T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali
Yüklə 1,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A CITICORP GUIDE , 6; PETERS , 13. 140 CEYLAN , 264; LINDHOLM , 81. 141 DAS , 47; AKGÜÇ
- DECOVNY , 85; HU
- ZUGEHÖR , 323; DECOVNY
- CHAMBERS , 139; ZUGEHÖR , 326; AMMANN , 33; DECOVNY , 93. 148 DECOVNY , 93; CHAMBERS , 139; ZUGEHÖR
72 birinin işlem süresi boyunca sabit kalması yerine, her iki oran da taraflar arasında belirlenen bir endekse göre değişkenlik gösterir 139 . Uygulamada değişkenden değişkene karma para swapları, yaygın olarak “prime rate-libor” swap işlemi şeklinde gerçekleştirilmektedir. Böylelikle bir para biriminden değişken faizle borçlanmış olan taraf, borcunu bir başka değişken faizli borca çevirmek suretiyle karşılaştırmalı borçlanma avantajından yararlanabilmektedir 140 . Değişkenden değişkene karma para swapı, belirli aralıklarla sürekli yenilenen bir döviz forward sözleşmesi görüntüsü verir. Bu sebeple teorik olarak böyle bir swap türünün olmaması gerektiği ileri sürülmüştür 141 . Ancak uygulamada, değişkenden değişkene karma para swapının, döviz forward sözleşmelerinin belirli dönemler itibarıyla yenilenmesine kıyasla daha iyi bir alternatif olduğu kabul edilmektedir. Zira dövizin satış fiyatı ile alış fiyatı arasındaki fark, döviz forward sözleşmelerinin her yenilenmesinde bir maliyet unsuru oluşturacaktır. Swap işlemi ise taraflara bu maliyetten kaçınmak imkanı vermektedir. Bunun yanı sıra, bankalarla döviz forward sözleşmesi yapıldığında sözleşme tutarı, bankanın firmaya tanıdığı döviz işlem sınırına dahil edildiği halde, swapta işlem bu sınıra dahil değildir 142 . E. Swap Sözleşmesinin Diğer Türleri Swapın bir “tezgah-üstü türev araç” niteliği taşıması dolayısıyla, sözleşmelerin önceden belirlenmiş bir içerikle yapılması mecburiyeti yoktur. ş lemlerin tarafların ihtiyaçlarına göre şekillendirilebilmesine imkan veren bu 139 A CITICORP GUIDE, 6; PETERS, 13. 140 CEYLAN, 264; LINDHOLM, 81. 141 DAS, 47; AKGÜÇ, 712. 142 AKGÜÇ, 712. 73 esneklik, bir yandan swap piyasasının hızla gelişmesini sağlarken diğer yandan özellikle risk yönetimi alanında kullanılan çok sayıda swap türünün ortaya çıkmasına sebep olmuştur 143 . 1. Opsiyonlu Swap (Swaption) Swap opsiyonu sahibi, sözleşmede belirlenen süre içinde ya da tayin edilen günde 144 , önceden tespit edilmiş şartlarla bir swap işlemi kurma hakkına sahip olur. Burada bir yükümlülük değil, hak söz konusudur. Hak sahibi bu imkan karşılığında, genellikle tek defaya mahsus olmak üzere, bir miktar prim öder 145 . Swap opsiyonu alıcısının temel beklentisi, faiz oranlarının kendi lehine değişmesidir. Bu anlamda swap opsiyonu, faiz opsiyonlarının daha karmaşık bir ş eklidir 146 . Opsiyonlu swap, alım opsiyonlu swap (call swaption) ya da satım opsiyonlu swap (put swaption) şeklinde ortaya çıkabilir. Alım opsiyonlu swap, alıcıya opsiyonda belirlenmiş sabit faiz oranına dayalı olarak yapılan sabit ödemeleri kabul etme ve değişken oranlı ödeme yapma hakkı verir. Faiz oranlarının, swap opsiyonunda belirlenen oranın altına düşmesi halinde, opsiyon kullanılır. Bu durumda, belirlenen faiz oranı piyasadaki oranın üzerinde olacağından, opsiyon alıcısı kar elde edecektir. Faiz oranları alıcı yararına değişmezse, swap opsiyonu 143 DECOVNY, 85; HU, Swaps, 337. 144 Opsiyon hakkının kullanılması için belirli bir süre tanınmış olması halinde “Amerikan Tipi Swap Opsiyonu”ndan, bir gün tayin edilmiş olması halinde ise “Avrupa Tipi Swap Opsiyonu”ndan bahsedilir (bkz. ZUGEHÖR, 323; DECOVNY, 93). 145 ZUGEHÖR, 323; COHEN, 2001; CHAMBERS, 139; JENTZSCH, 85; DECOVNY, 92; DAS, 46; MÖRNER, 7. 146 AMMANN, 33. 74 değersiz kalır. Alıcı, piyasada daha uygun şartlarla bir swap işlemine girme imkanına sahiptir 147 . Satım opsiyonlu swapta alıcı, sabit faiz oranıyla ödeme yapma ve değişken faiz oranına dayalı ödemeleri kabul etme hakkına sahiptir. Piyasada faiz oranlarının swap opsiyonunda belirlenen oranı aşması halinde, alıcı opsiyonu kullanır ve yapacağı ödeme, opsiyon dolayısıyla, piyasadakinden daha düşük bir faiz oranına tabi olur. Satım opsiyonunu yazan taraf, önceden belirlenmiş sabit faiz oranı üzerinden yapılacak ödemeleri kabul etmek zorundadır 148 . 2. Vadeli Swap (Forward Swap) Vadeli swap işleminde taraflar, swap sözleşmesi gereğince yapılması gereken karşılıklı ödemelerin aralarında kararlaştırdıkları gelecekteki belirli bir tarihte başlaması hususunda anlaşırlar 149 . Böyle bir anlaşma ile borçlu, faiz oranlarını, piyasa şartlarının elverişli olduğu bir dönemde belirleme imkanı kazanır. Uygulamada, mevcut sabit faizli bir borcun vadesini uzatmak, beklenen veya vadeden önce ödenebilir borçlarda faiz oranını sabitlemek, sabit faizli uzun süreli borçlarda vadeyi kısaltmak ve borç portföyünün faiz değişkenliğine karşı duyarlılığını asgari seviyeye indirmek için kullanılan vadeli swap tekniği, özellikle faiz oranı swaplarında tercih edilmektedir 150 . Normal faiz oranı swap işleminde olduğu gibi burada da işleme katılan taraf, swap aracılığıyla değişken oranlı yükümlülüklerini sabit oranlı yükümlülüklere ya da sabit oranlı yükümlülüklerini değişken oranlı yükümlülüklere dönüştürebilir. Buna 147 CHAMBERS, 139; ZUGEHÖR, 326; AMMANN, 33; DECOVNY, 93. 148 DECOVNY, 93; CHAMBERS, 139; ZUGEHÖR, 325. 149 AMMANN, 35; ERNE, 31. 150 AKGÜÇ, 704; CHAMBERS, 140; CEYLAN, 271; DECOVNY, 74. Yüklə 1,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|