218
ən çox. Pirşağıdakı bağlarından, yayın son günlərindən,
çimərlikdə düzülmüş əlvan pioner dəstələrindən, bazar günləri
həmişə saat ikidə verilən muğamat konsertlərindən — aram
melodiya dənizin, qızmar sahilin, odlu qumların üstündən tüstü
kimi uçub gedirdi. Uşaqlığından əbədi tərk olunmuş diyar kimi
danışırdı, elə bil, didərgin, itkin düşmüşdü bu diyardan...
Qızmış qumlar günorta çağı yalın ayaqlarını yandırardı,
axşamlar isə qumlar soyuq və nəm idi. Gecə qonşularıgildən
evlərinə qayıdanda üzüm meyvələrinin arasından hoppanarkən
qorxurdu ki, birdə gümüşü ayın ziyasında, boz qumların içində
görünməz olmuş ilanı basdalar, ilan qayıdıb çalar onu.
Qonşularıgildə aşiq olmuş ilanlar haqqında əfsanələr
danışırdılar, and içirdilər ki, ilanın bir qıza bənd olub onu təqib
etməsini öz gözlərilə görən olub... Qonşuda onun tay-tuşları
balaca uşaqlar çox idi... cürbəcür oyunlar oynardılar, bir-birinə
qorxulu əhvalatlar danışardılar, gecəyarısı balaca Təhminə
evlərinə qayıdanda bu qorxulu nağılların vahiməsindən
xoflanardı, aylı gecədə qarışıq kölgələrdən eymənərdi, əti
ürpəşərdi... Eyvanlarına ayaqlarının ucunda qalxardı ki, atasını
və nənəsini oyatmasın, ehmallıca miçətkənin altına girərdi,
amma yuxulamazdı, iri ulduzlarla bəzənmiş açıq yay səmasına
baxar və uzaqdan — neftçilərin istirahət evindən eşidilən
musiqi səslərinə qulaq verərdi. Orada rəqs edərdilar. Cürbəcür
musiqi havaları çaldırardılar, amma hər gecə ən axırda eyni
tanqoyla bitirərdilər bu konserti, həmin tanqo indiyəcən
Təhminənin qulaqlarındadır, sözlərini də xatırlayır... Bu
tanqoda deyilirdi ki, batan günəş həzin-həzin dənizlə vidalaşır.
İndinin özündə də tasadüfən bu tanqonu eşidəndə gözləri dolur,
uşaqlığı, bağları, atası yadına düşür. Neftçilərin istirahət evində
Təhminədən on-on iki yaş böyük oğlanlar və qızlar rəqs
edərdilər, onların aləmi özgə bir aləm idi, musiqi, tanqolar, aylı
gecələrdə sahil gəzintiləri, görüşlər və ayrılıqlar, sevgi və şirin
ağrılar vardı bu aləmdə. Təhminə sevinirdi ki, bu aləm
onunçün hələ irəlidədir...
219
Anası yadına gəlmirdi, yaş yarımında itirmişdi anasını, onu
yalnız köhnə, saralmış fotolarına görə xəyalında canlandırırdı,
lap uşaq yaşlarında möcüzəyə inandırmışdı özünü ki, anası
ölüb eləməyib, hardasa uzaq bir yerdədir, bir gün gəlib çıxacaq.
Təhminəyə iri, yaraşıqlı kukla, çoxlu konfet və — nədənsə
bunu həmişə düşünürdü — sarı, güllü iri çətir gətirəcək...
Anasını uzun ağappaq paltarda təsəvvür eləyirdi həmişə, özü
də həmişə onu lalələrlə dolu olan ucsuz bucaqsız bir
düzənlikdə görürdü. Anasının səsini, danışıq tərzini heç cür
xəyalında canlandıra bilmirdi, odur ki, anası haqqında
düşünəndə onun səsini tanış qonşu qadınlarından birinin səsi,
danışıq tərzi kimi qavrayırdı. İllər keçdikcə yaşı artdıqca
Təhminə bu xəyalların puçluğunu başa düşürdü. Nənəsi bir
dəfə ona anasının qəbrini də göstərmişdi. Artıq dərk edirdi ki,
anası doğrudan-doğruya ölüb və heç zaman gəlməyəcək.
Amma buna baxmayaraq, ulduzlu yay gecələrində yenə də
anası haqqında düşünürdü, indi daha gələcək zamanda yox,
keçmiş zamanda... Anasının bir gün diriləcəyini, qayıdıb
gələcəyini fikirləşmirdi, anasının bir vaxt necə, nə sayaq diri
olduğunu, yaşadığını təsəvvüründə yaşatmaq istəyirdi...
Xəyalında canlandırırdı anasının və atasının cavanlıqlarını —
lap gənc vaxtlarını. O çağı ki, o vaxt heç Təhminə də yer
üzündə yox imiş, hələ atasıyla anası təzə-təzə gəzməyə
başlayıblarmış. Təhminə gözlərini yuman kimi aylı gecə, dəniz
sahilini görürdü və cavan atasıyla cavan anası məhz bu sahildə
görüşürdülər, ay da məhz bax elə indiki kimi işıqlandırırdı
qumları, suları, uzaqdan da məhz elə bu musiqi — bu kədərli
tanqo eşidilirdi və atasıyla anası — ikisi-boş sahildə onlardan
başqa heç kəs yox idi —uzaqdan gələn musiqi sədaları altında
tanqo rəqsini oynayırdı və ikisi də bilirdi ki, bu son rəqsləridir,
indi, bu an — xoşbəxtdirlər, amma bu xoşbəxtlik bitməyə,
qurtarmağa, bir daha qayıtmamağa məhkum olmuş bir
bəxtiyarlıqdır. Sonra Təhminə dedi ki, lap bu yaxınlarda, bir ay
bundan qabaq yenə yuxuda ata-anasını görmüşdü, anası uzun
220
ağ paltarda, atası isə yaxası açıq apaş köynəkdə idi, aylı
gecədə, həmin o sahildə rəqs edirdilər. Yuxuda həmin tanqonu
da eşidirdim: "Utomlennoe solnüe nejno s morem prohalosğ".
"Yuxuda elə ağlayırdım, hıçqırıq boğurdu məni, bütün yastığım
göz yaşlarından islanmışdı, — bir an susub, əlavə etdi. —
Manaf oyatdı məni ki, nə olub sənə belə"...
İlk dəfə Manafın adını çəkdi, amma heç bir şey danışmaq
istəmirdi əri haqqında. Qonşusu Mədinə haqqında danışırdı,
deyirdi ki, Mədinə əsl dostdur, qadınlar arasında bu cür etibarlı
dost tapmaq çətin məsələdir. Mədinə heç bir vaxt məni satmaz,
deyirdi, Dadaş haqqında danışırdı, deyirdi ki, Dadaşdan
qurbağadan, siçandan çimçişən kimi çimçişir, o idarədə
stollarının yaxın olmasına belə güclə tab gətirirdi, çünki belə
məsafədə də Dadaşdan həmişə tər iyi gəlirdi, lap ürəyim
bulanırdı... Nemətdən danışırdı, deyirdi ki, bir dəfə Nemət gecə
saat dörddə mənə zəng eləmişdi, yox, ay axmaq, əlbəttə, eşq
elan eləmək üçün yox, kim gecənin bu vaxtı eşq elan eləmək
üçün zəng vurar, yox, ürəyinin dərdlərini danışırdı. Nemət,
deyirdi ki, həyat onu sıxır, boğur, mən nə bilim nə, insandır
da... Spartak? Əşi, nə yapışmısan bu Spartakdan? Axmağın,
yelbeyinin biridir Spartak... Amma deyim sənə, o qədər də
axmaq deyil ha, hər halda yaxşıca pul qazanmağın fəndin
bilir... Bilirsən heç necə dövlətlidir Spartak? Atasının pulu!
Ay-hay, atası pensiyaya dolanan adamdır, atasının o qədər pulu
hardandır, əksinə, Spartak dolandırır atasını da, anasına da, elə
bacısını da geyindirib-kecindirən Spartakdır, hə, tamam
yadımdan çıxmışdı, axı, onun bacısı sənin gələcək adaxlındır,
baxtın kəsib, Zaurik, Spartak bacısıyçün bir cehiz verəcək, gəl
görəsən, bütün ömrün boyu Spartakın hesabına kefnən yaşaya
bilərsən, yaxşı, yaxşı, qaşqabağını sallama, zarafat eləyirəm də,
zarafatdan inciməzlər ki, sənə qurban olum. Spartak kimdir?
Spartak sənin dırnağına da dəyməz, o niyə səni saxlasın ki...
Amma zarafat bir yana qalsın, Spartak pula pul demir...
Moskvaya gələndə üç-dörd oteldə nömrə saxlayır. Niyə? Nə
Dostları ilə paylaş: |