Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Ha
şiyə 2: Dəyərlər və polislik işi yanaşması arasındakı əlaqələr 
Sa
hə polis işi 
Cina
yətlə mübarizə po-
lis
lik işi  
Kəsfiyyat əsaslı polis 
xid
məti 

 
Kənar orientasiya 

 
Problem h
əll etmə 

 
Tərəfdaşlıq 

 
Cavabdehlik 

 
Səlahiyyət 

 
Hüquq-mühavi
zə(qanun 
son nöq
tədir) 

 
Təsir orientasiyası(sim-
ptomlar) 

 
Hadi
sələr, reaksiyalar 

 
Icra 

 
Hüqu
qi əsaslandırma 

 
Məqsəd qoymaq 

 
Reaktiv v
ə pro-aktiv iş 

 
Əlavə edilmiş dəyərlərin 
təmin olunması 

 
Mübadi
lə 

 
Məqsəd orientasiyası 
Dəyərlər/prinsiplər 
Inam,
açıqlıq,imkan, şəf        
faf
lıq,  hörmət 
Dəyərlər,/prinsiplər 
Intizam,bürokratiya(bürok-
ratiya
nın  mərkəzləşdiril-
məsi),izolyasiya olmuş ad-
dimlar, 
məxvilik 
Dəyərlər/prinsiplər 
Açıqlıq, ağıl,təşəbbüs, məh-
suldar
lıq, səmərəlilik,əmək-
daşlıq 
 
Hesa
ba alınmalı olan ikinci amil polis fəaliyyətinin növü və təşkilatın funksiyası ilə 
bağlıdır.Polisin işlədiyi mühitə uyğun olaraq polis mədəniyyəti də fərqlənir, yəni  bu mü-
hit üç 
dəyişimin birləşməsidir: 1) təhlükə 2)hakimiyyətin ictimaiyyətlə münasibəti və 3) 
səmərəlilik 
 
Cəmiyyətdə  mövcud olan dəyərlər digər daha əhəmiyyətli amildir  və polis təşkilatı-
nın dəyərlərini və köklü prinsiplərini müəyyən edərkən nəzərə alınması zərurirdir. Polis 
işçiləri də vətəndaşdırlar, onlar də cəmiyyətdə yaşayır və bu cəmiyyətin dəyərlərinin təsiri 
al
tında olur.Ona görə də bir polis xidmətindən digərinə keçdikcə dəyərlər də dəyişir. Yu-
xa
rıda bir və ya bir neçə mədəniyyətlər alt bölməsində deyildiyi kimi ,eyni polis xidməti-
nin daxilin
də dəyərlər də fərqli ola bilər.
 
 
Şəkil2: Polis xidmətinin konkret və ümumi dəyərlər diaqramı 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bir çox 
dəyərlər bütün polis xidmətləri üçün ümumidir,ya onlar ictimai xidmətin işinə 
xas
dır,ya da onlar polisin fəaliyyətlərinin xalqın gözündə etibarlı və arxalana biləcək ol-
Polis 
Direktorluğu 
C 
Polis 
Direktorluğu 
A  
Polis 
Direktorluğu 
B 
Polis 
Direktorluğu 
D 
Ümumi 
D
əyərlər 
S
ə
ciyy
ə
vi
 
S
ə
ciyy
ə
vi
 
S
ə
ciyy
ə
vi
 
S
ə
ciyy
ə
vi
 
79 

---

ma
sına kömək edir. Ümumi polis dəyərlərinin bir neçəsini müzakirə etmək üçün aşağıda 
Cədvəl 2-ə baxın. 
Cədvəl 2: Polis Xidmətlərinə Xas olan Əsas Dəyərlər 
Dəyərlər 
Po
lis işçisi üçün çətinliklər 
Sadiqlik 
Ibar
ətdir: 
-
 
xidm
ət etmək öhdəliyi 
-
 
tabe olmaq borcu 
-
 
peşəkar məxviliyi qorumaq öhdəliyi  
-
 
ehtiyatda olma mük
əlləfiyyəti 
Dürüstlük 
Görünm
əlidir: 
-
 
nümun
ə göstərən(‘yol göstərmə və 
ay
rımçılığa yol verməmək prinsipinə 
hörm
ət)kimi 
-
 
korrupsiya il
ə mübarizə aparan kimi 
-
 
heç bir t
ərəf tutmayan kimi 
Məsuliyyət 
Qay
ğılar: 
-
 
bütün s
əviyyələrdə məsuliyyət daşı-
yan po
lis işçiləri 
-
 
polis xidm
ətləri tərəfindən boynuna 
götürül
ən itkilər(cərimə və/və ya polis 
işçisinin borcu) 
 
Tərəfsizlik 
Görünm
əlidir: 
-
 
obyektivlik 
-
 
neytral
lıq 
-
 
 ay
rımçılığa yol-verməmək 
Şəffaflıq  
Daxildir: 
-
 
yuxa
rı hakimiyyət dairələrinə(nazir-
lik,hüquqi,inzibati),t
ərəfdaşlara (təhlü-
k
əsizliklə məşğul olan digər təşkilatla-
ra) v
ə “müştərilərə” (ictimaiyyət,birlik-
l
ər) hesabat vermə (məlumatla təmin 
etm
ə,izahat və əsaslandırma).  
-
 
qanun aliliyinin qorunma
sı 
 
Imkanla
rın olması 
Daxildir: 
-
 
c
əmiyyətin,hakimiyyətin və tərəf-
daşların gözləntilərinə cavab  
80 

---

-
 
t
əhlükəsizlik məsələləri ilə məşğul 
olan dig
ər təşkilatlarla birgə hərəkət 
etm
ək  
-
 
 ictimaiyy
ətə və hakimiyyətə açıq 
olmaq 
Açıqlıq 
Daxildir: 
-
 
h
ər bir şəxsin azadlıq və təhlükəsiz-
liyi hüququ  
-
 
ictimaiyy
ətə məlumat  
-
 
po
lis işçilərinin təlimi(rəngarəng 
seçilm
ə, xaricə yönəlmiş təlim) 
Insan ləyaqəti 
Görünməlidir: 
-
 
yaşamaq hüququ 
-
 
işgəncə,qeyri-insani və ya aşağıla-
yıcı münasibət və ya cəzanın qadağan 
edilməsi 
-
 
 başqalarının hüquq və azadlıqları-
na hörmət
 
 
 
 
 
Add
ım2: Məqsədlərin və real vəziyyətin yerinə yetirilməsi arasındakı boşluğun 
ölçül
məsi 
_____________________________________________________________________
 
 
Bu 
mərhələdə,təşkilatın yerinə yetirməyə çalışdığı dəyərlər ayırd edilir. Bu o demək 
deyil ki, bu 
dəyərlər təşkilatın işçilərinin hamısı tərəfindən paylaşılır. Ona görə də, indiki 
zaman
da təşkilatın dəyərlərinin nədən ibarət olduğunu müəyyən etmək və onların hansı 
dərəcəyə qədər istifadə edildiyini müəyyən etmək əhəmiyyətlidir. 
Real 
vəziyyətin arzulanan vəziyyətlə müqayisə edilməsi, onlar arasındakı oxşarlıqları 
v
ə fərqlilikləri önə çıxarmağa imkan verir. Bu da öz növbəsində xüsusi diqqət tələb edən 
dəyərləri müəyyən  etməyə  və  onlara  təsir  etmək  ehtimalı  olan  addımlar barədə  qərar 
verməyə imkan verir. 
Analizin bu 
mərhələsi mühüm əhəmiyyət daşıyır,çünki o vəziyyətin ani fotosunu verir. O, 
həmçinin ortada olan dəyərin yerinə yetirlməsi ilə bağlı riskləri və bu dəyərin altında yerləşən 
məsələləri müəyyənləşdirmək məqsədi güdür.Bu risklər və məsələlər müxtəlif  cür ola bilər. 
 

 
Onlar  strukturlu  v
ə funksional ola bilər; bu halda onlar xidmətlərin işi-
nə,işin təşkilinə və ierarxik səviyyələrə bağlanır. 
81 

---