Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

üz
ərində durmaq kifayət  deyil: o zaman korrupsiyanı yaradan səbəbləri başa düşmədən 
yal
nız simptomlara baxılacaq. 
Idar
əetmə  və  təşkilati zəifliklər polis təşkilatının  mədəniyyətinə  və  polis  işçilərinin 
davra
nış tərzinə təsir edir. Beləliklə,təşkilatı onun korrupsiyaya qarşı nə qədər meyllilikdə 
olma
sı baxımından qiymətləndirmək və sonra onları ləğv etmək və ya azaltmaq haqqında 
planlar qurmaq la
zımdır.   
T
əşkilatı qiymətləndirmək üçün ən yaxşı yol,onun yerləşdiyi daha geniş mühitə baxıb 
k
ənar amillərin ona təsir imkanlarını müəyyən etməkdir və sonra təşkilatın strategiyasını 
analiz edib,onun cavablan
dırmalı olduğu problemlərə uyğunluğunu yoxlamaqdır. Növbəti 
ad
dım,strukturların və müxtəlif proseslərin uyğunluğunu qiymətləndirmək və onların zəif 
nöqt
ələrinin hər birinin korrupsiyanı necə inkişaf etdirdiyini aydınlaşdırmaqdır. 
 
ÖZÜNÜ QIYM
ƏTLƏNDIRMƏ CƏDVƏLI  Fəsil 3 – Təşkilat 
Bu fəsili oxuyaraq hansı reaksiyalarınız oldu? Bu fəsildə sizin polis xidmətini 
yax
şılaşdırmağa istifadə üçün yeni informasiyalar oldumu? Polis xidmətində edə 
bil
əcəyiniz dəyişikliklərlə rastlaşdınızmı?   
Bu v
ə digər suallara cavab vermək üçün aşağıdakı özünü qiymətləndirmə sizə kömək 
ed
ə bilər.  İlkin qiymətləndirmə,sizin öz xidmətinizdəki vəziyyəti qiymətləndirməyə kö-
m
ək etmək niyyətidir,hər hansı bir dəyişiklik edilməsini müəyyən etməkdir ,bu dəyişik-
likl
əri yerinə yetirmək üçün beyin həmləsi vasitələri müəyyən etməkdir. Bu Fəsildə öyrə-
nil
ən konsepsiyaları tətbiq etməkdən ötrü daha geniş yanaşma hazırlamaq üçün, təlim 
kursla
rı və ya işçi qrupları təşkil etməklə bu qiymətləndirməni tamamlamaq və ona arxa-
lanmaq olar.Bundan 
əlavə,korrupsiya ilə mübarizədə ölkə və beynəlxalq ekspertlərin kö-
m
əyini axtarmaq faydalı olar. 
M
ƏSƏLƏLƏR/ 
SUALLAR 
ZƏİFLİKLƏRİ 
DÜZƏLTMƏK ÜÇÜN BİZ 
NƏ ETMƏLİYİK?
 
ONU NEC
Ə 
ETM
ƏLI? 
Bizi 
əhatə edən 
xarici mühitin kor-
rupsiya il
ə bağlı təh-
lük
ələrini və riskləri-
ni bizim polis xidm
ə-
ti üçün qiym
ətləndir-
dikmi? 
Biz: 
•
 
Bu m
əqsəd üçün 
metod ha
zırlaya bilərik 
•
 
Bu t
əhlükələri və 
riskl
əri aydınlaşdıra bilərik  
•
 
Onla
rın bizim fəa-
liyy
ətlərə  potensial təsirlərini 
hesablaya bil
ərik 
•
 
Aydin
laşdirılmış 
Biz: 
•
 
PESTL 
al
ətindən istifadə edə 
bil
ərik(bax Cədvəl 1 və 
2 v
ə Haşiyə2) 
•
 
T
əhlükə və 
riskl
ərin nəticələrini 
mü
əyyən etmək üçün 
beyin h
əmləsi görüşlə-
141 

---

riskl
əri azaltmaq üçün fəaliy-
y
ət planı müəyyən edə bilərik  
ri/seminarla
rı təşkil edə 
bil
ərik bax qiymətlən-
dirm
ə seminarı modeli) 
 
•
 
C
ədvəl 6 
v
ə 7-dən istifadə edə 
bil
ərik   
•
 
Ekspert 
v
ə/və ya işçi qruplarını 
c
əlb edə bilərik 
 
•
 
Ha
şiyə 12-
d
ən istifadə edə bilərik 
(bax F
əsil8) 
 
Qeyd: 9-cu F
əsildə 
göst
ərilən mexanizmlər 
fayda
lı ola bilər. 
Bizim polislik 
modelimiz korrupsi-
ya v
ə ya uyğunsuz 
davra
nışı inkişaf etdi-
rir, yoxsa onun qar
şı-
sını alır? 
Biz: 
•
 
Biz öz polis mod-
elimizin xarakteristikala
rını 
mü
əyyən edə bilərik və onların 
n
əticələrini korrupsiya və uy-
ğunsuz davranış baxımından 
qiym
ətləndirə bilərik 
•
 
M
ənfi nəticələri 
nec
ə azaltmağı yoxlaya bilərik 
•
 
Z
əruri dəyişiklik-
l
əri etmək üçün fəaliyyət planı 
ha
zırlaya bilərik 
Biz,korrupsiya v
ə 
uy
ğunsuz davranışa 
köm
ək edən öz  pot-
ensial t
əşkilati, ida-
r
əetmə,insani və di-
g
ər daxili zəiflikləri-
miz haq
qında məlu-
mat
lılıyıqmı? 
Biz: 
•
 
Öz xidm
ətimizin 
z
əif nöqtələri haqqında qiy-
m
ətləndirmə edə bilərik 
•
 
Onla
rın azalması-
na köm
ək edən tədbirləri nə-
z
ərdən keçirə bilərik 
•
 
F
əaliyyət planı ha-
zırlaya bilərik  
Bizim polis xid-
m
əti islahatlara hazır-
dırmı? 
Biz: 
•
 
Islahatla
rın uğuru 
üçün han
sı şərtlərin olduğunu 
mü
əyyən edə bilərik 
•
 
Onla
rın bizim xid-
m
ətlərdə yerinə yetirilib-yeti-
rilm
ədiyini  qiymətləndirə bi-
l
ərik  
•
 
Əgər cavab yox 
olarsa, islahatla
rın irəli getmə-
si üçün harada t
ədbirlərin gö-
rülm
əsini aydinlaşdıra bilərik 
•
 
F
əaliyyət planı ha-
zırlaya bilərik  
 
 
 
142 

---

4-cü 
Fəsil: ETIK PROBLEMLƏRLƏ ÜZLƏŞƏN POLIS 
I
ŞÇILƏRININ DƏSTƏKLƏNMƏSI 
1-ci Böl
mə: 4-cü Fəsilə Giriş 
Bu F
əsil,polislər etik problemlərlə və dilemmalarla üzləşəndə  polis xidmətlərinin və 
onla
rın  rəhbərliyinin onları  necə  dəstəkləmələrini müzakirə  edir.Burada təqdim edilən 
analizl
ər və praktiki nümunələr Lozannadakı(İsvecrə) və Kvebekdəki(Kanada)polis xid-
m
ətlərindən götürülmüşdür. Bu ölkələrdə geniş miqyaslı dəstək tədbirləri 2000-cü illərin 
əvvəlindən həyata keçirilmişdir. 
Bu f
əsil polis xidmətinin “etik infrastrukturunu” təqdim edir və müəyyənləşdirir və bu 
“infrastruktur”-un etik probleml
ərlə üzləşən polis işçilərini necə dəstəklədiyini göstərir. 
Buna d
əstək olaraq,polislik işinin son illərdə məruz qaldığı və polis işçilərinin missiya və 
rolla
rı üçün təsirləri olan dəyişikliklər təqdim olunacaq. Etik qərar qəbul etmənin polis fə-
aliyy
ətinin bu yeni reallığına inteqrasiya edilməsi sonra müzakirə olunur və müxtəlif kon-
tekstl
ərdə baxılır. 
Bir qayda olaraq,polis
ə qayd-qanunu saxlamaq üçün təlim keçirilir,lakin bu gün polis 
missiya
sının tərkib hissəsi kimi sahə polisi,xidmət və cinayətə nəzarət kimi əlavə funksi-
yala
rı  da  yerinə  yetirir.  Təbii,bu  missiyanın  bir  ölkədən digər ölkəyə  keçdikcə  həyata 
kecirilm
ə yollarının açıq-aydın fərqlilikləri vardır,lakin bu gün polis xidmətlərinin hamısı 
eyni probleml
ərlə üzləşir: onların fəliyyətləri dəyişir və onlar bir neçə yeni tələblərə ca-
vab verm
əlidirlər. Bu dəyişikliklərə,gündəlik həyatda və bədbəxt hadisələr zamanı xalqa 
d
əstək verilməsi,atdığı addımlar zamanı və xidməti vəzifəsi zamani şəffaflıgın təmin edil-
m
əsi,peşəkar dürüstlüyün nümayiş etdirilməsi,korrupsiyanın qarşısının alınması və rənga-
r
əng  əhaliyə  uyğunlaşmaq daxildir. Bu yeni tələbləri yerinə  yetirməkdən  əlavə,polislik 
texniki s
əviyyədə  də  sürətlə  dəyişir. Yeni texniki müdaxilə  metodları  və  daha  da yeni 
texnoloji silahlar  v
ə s. istifadə  olunur.  Hətta polis fəaliyyətinin konsepsiyasının  özü  də 
d
əyişir,müdaxilə və önləmə yolları ilə  cinayətgarlığın  azaldılması  vurğulanır.   Cinayət-
gar
lığın azaldılması funksiyası tamamilə kənara atılmamalı və həmişə polis fəaliyyətinin 
ən mühüm hissəsi olmalıdır. Lakin, demokratik dövlətlərin inkişafı və demokratik ölkələ-
rin sa
yının  dünyada artması,mövcud demokratik dövlətlərdə  polis xidmətlərinə  peşəkar 
dürüstlüyü yax
şılaşdırmaq və öz işlərini xalqın ehtiyaclarına uyğun yenidən qurmağa va-
dar  edir.  M
əqsəd mövcud demokratik ölkələrdə  peşəkar dürüstlüyü təkmilləşdirmək  və 
yeni yaran
mış demokratik ölkələrdə istiqamətlər müəyyən etməkdir.Cəmiyyətdə və polis 
sistemind
ə baş verən bu mühüm dəyişikliklər polis xidmətlərinə polis fəaliyyətini fərqli 
şəkildə təşkil etməyə gətirir  və bu cür  yenidən təşkilin ən mühüm tərəflərindən biri  də 
yeni polis m
ədəniyyətidir.(2-ci Fəsilə bax).. 
143 

---