Seçilmiş əsərləri, I cild 1

Firuz Mustafa 
222 
at heyk
əli qoyacaqlar. 
 - B
əs oradakı o bir çəngə otu necə, görəsən, saxlayacaqlar-
mı yerində? 
 Qa
dın Cavad Əmirxanlının sualına tez cavab verdi: 
 -Onsuz da o bir ç
əngə təzə biçilmiş otu hər gün dəyişirlər. 
Bir d
ə ki, kəl də ot yeyir, at da... Eh, ay Cavad, otu dəyişməsə-
l
ər bu dünyada nə dəyişəsidir ki? 
 Bird
ən səs-küy qopdu, çaxnaşma düşdü. 
 Az sonra  bayaqdan mürgül
əyən polis  quş  cəldliyi ilə  kəl 
postamentinin üstün
ə atlanıb, şeir oxuyan təbli şairlərsayaq əl-
qolunu ölç
ə-ölçə uca səslə mühüm bir məlumatı nəvbədə daya-
nanla
rın diqqətinə çatdırdı:  
 -Camaat, bu gün Buzlaqda möht
əşəm tədbir olduğuna görə 
bütün r
əhbərlik oraya yığışıb. Ata-oğul Çaparlılar da oradadır, 
ona gör
ə  sizi qəbul edə  biməyəcəklər. Amma bu gün bizim 
üçün ikiqat bayram
dır. Əvvəla, Xürrəmin, yəni Həmzə Çaparlı-
nın atasının, yəni Cəmşid Çaparlının babasının ilk dəfə at mi-
nib ova getdiyi gün
dür. İkincisi də, mağarada, yəni ki, Buzlaq-
da keçiril
ən tədbir... hə, yox... Bir də bu gün bax burada kəli at 
əvəz edəcək... Bu, tarixi bir gündür, tarixi bir hadisədir. Biz bu 
əlamətdar günü bütün şüurlu həyatımız boyu xatırlayacağıq... 
 Polis monoloqunu deyib, c
əld postamentdən yerə atıldı. 
 Ani sükutdan sonra bir-iki yerd
ən adda-budda əl çaldılar, 
sonra 
əl çalanların sayı artdı, gurultulu alqış səslərindən divar-
lar titr
ədi. 
 “B
əs görəsən atı buraya necə gətirəçəklər?”  
 -Deyirl
ər, Buzlaqda xəzinə  tapılıb,  Cavad.  Eşitməmisən 
ki? 
 Bu sözl
əri deyən Aliyə idi. 
 Ca
vad Əmirxanlının susdu. 
 -Yox
sa eşitməmisən Buzlaq haqdadır? Rəhmətlik qayına-
nam dey
ərdi ki, o Buzlaq deyilən yer cənnətin qapısıdır, orada 
ya
yın cırhacırında da buz olur. Vallah, bu Çaparlılar gec-tez o 
c
ənnətməkanı  da  cəhənnəmə  çevırəcəklər. Bunların  ayağı  də-
y
ən yerdə tikandan başqa heç nə bitməz.  

---

Seçilmiş əsərləri, I CİLD 
223 
 El
ə  bil qarının  sözləri Cavad  Əmirxanlını  qəfil yuxudan 
ayıltdı; axı o kimin yanına, nə üçün gəlmişdi? Bəyəm burada 
onu dinl
əyən, onun dərdinə əlac edən tapılacaqdımı? 
 Aliy
ə onun üzünə diqqətlə baxıb qəflətən mövzunu dəyiş-
di: 
 -M
ən bilirəm səni buraya, vətənə gətirib çıxaran nədir. 
 Ca
vad Əmirxanlı çaşıb gözlərini döydü. Handan-hana mı-
zıldandı: 
 -N
ədir? 
 -Bilir
əm, amma demək istəmirəm. Vaxtı çatanda deyərəm. 
 -Q
əribə adamsan, vallah. 
 Aliy
ə gənc qızlar kimi nazlanıb ürəkdən güldü: 
 -S
ən belə düşün. Qoy olsun. Mən öz sözümün yerini bilən 
adamam. Bir d
ə ki, sənin xasiyyətinə bələdəm. Axı neçə il bir-
likd
ə oxumuşuq... 
 -Hmmm.. Gör bir aradan neç
ə il keçib? 
 -Keç
ən illər bəzən heç nəyi dəyişmir. Çox vaxt dəyişən in-
sa
nın təkcə üzü olur, astarı yox... Səni zahir aldatmasın, batilə 
baş vur. 
 “Bunun ba
şı  deyəsən  doğrudan da xarab olub. Görəsən, 
n
əyə işarə edir?” 
 Ca
vad Əmirxanlı tələsik xudahafizləşib qadından ayrıldı. 
 N
ədənsə darıxır, sıxılırdı. 
 O, t
əzədən kəndə qayıtmaq qərarına gəldi. 
 Yo
la çıxdı. 
 N
ə qədər əl etsə də uzun müddət kənd tərəfə gedən maşın-
lardan heç biri saxla
mırdı. 
 Yal
nız  günün ikinci yarısı  onun  qarşısında bir maşın  da-
yan
dı.  
 -
Ağsaqqal, bəri gəl, keç əyləş. 
 Cavad 
Əmirxanlı gənc sürücünü tanıdı; bu, onu bu səhər 
rayon m
ərkəzinə gətirən gənc oğlan idi. 
 -Tapa bildiniz? 
 Ca
vad Əmirxanlı duruxub soruşdu: 
 -Kimi? 

---

Firuz Mustafa 
224 
 
Oğlan güldü: 
 -Axtar
dıqlarınızı... 
 Ca
vad Əmirxanlı susdu. 
 Sürücü 
oğlan onun üzünə baxıb başını buladı. 
 Yol boyu heç biri dinib-da
nışmadı. 
 K
əndə çatanda itlər hürüşürdü. 
 
Əfrayıl Cavad Əmirxanlını evlərinin həyətində qarşıladı. 
 Salam-k
əlamsız dilləndi: 
 -X
əbərdən xəbərin var?  
 Ca
vad Əmirxanlı təəccüblə soruşdu: 
 -N
ə xəbər? Qulaq gündə min xəbər eşidir. 
 - Ma
ğaranı dağıdırlar. 
 - Han
sı mağaranı? 
 - Neç
ə mağara var bəyəm? Buzlağı deyirəm də. Bilmirsən 
Buzlaq n
ədir, haradır? O Buzlaq ki, sən onun yaxınlığında özü-
n
ə ev tikmək, yuva qurmaq, yurd salmaq istəyirdin. O Buzlaq 
ki, orada minill
ərin tarixi yatır... İndi dağıtmaq istəyirlər o buz-
la
ğı. Hələlik onun ağzına qıfıl vururlar, amma sonra dağıdacaq-
lar. 
 Ca
vad Əmirxanlını sanki ildırım vurdu. Həyəcanla Əfrayı-
lın üzünə baxdı. Heysiz-heysiz dilləndi: 
 -S
ən bunu haradan eşitmisən? 
 -N
ə  eşitməkbazlıqdır? Bunu hamı  bilir. Az qala rayonun 
bü
tün ağır texnikasını indi Buzlaq tərəfə yeridiblər. Yəqin dü-
n
ən gecə ağır yatıbsan. Buldozerlər, traktorlar, yerqazan aqre-
qatlar, xülas
ə, hər nə varsa Buzlaq tərəfə üz tutub. Hətta, deyi-
l
ənə  görə, hərbçləri də  cəlb ediblər  bu  işə.  Tırtıllı  tankların 
uğultusu eşidilir... Əvvəlcə mağaranın ətrafındakı qayaları fitil-
l
ə dağıdıblar, ağır maşınlara yol açıblar. Sonra mağaranın ağzı-
nı  betonla surğuclatıblar.  İndi o tərəfə  heç kəsi buraxmırlar. 
Ora silah
lıların nəzarəti altındadır.  
 Ca
vad Əmirxanlı özünü saxlaya bilməyib soruşdu: 
 -Bu, n
ə üçündür elə? 
 
Əfrayıl bic-bic gülüb dedi: 
 -Deyil
ənə görə, oranı gələcək nəsil üçün saxlayırlar. Am-

---