Qulu məHƏRRƏMLİ

 

315 

mümkündür. 

      KİBERNETİKA (cybernetics) -    idarəetmə   

məharəti;    texniki 

qurğularda, canlı orqanizmlərdə və sosial 

strukturlarda proseslərin 

və sistemlərin ümumi cəhətləri haqqmda elm. 

      KİÇİK EFİR (mid radiotract) - səyyar TV 

stansiyası (STS) ilə TV 

Mərkəzi (TM) arasındakı radiotrakta deyilir. 

      KİNEMATOQRAF (cinematograph) - hərəkət 

edən obyektlərin 

şəklinin işığahəssas lentə    çəkiliş qaydası və 

ekranda    nümayişini 

təsvir edən qurğular və üsullar kompleksi. K. 

terminiilk dəfə fransız 

variantında Lümer qardaşlannm işləyib 

hazırladıqlan və filmin ya- 

radılması, göstərilməsi sistemi mənasını verən   

s i n e m a t o q r a f  

şəklində üzə çıxmışdır. 

      KİNEMATOQRAF    İŞIĞI (cinematograph 

lidht) - hər    dəfə 

kameranın vəziyyəti dəyişiləndə    işığın da yerinin 

dəyişdirilməsi və 

hər plandan ötrü yenidən işıq qurulması. K.i. 

telequruluşçuya imkan 

verir    ki, istehsal prosesinin davam    etdiyi    bütün   

müddətdə    işığa 

diqqətlə göz qoysun. Düzdür, belə diqqət ayrıca 

vaxt tələb edir. K.i.- 

---

 

 

nın qurulması uzun və əziyyətli bir prosesdir. 

      KTNEMATOQRAFİK    PLAN (cinematic   

plan) - kinokadrda 

təsvirin nisbi    miqyası;    obyektlərin    təsvirlərinin 

miqyasına    görə 

təsnifatı. Rejissor K.p. seçməklə epizodun, yaxud 

ssenari parçasının 

izahını    verir, eləcə də hadisənin    ritmini 

formalaşdınr. Hər bir 

kinofilm həm də ayn-ayn müstəqil səhnələrdən 

ibarətdir.    Onlann 

növbələnməsi isə    çəkiliş    və    montaj   

prosesində    müəyyən, kifayət 

qədər sadə qaydalara tabedir. 

      K.P. elə bir    məntiqi ardıcılhqıla çəkilməlidir 

ki, hər    bir epizod, 

yaxud növbələnmiş planlar    ideyam, fıkri aydın   

şəkildə davam 

etdirsin. 

      KİNEMATOQRAFİYA (cinematography) - 

kinofılmlərin isteh- 

salını    və nümayişini təşkil edən mədəniyyət və 

iqtisadiyyat sahəsi. K; 

incəsənətin ən kütləvi növü olmaqla elmi və siyasi 

təbliğatın mühüm 

vasitəsidir. 

      KİNESİKA (kinesics) - kommunikativistikada   

xüsusi informa- 

tiv-emosional diskurslar və incəsənətdə (rəqslərdə, 

dramda,    kinoda) 

---

 

317 

əlavə    ifadə    vasitələri kimi    öyrənilən jestlərin,   

pozalann, bədən 

hərəkətlərinin dili. 

      KİNESKOP    (kinescope/picture    tube)    - 

televizor qəbuledicisi, 

televizor şüa borusu; TV elektrik siqnallanm 

görünən təsvirə çevirən 

q ə b u l e d i c i T V       b o r u s u .  Böyük 

ekranda TV təsviri 

proyeksiyalayıcı və işıqlandırma parlaqlığı yüksək 

olan K.-la əldə 

edilir.    K.-un    qara-ağ    və    rəngli təsvirlər,   

bilavasitə ekrandakı 

təsvirlərimüşahidə ( b i r b a ş a     g ö r m ə  

k i n e s k o p l a r ı ) v ə  

təsvirlərin böyük ekranda göstərilməsi 

( g ö s t ə r m ə     k i n e s k o p -  

1 a r ı) üçün növləri var. Göstərmə K.-lan olan 

qurğularda katod - 

iüminessent,    yaxud    lazer    K.-lannm     

ekranmda      alman    TV 

təsvirlərinin optik böyüdülməsi baş verir. 

      KİNO (cinema) - 1) kino sənətinin, 

kinematoqrafıyanın və    ya 

kinoteatrın    ixtisar    olunmuş      şəkildə    geniş   

yayılmış    adıdır; 

2) kinematoqrafiya ilə bağlı sözlərin tərkib hissəsi. 

Məs.,    kinofılm, 

k i n o z a 1    və s. 

---

 

 

      KİNO    KADRININ KOMPOZİSİYASI    (film 

;

cbmpositi<ö % 

kadrm ayn-ayn elementlərinin vahid bədii tamda 

ahəngdar şəloldə 

birləşdirilməsi. Həmin vahid tamda konkret 

görüntü formaswdä 

kadnn məzmunu    verilir. Xətti düzüm, işıq, tonun 

seçimi, çəkilişin 

məna və görüntü mərkəzinin yerləşməsi, xətti və 

ton perspektivindən 

istifadə - təsviri kompozisiyanın bütün bu əsas 

elementləri onlann 

qarşılıqlı məna əlaqəsində birləşir və istifadə 

olunur, eyni zamanda 

bunlar    kadrın    ideyasımn    daha    tam, daha   

dərindən açılmasma 

kömək edir. 

      KİNO    QURĞUSU (film    projector) -   

kinofilmləri    nümayiş 

etdinnək üçün avadanhq kompleksi. İstifadə 

şəraitinə görə s t a s i- 

o n a r     və    s ə y y a r  olur (bax Səyyar kino   

qurğusu). 

      KİNO MUSİQİSİ (musical illustration) - filmin 

xüsusi əhəmjäfjfə| 

daşıyan dramaturji komponenti,    ekran    əsərinə 

obrazlılıq gətirən 

ifadə vasitələrindən biri. Kinoda tətbiqi səciyyə 

daşıyan musiqi 

---

 

319 

plastik    obrazı emosional    cəhətdən   

ümumiləşdirir,      onun    əsas 

mövzulannı üzə    çıxanr, onlara    dərin    obrazlılıq   

əlaməti    verir. 

Musiqinin    filmdəki vəzifələri çoxcəhətlidir:    a)   

sosial-tarixi    mühiti 

təsvir edir;    b) milli kolorit yaradır;    c) filmin   

müəllif    ideyasını 

ümumiləşdirilmiş      şəkildə    ifadə    edir;    ç)   

ayn-ayn      epizodlarm 

atmosferini    yaradır; d) dramatik münaqişədə   

mübarizə aparan 

qüwələrin    toqquşmasını üzə çıxanr; e) 

qəhrəmanlara    müəllifin 

münasibətini büdirir, onlann daxili aləmini açır, 

hadisələrin gedişini, 

temp-ritmik cəhətdən təşkil    edir; ə) filmin    bədii   

zamanını    və 

məkanmı    xüsusi    şəkildə təşkil    edir.    K.m.-nə 

solo-instrumental 

nömrələr, vokal, simfonik əsərlər, xalq və peşəkar 

musiqi daxildir. 

Filmin musiqi kompozisiyası müəllif-rejissor 

ideyası, əsərin janr və 

üslubi xüsiyyətləri ilə müəyyənləşir. 

      KİNO SƏNAYESİ (cinematographic industry) - 

kinoköçürmə və 

kinotexnikasənayesi, kinoplyonkaistehsalısahəsi. 

K i n o k ö ç ü r -  

---