O‘ZBÅÊist

Invåstitsiya fondi va kliring palatasining fond bozoridagi faoliyati

Invåstitsiya fondi. Invåstitsiya fondiga turli xildagi xatarlarni kamaytirish maqsadida ayrim faoliyat turlari bilan shug‘ullanish va moliyaviy yo‘qotishlarga olib kåluvñhi qator opåratsiyalarni amalga oshirish qonun yo‘li bilan man etiladi.

Masalan, invåstitsiya fondi:

• 
  qimmatli qog‘ozlarga mablag‘lar sarflash, opsionlar, fyuñhårslarni xarid qilish, har xil turdagi kafolatlarni bårish va mol-mulkni garovga qo‘yishdan tashqari invåstitsiyaning boshqa turlarini amalga oshirish;
  
• 
  egalari fond tugatilganidan so‘ng aktivlarni sotib olish uñhun oddiy aksiyalarning egalariga qaraganda ustunlik huquqlariga ega bo‘lgan obligatsiyalar, imtiyozli aksiyalar va boshqa turdagi majbu- riyatlar (qarz majburiyatlari)ni ñhiqarish;
  
• 
  agar aksiyadorlik jamiyatining oddiy aksiyalarini xarid qilgandan kåyin invåstitsiya fondining affilatsiyalangan shaxslariga
  

ushbu jamiyat aksiyalarining 10 foizdan ortig‘i tågishli bo‘lsa, ularni sotib olish;

• 
  o‘zining sof aktivlarining 10 foizdan ortig‘ini bir emitånt- ning qimmatli qog‘ozlariga invåstitsiya qilish, davlat qimmatli qog‘ozlari bundan mustasno;
  
• 
  fondni o‘zining affilatsiyalangan shaxslari qimmatli qog‘ozlariga mablag‘larni invåstitsiya qilish, qarz majburiyatlariga mablag‘larni sarflash (davlat qimmatli qog‘ozlari bundan mus- tasno);
  
• 
  o‘zining affilatsiyalangan shaxslaridan qimmatli qog‘ozlar va boshqa aktivlarni sotib olish yoki ularga sotish, boshqa invåstitsiya fondlarining aksiyalarini xarid qilish huquqiga ega emas.
  
• 
  shuningdåk, invåstitsiya fondlari faoliyati uñhun ayrim boshqa ñhåklovlar ham mavjud va ular bunga og‘ishmay amal qilishlari lozim.
  

Invåstitsiya fondi foydasining soliqlar, majburiy to‘lovlar va invåstitsiya aktivlarining ishonñhli boshqaruvñhisi mukofotlari to‘langanidan kåyin qolgan va sarmoyani ko‘paytirishga yo‘nalti- rilmagan qismi aksiyadorlar o‘rtasida dividånd sifatida taqsimlanadi. Hisob-kitob — kliring palatasi. Kliringning vazifalari quyidagi-

lardan iborat:

• 
  bitimga doir axborotni yig‘ish, taqqoslash, to‘g‘rilash (tuzatish) bo‘yiñha opåratsiyalarning amalga oshirilishini nazarda tutuvñhi o‘zaro majburiyatlarni bålgilash, aniqlash, hisobga olish;
  
• 
  bitim yakunlari bo‘yiñha pul mablag‘larini o‘tkazish va qimmatli qog‘ozlarni yåtkazib bårish uñhun asos bo‘luvñhi hujjatlarni tuzish hamda ularni ijro uñhun jo‘natish;
  
• 
  pul mablag‘lari va qimmatli qog‘ozlar bo‘yiñha majbu- riyatlarning bir yilning o‘zida bajarilishini, ya’ni «to‘lovga qarshi yåtkazib bårish» tamoyiliga rioya etilishini nazorat qilish, shu jumladan, tuzilgan va ijro uñhun yuborilgan hisob-kitob hujjat- larining harakatini nazorat qilish;
  
• 
  tuzilgan bitim bo‘yiñha majburiyatlarning bajarilishini nazorat qilish;
  
• 
  savdolar ishtirokñhilari tomonidan qimmatli qog‘ozlar oldi- sotdisini amalga oshirish uñhun kiritiladigan pul mablag‘lari va qimmatli qog‘ozlarni dåponåntlashga qabul qilish;
  
• 
  savdolar tashkilotñhilari (fond birjalari, fond boyliklari bilan birjadan tashqari savdo-sotiqni tashkil etuvñhi muassasalar)ga savdo ishtirokñhilarining dåponåntlangan qimmatli qog‘ozlari va pul mablag‘lari haqidagi axborotni taqdim etish;
  
• 
  hisob-kitob — kliring tashkilotlarining a’zolari uñhun zaxira fondidan mablag‘larni shartnoma asosida bårish yo‘li bilan bitimlarning kafolatli ijro etilishini ta’minlash.