“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – Hәyatınızın ilk illәri haqqında nә deyә bilәrsiniz
- – Siz tәlәbәlәrinizi gәrgin işlә yüklәyirsiniz
- – Mәn eşitmişәm ki, Siz tәlәbәlәrinizә deyirsiniz ki, xırda problemi hәll etmәk üçün әhәmiyyәtli problemi hәll etmәk qәdәr
- – Sizin öz hәmkarlarınız arasında popul - yar lığınız varmı
- – Bir neçә il öncә siz Amerika Kimya Сәmiy yәtinin sәdri vәzifәsinә keçirilәn seçkilәrdә iştirak etmisiniz vә bәzilәri deyir
27 ELM DÜNYASI / Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013 Albert Kottonun ABŞ-ın dünya elminin qәbul etdiyi mәşhur kimyaçı alimlәrindәn biri olduğunu nәzәrә alaraq, onun bu müsa - hibәsindә söylәdiyi fikirlәri oxucuların diqqә - ti nә çatdırmaq istәyirik. Fikrimizcә, bu mü sa hibәdә qaldırılan mәsәlәlәr elmin
inkişafı siyasәtini müәyyәn edәnlәr, elmi idarә edәnlәr vә maliyyәlәşdirәnlәr, alimlәr vә alim olmaq istәyәnlәr üçün xüsusilә vacibdir. Albert Kotton haqqında qısa arayış: Böyük alim 1930-cu ildә anadan olmuşdur. U.T.Doerti-Uelç fondunun әmәkdar kimya professoru, Texas A&M Universitetindә mole - kul ların quruluşu vә kimyәvi әlaqәlәr labo - ratoriyasının müdiridir. 1996-cı ildә dәrc olun muş bu müsahibәsinә qәdәr 100 fәlsәfә doktoru hazırlamışdır. Onunla 130 postdok vә yüksәk ranqlı digәr әmәkdaşlar çalışıb. 1996-cı ilә qәdәr 1270 elmi әsәri çap olunub. Onun әn mәşhur dәrsliklәri aşağıdakılardır: 1. “Müasir qeyri-üzvi kimya” (C.Uil - kinson ilә hәmmüәllifliklә). 1969-cu ildә 3 cilddә rus dilinә tәrcümә olunub. Bu dәrsliyin ingilis dilindә 500 000-dәn çox nüsxәsi satılıb. 2. “Qruplar nәzәriyyәsinә kimyәvi әla - vәlәr”. Onun kitabları 30 dilә tәrcümә olunub.
3. Kottonun çoxlu sayda tәltiflәri var: – Milli Elmlәr Akademiyasının üzvü; – Amerika İncәsәnәt vә Elm Akademi ya sı - nın üzvü; – London Kral Сәmiyyәtinin üzvü; – Fransa vә Rusiya Elmlәr Akademiya - larının, Avropa Akademiyasının üzvü; – 1962-ci ildә Amerika Kimya Cәmiyyә - tinin qeyri-üzvi kimya üzrә ilk medalına layiq görülüb; – 1982-ci ildә “Milli elm medalı” ilә tәltif olunub; – 1990-cı ildә Milli Elmlәr Akademiyasının kimya elmlәri sahәsindә mükafatına layiq görülüb; – 1994-cü ildә kimya sahәsindә Robert A.Uelç mükafatına layiq görülüb. – Hәyatınızın ilk illәri haqqında nә deyә bilәrsiniz? – Filadelfiyada doğulmuşam. Mәn anadan olandan iki il sonra atam dünyasını dәyişdi vә anam mәni tәk böyütmәli oldu. Böyük repressiya vaxtı yaşayış çox ağır idi, amma anam hәr şeyin öhdәsindәn olduqca mәha - rәtlә gәlirdi. Mәnim çox xoşbәxt uşaqlığım olub. Mәn normal mühitdә böyüyür, küçәdә uşaqlarla oynayırdım. Mәktәbdә nizam- intizam baxımından hәmişә problemim olub. Mәktәb olduqca asan olduğundan mәni tam mәşğul edә bilmirdi. Kollecә daxil olanda bu dәyişdi.
28 ELM DÜNYASI / Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013 – Kimya sizi nә ilә cәlb etdi? – Mәn, yәqin ki, anadangәlmә kimyaçıyam. Tәxminәn 8 yaşında mәn kimyәvi reaktivlәr toplusu ilә oynamağa başlamışdım vә kim ya - ya aid kitablar almaq üçün mütәmadi olaraq kitab mağazalarına baş çәkirdim. Yaxşı yadım - dadır, beşinci sinifdә oxuyanda hansısa inti - zamı pozduğuma görә direktorun kabi netinә dәvәt olunmuşdum. Mәn kimyadan kitab oxu - maqla gözlәmә vaxtımdan istifadә edirdim. – Siz tәlәbәlәrinizi gәrgin işlә yüklәyirsiniz? – Yox, amma mәn onları başa salıram ki, çox vә mәhsuldar işlәsәlәr, onlardan razı qala bilәrәm. Mәn laboratoriyaya tez-tez getmirәm, amma onlara deyirәm ki, siz istәnilәn vaxt mәnim yanıma gәlә bilәrsiniz. Əgәr onlar mәnimlә söhbәtә ehtiyac duyurlarsa, mәnim üçün onların yerinә yetirdiklәri işlәr haqqında söhbәt etmәkdәn vacib işim yoxdur. Mәnim әmәkdaşlarım hәmişә postdoklar olub. Onlar tәkcә öz işlәri ilә deyil, hәm dә qruplarla işlәyirlәr. Onlar tәlәbәlәrә әsas üsulları öyrә - dir lәr. Mәnim qruplarımın sayı illәr boyu 10 nәfәrdәn 25 nәfәrәdәk olub. Sayca tәlәbәlәr vә aspirantlar postdoklardan iki dәfә çox olurlar. Mәn özüm 1960-cı ildә Massaçuset Texnologiya İnstitutunda dosent seçilәndәn sonra laboratoriya işlәrini aparmağı dayandırdım. – Mәn eşitmişәm ki, Siz tәlәbәlәrinizә deyirsiniz ki, xırda problemi hәll etmәk üçün әhәmiyyәtli problemi hәll etmәk qәdәr güc lazımdır. Siz problemin әhәmiy yәtlili yi - ni necә müәyyәn edirsiniz? – Əvvәlcә icazә verin deyim ki, düz eşitmisiniz. Tәkcә eyni güc yox, hәm dә eyni miqdarda pul lazım olur, indi isә qrantlar üçün pul çatmır. Əgәr bir neçә il işlәdikdәn sonra siz qrantın sәmәrәliliyi üçün yüksәk qiymәt almaq istәyirsinizsә, resenzentlәri inandırmalısınız ki, siz nәsә әhәmiyyәtli iş görmüsünüz.
– Mәn bunu necә bilәrәm? Mәnim intellektә görә özümә bәrabәr saydığım adamlarla heç bir problemim olmayıb. Ağılsız saydığım insanlarla isә hәmişә çәtin olub.
– Bәzilәri belә dә düşünә bilәr, bunu şәrh edә bilmәrәm. İcazә verin sizә danışım ki, problem nәdә idi – nә üçün mәni seçmәdilәr. Hәr şeydәn әvvәl, Amerika Kimya Cәmiy yәti - nin müxtәlif kateqoriyalı üzvlәri var. Mәnim kimi alimlәrdәn tutmuş doktorluq dәrәcәsi olmayanlara qәdәr. Faktiki olaraq bu cәmiy - yәtin üzvlәrinin yarıdan çoxunun doktorluq dәrәcәsi yoxdur. Demәli, söhbәt alimlәrdәn ibarәt bircinsli elektoratdan getmir. Amerika Kimya Cәmiyyәti sәdrinin seçil - mәsindә yazılmamış әnәnә mövcuddur (mәn hesab edirәm ki, indi dә qalır). Sәdr növbә ilә bir dәfә istehsalatda mәşğul olan adam, növ - bәti dәfә “tәmiz” alim seçilir. Mәn nami zәd li yimi irәli sürәndәn bir il әvvәl “isteh sa lat çılardan” namizәdlәr var idi vә necә de yәrlәr, onların növbәsi idi. Amma çox adam, o cümlәdәn is - teh
salatda çalışanların da bәzilәri hәr iki namizәddәn narazı idi. Vә onlar Fred Baso lo - nunun namizәdliyinә daha çox inanır dı lar. Bu sәbәbdәn Fred (Basolo Amerika kim ya - çısıdır – qeyd V.M.Abbaso vun dur) qalib gәldi. Bu, Amerika Kimya Cәmiy yәtinә üzv olan, lakin elmә çox da maraq gös tәrmәyәn vә bu cәmiyyәti daha çox peşәkar hesab edәn insanları olduqca mәyus etdi. Adamların çoxu şurada iştirakı vә sәdrlik etmәyi özlәrinә peşә sayırlar. Onları qıcıq lan
dıran o idi ki, akademik alim sәdrliyә gәldi. İkincisi, Fred Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|