Semina
rın getdiyi dövrdə lazımi istirahət və bərpaedici fasilələr olmalıdır.Rəsmi cəd-
v
əldən savayı qeyri rəsmi müzakirələrə vaxt ayrılması iştirakçı həmkarların bir-birindən
öyr
ənməsinə imkan verir və növbəti təlim sessiyasına qrupun suallarını daxil edir. Həqi-
q
ətən,qeyri rəsmi müzakirələr, iştirakçı təklif-tənqid mexanizminin yaranmasına və həm-
çinin,t
əlimçilərə və mühazirəçilərə məsələləri aydınlaşdırmağa və əvvəlki sessiyalarda
orta
ya çıxan suallara cavab verməyə şərait yaradır.
Vizual yar
dımçı elementlərdən
istifadə,o cümlədən, qrafiklər,plakatlar,diaqramlar,foto
v
ə video materiallar seminar getdiyi zaman fərqliliklər nümayiş etdirir və ümumi müzaki-
r
ələr açmaq üçün və əsas ideyaları toplamaq üçün istifadə oluna bilər Plakatlar və Pow-
erPoint kimi vasit
ələrin hər yerdə rast gəlinən mənfi tərəfi oraya daha çox materialın qo-
yulma
sıdır(isnadlar çox uzundur və ətraflı verilən diaqramlar). Daha yaxşı olardı ki, Pow-
erPoint-d
ən istifadə əsas nöqtələri qısa şəkildə versin.
Semina
rın aparılması seminara cəlb olunan konkret iştirakçıların xüsusiyyətlərini hə-
mi
şə əks etdirməlidir. Nümunələrin,problemlərin seçilməsi,iştirakçıların adətən işlədiyi
mühitl
ərə və bu mühitlərdə onların gördükləri işlərdən çıxan tapşırıqlara
ideal şəkildə uy-
ğun olmalıdır. Seminar iştirakçıları adətən “mənə bundan nə xeyri” ilə maraqlanacaqlar
v
ə seminarların tərkibini və metodlarını seçmək vasitəsilə bu suala cavab davamlı marağa
v
ə planlaşdırma mərhələsində müəyyənləşdirilmiş təhsil və təlim nəticələrinə nail olun-
ma
sına aparacaq.
Veril
ən təlim ilə təşkilati məqsədlər və strategiyalar arasındakı əlaqənin göstərilməsi
d
ə iştirakçıların təlimlərə göstərəcəyi ciddiliyə kömək edir.
T
əqdim edilən davranışların arxasında duran dəyərləri iştirakçılara
həssas etməkdən
ötrü v
ə onların iş həyatında bu davranışların uyğunluğu və vacibliyinə onların sadiqliyini
d
ərinləşdirməkdən ötrü səylər edilməlidir. Beləliklə,məsələn,polis işçilərindən rol oyna-
ma t
ələb oluna bilər; korrupsiyalı polis işçisinin asılı adamdan rüşvət istəməsi və ya
seksual münasib
ətlərə girmək istəməsi və ya oğlu son zamanda həbsdə ölən gənc oğlanın
ana
sının rolu.
H
ər bir seminarın sonunda “yekunlaşdırma sessiyası”-na vaxt qalmalıdır,burada təlim-
çil
ər təqdim olunan material ilə öncədən seminar üçün müəyyənləşdirilən
məqsədlər ara-
sındakı əlaqələrə işarə etməlidir. Bu sessiyalar, təlimdən doğan istənilən sualları və ya
qay
ğıları qaldırmaq üçün iştirakçılara son imkan verir.
328
Ha
şiyə6: Təlim iştirakçılarını öyrətmək üçün doqquz yol
1.
T
əlim iştirakçılarının diqqətini cəlb et.
2.
T
əlim iştirakçılarını məqsədlər/vəzifələr haqqında məlumatlan
dır.
3.
T
əlim iştirakçılarının seminardan öncəki biliklərini yoxla.
4.
Materialla
rı təqdim et.
5.
Öyr
ənmə üçün istiqamət ver.
6.
Görül
ən işi üzə çıxart(parktikanı).
7.
M
əlumat xarakterli tənqid və təkliflər ver.
8.
Görül
ən işi qiymətləndir.
9.
M
əlumatın saxlanması və ötürülməsini gücləndir
241
.
3.1.4.5.
Seminarla
rın qiymətləndirilməsi və sonrakı işlər
T
əlimdən öncə və təlimdən sonra qiymətləndirmə işlərinin aparılması qeyri-adi deyil-
dir.T
əlimdən öncə qiymətləndirmə təlimçilərə iştirakçıların cari vərdişlərinin
səviyyəsi və
t
əhsil ehtiyacları haqqında yaxşı ölçü əldə etməyə imkan verir və materialın tərkibi və
onun çat
dırılmasını bu ölçülərə uyğun şəklə salır. Təlimdən sonrakı qiymətləndirmə, tə-
lim kursundan t
ənqid və təklifləri əldə etməyə yönəlib və bu gələcəkdə kursları yenidən
t
əftiş etməyə, tənqid və təkliflərin ayırd etdiyi çətinlikləri aradan qaldırmağa və ya onlar-
dan uzaq durma
ğa aparır.
T
əlim kurslarının qiymətləndirilməsində anket sorğuları geniş istifadə edilir və semi-
nar ged
ən zaman iştirakçıların bu anketləri doldurması üçün vaxt ayrılmalıdır.Əgər təlim
ba
şa çatandan sonra formalar evdə doldurulmaq üçün iştirakçılara verilərsə,o zaman onla-
rın az miqdarının geriyə qaytarılması gözlənilə bilər. Başqa metod, nümunə üzərində tələ-
b
ələrin qiymətləndirmə müzakirəsini aparmaqdır. Bu metod
anket sorğusu ilə əldə edilə
bilm
əyən daha keyfiyyətli və daha düşündürücü tənqid və təkliflərlə təmin edə bilər. Tə-
limd
ən sonra edilən qiymətləndirmə məşğələsində əhatə edilən mövzulara,əhatə edilən
mövzula
rın sayı,bu mövzuların səviyyəsi,metodların çatdırılmasının uyğunluğu(vaxtı,sü-
r
əti,iştirak şansı),tənqid və təkliflərlə iştirakçıların təmin edilməsi(o olmuşdurmu,kifayət
q
ədər verilmişdirmi,o faydalı oldumu və yer haqqında şərhlər(iştirakçıların yerləşdirilmə-
si,yem
əklə təmin edilməsi və s) daxildir.
T
əklif və tənqid sorğu anketlərinin başa çatdırılması yaxşı şəkildə qurulmuş təlim
proqra
mının sonu deyildir.Tamamlayıcı sessiyalar planlaşdırıla bilər. Yeni vərdişlərin və
münasib
ətlərin ötürülməsi və saxlanması çox zaman iştirakçıların həmən
vərdişləri və
münasib
ətləri praktikada necə istifadə etdiklərini və istifadə edib –etmədiklərini göstərən
əlavə tamamlayıcı qiymətləndimə tələb edir. Öncəki sessiyalarda əldə edilən nailiyyətləri
gücl
əndirmək üçün,bu çox zaman verilən əlavə təlimlə birləşir.
329