Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
722 «Bunu düĢündükcə mən də qorxuram», – dedim. «Çünki mən də bu Ģayiələri eĢitdim». BostançıbaĢının adamlarından nəqqaĢlar bölüyünə dedi-qodular çatıb, deyirlərmiĢ ki, Zərif əfəndini və rəhmətlik ƏniĢtəni qətlə yetirənin artıq gizliliyi qalmayan o kitab üçün gözlərinin nurunu tökmüĢ biz nəqqaĢların arasındadı. Qara ƏniĢtənin kitabı üçün neçə rəsm çəkdiyimi soruĢdu. «Birincisi Ģeytandı. Ondan ötrü Ağqoyunlu nəqqaĢxanalarında qədim ustadların çox çəkdiyi yeraltı Ģeytanın rəsmini çəkdim. Məddah mənim yolumdandı, onun üçün də iki dərviĢ çəkmiĢdim. ƏniĢtənə mən məsləhət gördüm ki, kitabına daxil eləsin. Osmanlı məmləkətlərində həmin dərviĢlərin yeri olduğuna görə qəbul etdirdim». «Vəssalam?» Daha bir Ģey olmadığını deyəndə Qara Ģəyirdin oğurluğunu tutan kimi, yekəxana tərzdə qapıya doğru getdi, eĢikdən yağıĢda islanmıĢ bir topa kağız gətirib balalarına yaralı quĢ gətirən ana piĢik sayaq biz üç nəqqaĢın qarĢısına qoydu. Onları hələ qoltuğunda olanda tanımıĢdım: qəhvəxanada bu gecə basqında mənim qapıb qaçırtdığım rəsmlər idi. Bunları girib evimdən necə götürdüklərini heç soruĢmadım. Yenə də Kəpənək və Leyləklə birgə rəhmətlik məddah üçün
723 çəkdiyimiz rəsmləri itaətlə bir-bir göstərdik. Beləcə, bir at, gözəl bir at qıraqda boynubükük qaldı. Atın rəsm edilməsindən xəbərim belə yox idi, inanın mənə. «Bu atı sən çəkməyibsənmi?» – Qara əlidəyənəkli xoca kimi soruĢdu. «Mən çəkməmiĢəm», – dedim. «Bəs ƏniĢtənin kitabındakını?» «O atı da mən çəkməmiĢəm». «Üslubundan o atı sənin çəkdiyin məlum oldu», – dedi. «Üstəlik bunu Ustad Osman baĢa düĢdü». «Mənim heç bir üslubum yoxdu», – dedim. Bunu indilərdə əsən ruzigara qarĢı olmaq üçün söyləmirəm. Günahsızlığımı sübut eləmək üçün də demirəm. Çünki, mənə görə, üslubu olmaq qatil
«Səni qədim ustadlardan və baĢqalarından ayıran bir fərqin var», – Qara dilləndi. Ona gülümsədim. Sizin, güman ki, hamınızın bildiyiniz Ģeylər barədə danıĢmağa baĢlamıĢdı. PadĢahımızla xəzinədarbaĢının baĢ-baĢa verib cinayətlərin qabağını almaq üçün çarə axtarmaları, Ustad Osmana verilən üç gün, kəniz üsulu, atların burun deĢikləri və ən böyük möcüzə əndərun xəzinəsinə girib, o əlçatmaz kitablara həqiqətən baxdıqları haqqında dediklərini çox diqqətlə
724 dinlədim. Hamımızın həyatında hələ baĢımıza gələndə belə elə vaxtlar var ki, bundan sonra çox uzun
müddət unutmayacağımız bir Ģeyi
yaĢadığımızı baĢa düĢürük. Qüssəli yağıĢ yağırdı. Kəpənək yağıĢdan qüssələnən kimi, kədərli halda xəncərini qucaqlamıĢdı. Zirehinin arxası undan ağappaq olan Leylək əlində lampa cəsarətlə təkkənin içərilərinə gedirdi. Təkkə divarlarında kölgələri xəyal kimi gəzinən bu usta nəqqaĢlar mənim qardaĢım idilər, onları yaman çox sevirdim! NəqqaĢ olduğuma görə xoĢbəxtlik duyurdum. «Ustad Osmanla yan-yana oturub günlərlə qədim ustadların möcüzələrinə baxmağın necə xoĢbəxtlik olduğunu bilirsənmi?» – Qaradan soruĢdum. «Səni öpdümü? Gözəl üzünü oxĢadımı? Əlindən tutdumu? Bacarığına, biliyinə heyran oldunmu?» «Ustad Osman mənə qədim ustadların möcüzələri arasında sənin üslubun olduğunu göstərdi», – Qara dilləndi. «Üslubun, nəqqaşın özü istəyib seçdiyi bir şey olmadığını, nəqqaşın keçmişinin, unutduğu xatirələrinin bu gizli nöqsanı üzə çıxardığını öyrətdi. Bir vaxtlar çox utanılan, bizi qədim ustadlardan fərqləndirməsinə görə gizlədilən həmin gizli nöqsanların, zəifliklərin, ayıbların firəng ustadlarının üsulları bütün cahana yayıldığına görə bundan sonra artıq «şəxsi
725 xüsusiyyət», «üslub» kimi təriflənib ortaya çıxacağını da göstərdi. Bundan sonra nöqsanlarıyla öyünən sadəlövhlər üzündən aləm daha rəngli, daha səfeh və əlbəttə, daha çox nöqsanlı olacaq. Söylədiklərimə qürurla inanması Qaranın bu yeni səfehlərdən biri olduğunu göstərirdi. «PadĢahımızın kitabları üçün illər boyu yüzlərlə atın burun deĢiyini düzgün çəkməyimi Ustad Osman izah eləyə bildimi?!» – soruĢdum. «Lap uĢaq vaxtlarınızdan bəri sizə verdiyi eşq,
istəyirdi ki, sizin yox, Osmanlı nəqqaĢxanasının üslubu olsun. Siz də içinizdən gələn nöqsanları,
vaxt ki Ustad Osmanın gözlərinin dəyməyəcəyi baĢqa kitablar, baĢqa səhifələr üçün rəsm elədin, o zaman içində illərlə yatan atı çəkdin». «Rəhmətlik anam atamdan daha çox ağıllıydı», – dedim. «NəqqaĢxanada yalnız Ustad Osmandan yox, o biri sərt və əsəbi ustadların Ģillələrindən, bölükbaĢının bizi sındırmaq üçün xətkeĢlə vurmasından gözüm qorxub daha qayıtmayacağıma görə evdə ağladığım bir axĢam mənə aləmdə iki cür adam olduğunu demiĢdi: uşaq Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|