O‘ZBÅÊist

Bitimlar båkor qilinganida yoki haqiqiy emas dåb topilganida komissiya yig‘imlarini va boshqa

to‘lovlarni to‘lash tartibi
Bitimni båkor qilish yoki uni haqiqiy emas dåb topish birja a’zolari va ularning mijozlarini birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imidan ozod etishga asos bo‘lmaydi, mazkur Qoidalarda ko‘zda tutilgan hollar bundan mustasno.

Xaridor va sotuvñhining birja tomonidan bålgilangan tartibda ro‘yxatga olingan bitimni båkor qilish to‘g‘risidagi kålishuv ko‘rinishida rasmiylashtirilgan yozma roziligi mavjud bo‘lganida bitimni båkor qilishga (davlat aktivlari (aksiyalari) bilan bitimlardan tashqari) faqat mazkur Qoidalarda ko‘zda tutilgan to‘lov muddat- lari doirasida yo‘l qo‘yiladi.

Bitim ikkala tomon roziligi bilan båkor qilinganida birjaga komissiya yig‘imini bitimning ikkala tomoni yoki tomonlarning o‘zaro kålishuviga binoan ikkala tomon uñhun ham tomonlarning bittasi to‘laydi.

Davlat aktivlari (aksiyalari) sotilganda to‘lov muddati xaridor aybi bilan buzilsa, tuzilgan oldi-sotdi shartnomasi båkor qilinadi va Davlat mulki qo‘mitasi tomonidan bitimni båkor qilish to‘g‘risidagi hujjat birjada ro‘yxatdan o‘tkaziladi.

Davlat aktivlarining oldi-sotdi shartnomasi båkor qilinganida HKP yoki sotuvñhi xaridor tomonidan dåpozitga qo‘yilgan mablag‘lardan sotuvñhi foydasiga birja bitimi summasining 12% miqdoridagi jarima sanksiyalari summasini hamda birja va savdolarga xizmat ko‘rsatgan boshqa tashkilotlarga to‘lanadigan komissiya tulovlarini ushlab qoladi va qolgan mablag‘larni xaridorning hisobraqamiga qaytaradi.

Komissiya yig‘imlari bo‘yiñha pånya birjaga aybdor taraf(lar) tomonidan mazkur Qoidalarda bålgilangan miqdorda to‘lanadi.

Bitim ikkala tomon roziligi bo‘yiñha båkor qilinganida birja a’zolari mijozlari tomonidan imzolangan (yuridik shaxslar uñhun — ularning asosiy muhrlari bilan tasdiqlangan) bitimni båkor qilish to‘g‘risidagi kålishuvning uñh nusxasini birja a’zolari tomonidan imzolangan xatga ilova qilgan holda birjaga uñh ish kuni iñhida taqdim etadilar.

Birja boshqaruvi bitimni båkor qilish to‘g‘risidagi taraflarning o‘zaro kålishuvi asosida tågishli qaror qabul qiladi, ushbu qarorning ikki nusxasini bitimni båkor qilish to‘g‘risidagi kålishuvning ikki asl nusxasi bilan birga HKPga ushbu hujjatlarning bir nusxasini Markaziy dåpozitariyga topshirish uñhun yuboradi.

Bitim bo‘yiñha to‘lov muddati buzilgan taqdirda, O‘zbåkiston Råspublikasi «Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida»gi Qonunining 15-moddasiga asosan bitim båkor qilingan hisoblanadi.

Bitim bo‘yiñha to‘lov muddatining buzilganligi to‘g‘risida HKP birjaga yozma bildirishnoma yuboradi. Birja boshqaruvi bitim bo‘yiñha to‘lovlar muddatining buzilishi holatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni ko‘rib ñhiqish uñhun nazorat komissiyasiga yuboradi.

HKPdan bitim bo‘yiñha to‘lov muddatining buzilganligi to‘g‘- risida bildirishnoma olingan kundan boshlab uñh ish kuni iñhida birja bitimda ishtirok etgan birja a’zolariga bitim bo‘yiñha to‘lovlar muddatining buzilishi holatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar ko‘rib ñhiqish uñhun Nazorat komissiyasiga yuborilganligi haqida xabar- noma yuboradi.

Birjadan xabarnoma olingan kundan boshlab uñh ish kuni iñhida birja a’zolari ularning mijozlari tomonidan bitimning haqiqiy emasligi va haqiqiy emaslik oqibatlari tan olinganligi to‘g‘risida, agar birja a’zosi tomonidan bitimning båkor qilinganligi to‘g‘risidagi kålishuv bålgilangan muddatda taqdim etilmaganda, tuzilgan va imzolangan (yuridik shaxslar uñhun ularning asosiy muhrlari bilan tasdiqlangan) kålishuvni taqdim etadilar.

Nazorat komissiyasining qaroriga asosan birja boshqaruvi tågishli qaror qabul qiladi va uni manfaatdor shaxslarga yuboradi.

Birja a’zolari tomonidan bålgilangan muddatda hujjatlar taqdim etilmagan taqdirda birja qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi qonunñhilikning va bitim bo‘yiñha to‘lov muddatining buzilganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tågishli ñhora ko‘rish uñhun qimmatli

qog‘ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish Markaziga yuborishga haqli.

Bitim bo‘yiñha to‘lov muddatining buzilishi yuzasidan bitim taraflarining e’tirozi bo‘lgan taqdirda, bitim sud tartibida hal qilinadi. Bitim båkor qilinganda birjaga komissiya yig‘imlari bitimning ikkala tarafidan to‘lanadi yoki bitimning haqiqiy emasligi va haqiqiy emaslik oqibatlari tan olinganligi to‘g‘risidagi kålishuvda yoki bitimni båkor qilish to‘g‘risidagi kålishuvda ko‘rsatilgan bo‘lsa, ikkala taraf

uñhun ham bir taraf to‘laydi.

Bitim sud qarori bilan båkor qilinganida yoki u haqiqiy emas dåb topilganida birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånya, agar sud qarori bilan tomon(lar) ularni to‘lashdan ozod etilmagan bo‘lsa, boshqaruv qarori asosida undiriladi.

Agar qimmatli qog‘ozlar to‘g‘risidagi qonunñhilik va mazkur Qoidalar buzilishi sababli birja tomonidan bitimni ro‘yxatga olish rad etilsa, birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånya ikkala tomon uñhun ham harakatlari bitimning ro‘yxatga olinishi rad etilishiga olib kålgan birja a’zosidan undiriladi. Birja boshqaruvining bitimni ro‘yxatga olishni rad etish to‘g‘risidagi tågishli qarori birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånyani undirish uñhun asos bo‘ladi.

Agar qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi shartnomasini imzolashdan bosh tortilishi sababli birja tomonidan bitimni ro‘yxatga olishning imkoni bo‘lmasa, birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånya ikkala tomon uñhun ham harakatlari bitimning ro‘yxatga olinmasligiga olib kålgan birja a’zosidan undiriladi. Bu holatda birja boshqaruvining bitimni ro‘yxatga olishni rad etish to‘g‘risidagi tågishli qarori birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånyani undirish uñhun asos bo‘ladi. Agar ikkala tomon ham qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdi shartnomasini imzolashdan bosh tortishi sababli birja tomonidan bitimni ro‘yxatga olishning imkoni bo‘lmasa, birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånya ikkala tomondan ham mazkur Qoidalar bilan bålgilangan tartibda undiriladi.

Bitim tuzilayotgan vaktda birja a’zosining tråydåri tåxnik xatoga yo‘l qo‘ysa, birja a’zosi birjaga bitimning ikkala tomoni uñhun ham komissiya yig‘imlari va pånyani to‘lashi shart. Tåxnik xatolarni aniqlash råglamånti birja boshqaruvi tomonidan tasdiqlanadi.

Savdo tizimiga buyurtma paramåtrlarini kiritayotgan vaqtda xatoga yo‘l qo‘ygan birja Maklåriatining mas’ul mutaxassisi aybi bilan bitim amalga oshmagan dåb tan olinsa, birja a’zolaridan birjaga to‘lanadigan komissiya yig‘imlari va pånya hisoblanmaydi va undirilmaydi.