T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali

 
264 
olağanüstü feshe izin verilmiştir
171
. Genel olağanüstü fesih sebebi olarak haklı sebep, 
fesih beyanında bulunan taraf için ilişkiye devamı çekilmez hale getiren durumlardır. 
Hangi  durumların  sürekli  borç  ilişkisini  çekilmez  hale  getirebileceği  ise  her  somut 
olayda, dürüstlük kuralı da göz önünde bulundurularak ayrı ayrı değerlendirilmelidir. 
Özellikle sürekli borç ilişkileri bakımından, taraflar arasındaki güven ilişkisini sarsan 
durumların, borç ilişkisine devamı çekilmez hale getireceklerini kabul etmek gerekir. 
Bu  kapsamda  sözleşmeye  aykırı  davranış  ile  asli  veya  yan  edim  borçlarının  ihlali, 
güven ilişkisini ortadan kaldırarak haklı sebeple feshi gündeme getirebilir
172
.  
b.
  Swap Sözleşmelerinde Kabul Edilen Haklı Sebep Halleri 
simli  sözleşmeler  bakımından  kanunda  yer  alan  ve  haklı  sebebe  dayanarak 
olağanüstü fesih hakkı tanıyan hükümler emredici nitelik taşırlar. Dolayısıyla taraflar 
arasında  yapılacak  bir  anlaşmayla,  olağanüstü  fesih  hakkının  ortadan  kaldırılması 
veya  sınırlandırılması  mümkün  değildir.  Bununla  birlikte  sözleşme  taraflarının, 
kararlaştıracakları  bazı  durumlara  haklı  sebep  niteliği  kazandırarak,  bu  durumların 
gerçekleşmesi halinde olağanüstü fesih yoluna başvurulabileceğini öngörmelerine bir 
engel  bulunmamaktadır
173
. Kanunda  düzenlenmemiş  bir  isimsiz  sözleşme  niteliğini 
taşıyan  swap  sözleşmesinde  de  taraflar,  belirli  bazı  durumları,  aralarındaki  hukuki 
ilişkinin olağanüstü fesih yoluyla sona erdirilmesi amacıyla ileri sürülebilecek haklı 
sebepler  olarak  kararlaştırabilirler
174
.  Nitekim  uygulamada  kullanılan  standart  swap 
çerçeve sözleşme metinlerinde bu türden hükümler sıklıkla yer almaktadır
175
.   
                                                 
171
 FIKENTSCHER, 32; SEL Ç , 169; LARENZ, 225; VON DER CRONE, 222. 
172
 SEL Ç , 193; LARENZ, 30; VON DER CRONE, 224. 
173
 SEL Ç , 165; FIKENTSCHER, 122; GOOCH/KLEIN, 28. 
174
 ERNE, 104. 
175
 Bu yöndeki hükümlerden bazıları için bkz. ISDA MA Art. 5 (a) ve 5 (b); DRV Art. 7-9; Schweizer 
Rahmenvertrag für OTC Derivate Art. 5.3-5.5. 

---

 
265 
aa.
  Sözleşmeden Doğan Ödeme Yükümlülüklerinin  hlali 
Taraflardan  birinin,  sözleşmeden  kaynaklanan  ödeme  yükümlülüklerinden 
birini  vadesinde  ifa  etmemesi  durumu,  swap  sözleşmelerinde,  sözleşmenin 
olağanüstü feshini mümkün kılan bir haklı sebep olarak öngörülmektedir. Buna göre 
muaccel  alacağını  tahsil  edemeyen  taraf,  ifanın  gerçekleşmemiş  olduğunu  karşı 
tarafa  yazılı  bir  ihbarla  bildirir  ve  kural  olarak  üç  günlük  bir  düzeltme  mühleti 
tanır
176
. Tanınan sürenin sona ermesine rağmen söz konusu ödeme yükümlülüğünün 
yerine getirilmemiş olması halinde, alacaklı taraf fesih beyanında bulunmak suretiyle 
swap sözleşmesini sona erdirebilir
177
.  
bb.
  Sözleşmeden Doğan Yan Yükümlerin  hlali 
Swap  sözleşmesinden  doğan  yan  yükümlülüklerin  ihlali,  bunlar  ödeme 
yükümlülükleri kapsamına dahil olmasalar da, sözleşmenin olağanüstü fesih yoluyla 
sona erdirilebilmesi için haklı sebep teşkil eder. Burada da yükümlülüğünü ihlal eden 
tarafa,  yazılı  bir  ihbarla,  durumun  düzeltilmesi  için  üç  günlük  bir  süre  tanınması 
öngörülmektedir. Bu sürenin semeresiz geçmesi durumunda ilgili taraf, fesih hakkına 
sahip olur
178
. 
                                                 
176
  Swap  sözleşmesinin  kesin  vadeli  işlem  niteliği  taşıması  sebebiyle  esasen,  sözleşmeden  doğan 
ödeme  yükümlülüğünü  vadede  yerine  getirmeyen  tarafın  temerrüde  düşmesi  için  karşı  tarafça  bir 
ihtarda  bulunulmasına  gerek  yoktur.  Standart  çerçeve  sözleşme  metinlerinde  alacaklıyı,  borçluyu 
ödemenin gerçekleşmediği keyfiyetinden haberdar etmekle yükümlü kılan hükümlere yer verilmesinin 
sebebi,  özellikle  ilgili  borç  miktarının  ödenmesinde  kullanılan  yönteme  bağlı  olarak  meydana 
gelebilecek  teknik  aksaklıkların,  sözleşmenin  sona  ermesine  yol  açmasının  engellenmesi  isteğidir. 
Dolayısıyla ödemenin gerçekleşmediğine ilişkin olarak  yapılan  yazılı  bildirimle tanınan süre, borcun 
ifası  için  kararlaştırılan  sürenin  uzatılması  ya  da  ek  süre  tanınması  şeklinde  değerlendirilmemelidir. 
Burada  kesin  vadeli  bir  işlemin  varlığına  rağmen,  tarafların  bir  temerrüt  faizinin  hesaplanması 
kaydıyla,  sonradan  yapılacak  ifayı  kabul  edeceklerine  yönelik  anlaşmaları  söz  konusudur 
(AMMANN, 90). 
177
  JAHN,  102;  EBENROTH/MESSER,  17;  GOOCH/KLEIN,  28;  LORETAN,  60; 
EBENROTH/REINER, 791; AMMANN, 92. 
178
  EBENROTH/MESSER,  17;  LORETAN,  61;  AMMANN,  91;  EBENROTH/REINER,  792; 
GOOCH/KLEIN, 28. 

---

 
266 
cc.
  Gösterilen Teminatların Gerçeğe Uygun Olmaması 
Swap tarafları, sözleşmeden kaynaklanan riskleri azaltabilmek amacıyla çok 
defa teminat gösterilmesini kararlaştırmaktadırlar. Yapılan sözleşmeye aykırı olarak, 
bu  teminatların  gösterilmemesi,  gösterilen  teminatın  sonradan  hükümden  düşmesi 
veya başka bir tehlikeye maruz kalması durumunda, kural olarak belirli bir düzeltme 
mühletinin geçirilmesinin ardından, sözleşmenin feshedilmesi mümkündür
179
.  
dd.
  Yanlış ve Yanıltıcı Beyanda Bulunulmuş Olması 
Swap  sözleşmelerinde  hemen  her  zaman  tarafların,  sözleşmenin  kurulması 
hususunda yetkili oldukları, sözleşmeden doğacak edim yükümlülüklerinin ifası için 
gerekli  ödeme  gücüne  sahip  bulundukları  ve  bu  yükümlülüklerin  hukuka  uygun, 
geçerli  ve  bağlayıcı  yükümlülükler  olarak  meydana  geldikleri  hususlarındaki  açık 
beyanlarına yer verilmektedir. Bu beyanlarla taahhüt edilen hususların, sözleşmenin 
kuruluşu aşamasında gerçeğe uygun olmadıkları daha sonra anlaşılır veya sözleşme 
devam  ederken  tarafların  beyanlarına  aykırı  durumlar  ortaya  çıkarsa,  swap 
sözleşmesi,  yanlış  beyanda  bulunulmuş  olduğu  gerekçesine  dayanılarak 
feshedilebilir
180
. 
ee.
  Birleşme ve Devralınma 
Sözleşme  taraflarından  birinin  bir  başka işletmeyle  birleşmesi  halinde, talep 
üzerine  karşı  tarafa,  mevcut  swap  sözleşmesinden  kaynaklanan  yükümlülüklerin 
kabul  edildiğinin  veya  üstlenildiğinin,  hukuken  bağlayıcı  bir  şekilde  bildirilmesi 
gerekir. Aksi halde birleşme, sözleşmenin olağanüstü fesih yoluyla sona erdirilmesini 
                                                 
179
 EBENROTH/REINER, 792; EBENROTH/MESSER, 17; LORETAN, 61. 
180
  GOOCH/KLEIN,  28;  AMMANN,  91;  EBENROTH/REINER,  792;  LORETAN,  61; 
EBENROTH/MESSER, 18. 

---