqĢ anlayıĢına at rəsmi çəkmək istəyən nəqqaĢdan misal da çəkib. Buna görə də ən qabiliyyətsiz nəqqaĢ belə baĢının içi bomboĢ olduğu üçün eynilə bugünkü firəng rəssamları kimi ata baxa-baxa at rəsmi çəkəndə də rəsmi öz yaddaşından çəkir. Çünki heç kəs eyni zamanda həm ata, həm də üzərində atın rəsmini çəkdiyi kağıza baxa bilməz. NəqqaĢ əvvəlcə ata baxır, sonra yaddaĢındakını dərhal kağıza çəkir. Aradan göz qırpımı qədər zaman belə keçsə də, nəqqaĢın kağıza köçürdüyü, həmin məqamda gördüyü at deyil. Bir az əvvəl gördüyü atın xatirəsidi ki, bu da ən səfil rəssam üçün belə rəsmin ancaq yaddaĢ mümkün ola biləcəyinin sübutudu. NəqqaĢın fəal peĢə həyatının, daha sonra gələcək xoĢbəxt korluğa və korların xatirələrinə hazırlıq təki görünən bu anlayıĢının nəticəsi kimi dövrün heratlı ustadları kitabsevər Ģahlar və Ģahzadələr üçün çəkdikləri rəsmi əl vərdiĢi təmrini təki görür. ĠĢləməyi, aravermədən çəkməyi, günlərlə dayanıb-durmaq bilmədən Ģamların iĢığında Ģamlara baxmağı nəqqaşı korluğa aparan xoşbəxt bir iş kimi qəbul eləyir. Ustad nəqqaĢ Mirək həyatı boyu korluğa qəsdən və inadla yaxınlaĢa-yaxınlaĢa, bəzən dırnaq, düyü, hətta saç üzərində bütün yarpaqlarıyla ağaclar downloaded from KitabYurdu.org
158 çəkib. Bəzən də qaranlığı ehtiyatla təxirə salıb, xoĢbəxt və günəĢli bağlar çəkib, elə hey bu ən xoĢbəxt sona yetiĢəcəyi ən münasib vaxtı axtarıb. YetmiĢ yaĢında olanda Sultan Hüseyn Bayqara bu böyük ustadı mükafatlandırmaq üçün saxlayıcı xəzinəsinə yığılıb kilid üstündən kilid vurulmuĢ minlərlə kitabın səhifələrini onun qarĢısında açdı. Ustad Mirək silahlar, ipək və məxmər qumaĢlarla, qızılla dolu xəzinə otağının qızıl Ģamdanlarının iĢığında heratlı qədim ustadların hərəsi bir əfsanə olan kitablarının möcüzəvi səhifələrinə üç gün, üç gecə sərasər baxandan sonra kor oldu. Allahın mələklərini qarĢılayan kimi, kamillik və təvəkküllə qarĢıladığı bu yeni vəziyyətindən sonra böyük ustad bir daha heç danıĢmamıĢ, heç rəsm də çəkməmiĢdi. «Tarixi-RəĢid»in müəllifi Mirzə Məhəmməd Heydər Duğlat bunu Allahın əbədi zamanının mənzərələrinə qovuĢmuĢ nəqqaĢın sıravi bəndələr üçün hazırlanan kitab səhifələrinə artıq heç bir zaman geri dönməməsiylə izah eləyir, deyir ki, kor
*** downloaded from KitabYurdu.org
159 Ustad Osmanın korluq və hafizə barədə sualını Qaranın, əslində, cavabımı öyrənməkdən çox, əĢyalarıma, otağıma, rəsmlərimə rahat baxmaq üçün soruĢduğunu, əlbəttə, duyurdum. Amma yenə də danıĢdığım hekayələrin qəlbinə iĢlədiyini görməkdən xoĢbəxt oldum. «Korluq şeytanın və
«Təbrizdə, – Qara dilləndi, – ustad Mirəyin təsiriylə korluğu Allahın ehsanı, ən böyük comərdlik hesab eləyən qədim üsul nəqqaĢlarından bəziləri yaĢları
artdığı halda
hələ kor
olmamalarından utandıqlarına, bunun qabiliyyətsizlik və bacarıqsızlıqlarının sübutu sayılacağından qorxduqlarına görə indi də korları yamsılayırlar. Qəzvinli Cəmaləddinin də təsirini daĢıyan bu əxlaq üzündən bəziləri, əslində, kor olmadıqları halda, aləmə kor kimi baxmağı öyrənmək üçün qaranlıqda güzgü arasında oturub qəndilin solğun alovunun iĢığında heratlı qədim ustaların səhifələrinə həftələrlə yemədən-içmədən baxırlar. Qapı döyüldü. Açıb baxdım, nəqqaĢxanadan gözəl gözlərini geniĢ açmıĢ Ģəyird müzəhhib Zərif əfəndi qardaĢımızın meyitinin susuz quyuda tapıldığını, cənazəsinin Mehrimah camesindən ikindi vaxtı götürüləcəyini dedi, sonra xəbəri downloaded from KitabYurdu.org
160 baĢqalarına çatdırmaq üçün qaçıb getdi. Allah, sən bizi qoru.
15. MƏNİM ADIM ESTERDİ
səfehlərmi aşiq olur? Ġllərdən bəri boğçaçılıq, aradüzəldənlik eləyirəm, bunun cavabını bilmirəm. Çox istərdim ki, bir-birinə vurulduqca daha da ağıllanan, daha da hiyləgər olub ağılla bicliklər iĢlədən bir cüt, üstəlik bir kiĢi tapım. Bildiyim budu: kişi bicliklərə, kiçik tələlərə, hiylələrə əl atırsa, deməli, qətiyyən aşiq olmayıb. Qara əfəndimizsə hələ indidən soyuqqanlığını itirdiyini, mənimlə ġəkurədən danıĢanda belə bütün ölçüləri əldən verdiyini göstərir. Bazar yerində ġəkurənin elə hey onun barəsində düĢündüyünü, məndən
cavabını soruĢduğunu, onu heç belə görmədiyimi, bunun downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|